میانکاله مرز ندارد / انکار و تکذیب زمین‌خواری در اراضی ملی
سازمان محیط زیست در جوابیه‌ای به گزارش خبرگزاری مهر مبنی بر زمین‌خواری‌های گسترده در اراضی ملی در منطقه میانکاله مدعی شده این منطقه مرز نداشته و بر این اساس این گزارش را تکذیب کرده است.
سازمان محیط زیست در جوابیه‌ای به گزارش خبرگزاری مهر مبنی بر زمین‌خواری‌های گسترده در اراضی ملی در منطقه میانکاله مدعی شده این منطقه مرز نداشته و بر این اساس این گزارش را تکذیب کرده است.
به گزارش خبرنگار مهر، سازمان محیط زیست در جوابیه‌ای که برای خبرنگار مهر ارسال کرده به اظهارات برخی فعالان محیط زیست مبنی بر زمین‌خواری در محدوده پناهگاه حیات وحش میانکاله پاسخ داده است. متن این جوابیه چند صفحه‌ای که به امضای امیر عبدالرضا سپنجی مدیرکل روابط عمومی سازمان محیط زیست رسیده و برای خبرنگار مهر ارسال شده همراه با توضیحات خبرگزاری مهر در ادامه آمده است:
با سلام و احترام؛
در خصوص درج مطالبی از سوی خبرگزاری مهر در تاریخ پنجم اسفند ماه سال 98 تحت عنوان «زمین خواری در میانکاله / تصرف پناهگاه حیات وحش میانکاله با سند اصلاحات ارضی» ضمن اعلام اینکه در مورد وضعیت تالاب میانکاله، تهدیدات پیش رو و اقدامات صورت گرفته از سوی اداره کل حفاظت محیط زیست مازندران در ماه‌های گذشته در پاسخ به برخی جراید، اطلاع رسانی لازم صورت گرفته است، اما برای تنویر افکار عمومی و به منظور تبیین آخرین وضعیت آن تالاب موارد ذیل اعلام می‌شود:
1- اولین و مهمترین نکته‌ای که در مورد مطالب بیان شده از سوی آقای علیزاده، آن است که ایشان در در اواخر بهمن ماه امسال به اداره محیط زیست طبیعی اداره کل مراجعه و در خصوص شروع مجدد شخم و شیار اراضی تالابی در منطقه قره تپه مطالبی را بیان کرد که پاسخ سوالات مطروحه و اقدامات صورت گرفته در این خصوص توسط رئیس اداره محیط زیست طبیعی این اداره کل برای ایشان بطور کامل تشریح شد، اما به منظور اطلاع دقیق از آخرین وضعیت آن اراضی و صحت و سقم ادعای نامبرده تماس تلفنی از طرف رئیس اداره محیط زیست طبیعی با رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان بهشهر برقرار و مقرر شد بازدیدی نیز از آن منطقه صورت و آخرین وضعیت طی گزارشی به اداره کل اعلام شود. اما متأسفانه ایشان رسم صداقت در گفتار را به درستی ادا نکرده و گزارش گیری از آخرین وضعیت اراضی از اداره محیط زیست شهرستان بهشهر را به اظهار بی اطلاعی رئیس اداره محیط زیست طبیعی این اداره کل تعبیر کردند. همچنین مطالب منتشر شده گواه آن است نامبرده اشراف کامل و دقیقی از مسائل و مشکلات میانکاله نداشته و عکس‌های منتشر شده نیز مربوط به وضعیت فعلی آن منطقه نبوده و واضح است که از مطالب و مستندات آرشیوی استفاده کرده‌اند. 2- مجموعه پناهگاه حیات وحش میانکاله از سال 1348 تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست قرار گرفت که در این مدت به دلیل تعدد فعالیت‌های انسانی در محدوده آن منطقه، همیشه محل چالش‌های متعدد مانند شکار و صید، تغییر کاربری، تصرف، چرای غیرمجاز، آتش سوزی و همچنین محل تعارض بین جوامع محلی و مجموعه محیط زیست بوده است، البته در دو سال اخیر با تلاش‌های صورت گرفته اقدامات مناسبی در راستای تقویت حفاظت منطقه و احیا بخش‌های آسیب دیده صورت گرفت که از مصادیق آن می‌توان به لایروبی بیش از 66 کیلومتر از انهار منتهی به تالاب میانکاله، ایجاد کانال دسترسی یگان دریایی به نقاط مختلف خلیج و تالاب به طول حدود 2 کیلومتر، تهیه الگوی ساماندهی و مرمت دامداری‌ها و مستحدثات متعلق به آنها، ساماندهی پره های صیادی، ایجاد دایکت خاکی برای نگهداشت آب در بخش غربی خلیج گرگان و تالاب میانکاله، پیگیری و گنجاندن میانکاله در اولویت اول اجرای طرح کاداستر اراضی، آغاز تجدید ممیزی برای ساماندهی دام در منطقه و... که غالب این فعالیت‌ها برای اولین بار صورت گرفته است. 3- از آنجایی که مرز جنوبی آن تالاب به سبب قرارگیری در پهنه جلگه‌ای، به عوارض طبیعی (یال و دره) و یا مصنوعی (جاده و...) محدود نشده، بلکه حد انتهایی آن منطقه به اراضی زراعی اشخاص منتهی می‌شود، به همین دلیل هر گونه فعالیت زراعی و کشاورزی در خارج از محدوده آن منطقه را نیز به عنوان تجاوز و تغییر کاربری اراضی تالابی تلقی می‌کنند. البته لازم به ذکر است که انجام فعالیت‌های زراعی در مستثنیات قانونی اشخاص حتی در داخل محدوده مناطق تحت مدیریت منافاتی با اهداف حفاظتی آن مناطق ندارد.
4- در سنوات اخیر به دلیل پسروی دریای خزر و خشک شدن بخش زیادی از ضلع غربی تالاب میانکاله، شخم و شیار اراضی توسط اشخاصی که ادعای اسناد مالکیت در اراضی یاد شده را دارند، شدت بیشتری یافته است. لیکن با توجه به اینکه تاکنون مرز منابع ملی از مستثنیات در محدوده آن ذخیره گاه توسط دستگاه متولی امر تحدید و تثبیت نشده است، از این رو عملا امکان طرح دعوی مستند و مستدل در مراجع قضائی برای برخورد با متخلفین و متصرفین وجود نداشته که به همین منظور کارگروهی متشکل از دستگاه‌های اجرایی ذیربط و مراجع قضائی در سطح شهرستان تشکیل و ضمن متوقف کردن هر گونه فعالیت در اراضی یاد شده تا تعیین تکلیف نهایی، اسناد ارائه شده از سوی اشخاص را در دست بررسی دارند. البته در مناطقی که موضوع تجاوز و تخریب اشخاص محرز بوده و امکان تأمین دلیل وجود داشته است، بلافاصله پرونده قضائی بر علیه متصرفین اراضی تالابی تشکیل شده است. همچنین در خبر منتشره به موضوع تبدیل اراضی تالابی تا شهرستان‌های کردکوی و بندر ترکمن نیز اشاره شده، که این امر واقعیت خارجی نداشته و تأکیدی بر عدم اطلاع کافی نامبرده از مسائل و موضوعات آن منطقه است.
5- بنا به اهمیت موضوع تحدید حدود و تثبیت مرز منابع ملی از مستثنیات اشخاص در آن منطقه، پس از هماهنگی با دفاتر ستادی سازمان متبوع، در ستاد ملی حفاظت از تالاب‌های کشور با ریاست معاون اول رئیس جمهور، مطرح و مقرر است منابع مالی لازم جهت اجرای آن طرح تأمین شود.
6- در پایان خاطر نشان می‌سازد، که کسب اطلاعات و اخبار از منابع موثق در کنار پایش و نظارت مداوم محیط بانان، قطعا در برخورد با مصادیق تخلف زیست محیطی از جمله: تصرف عدوانی و تغییر کاربری از راهبردهای محیط زیست استان بوده و انتظار می‌رود دغدغه مندان محیط زیست در انعکاس به موقع موضوعات به این اداره کل و ادارات تابعه، همکاری لازم را معمول دارند.
پاسخ خبرگزاری مهر
از آنجا که سازمان محیط زیست در چندین بند و به تفصیل، فرافکنانه اتهاماتی از جنس ناآگاهی و اطلاعات کذب را به این گزارش نسبت داده و ادعاهای متعددی در این زمینه طرح کرده به ناگزیر پاسخ تفصیلی زیر در خصوص بند به بند این جوابیه جهت تنویر افکار عمومی و خوانندگان گرامی ارائه می‌شود.
1- آن گونه که فرزاد علیزاده به خبرنگار مهر اعلام کرده ریاست اداره محیط زیست طبیعی استان مازندران در تماس تلفنی مذکور، در مورد تصرفات جدید اظهار بی اطلاعی کرد و گزارش نهایی را مشروط به گزارش رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان بهشهر دانست که قرار بود روز بعد آماده و ارائه شود. با این حال، پس از گذشت 11 روز (از 24 بهمن تا 5 اسفند) هیچ گزارشی منتشر نشد، و پیگیری‌های ایشان بی نتیجه ماند، این تعلل یا تأخیر نمی‌تواند جز وقت‌کشی معنای دیگری در بر داشته باشد. در نتیجه به نظر می‌رسد آنکه رسم صداقت در گفتار و کردار را به درستی رعایت نکرده ریاست محترم اداره محیط زیست طبیعی استان مازندران باشد!
علیزاده همچنین اعلام کرده که طی سال جاری چندین بار از منطقه بازدید داشته که منتج به گزارش‌های منتشر شده در رسانه‌ها شده است. عکس‌های شخم و شیار، تصرفات پشت مرز و.. یک روز بعد از مراجعه ایشان به اداره محیط زیست ثبت شده یعنی در تاریخ 13 فوریه 2020 یا 24 بهمن ساعت 16:48 و آرشیوی نیست و شواهد و مدارک نیز به رؤیت خبرگزاری مهر رسیده است. گذشته از این موضوع، جدید یا آرشیوی بودن عکس چه توجیهی برای عدم تمکین به قانون و چشم پوشی اداره محیط زیست مازندران بر تخلفات انجام شده دارد؟ هرکسی می‌تواند با مراجعه به صفحات قابل دسترس نقشه‌های گوگل عکس‌های هوایی سالهای 93 به بعد را با پیش از آن مقایسه کند و کاملا مشخص است که از سال 93 تجاوزات از 300 هکتار به 2000 هکتار (1800 هکتار فقط در قره تپه) ادامه یافته است.
2- لایروبی (غیرکارشناسی) انهار منتهی به تالاب مورد اشاره نه تنها برای پناهگاه سودمند نبوده بلکه باعث از بین رفتن نیزارهای طبیعی شده و مشکلات پسماند را بیشتر کرده است. از آنجایی که نیزارها بمانند یک فیلتر آب را تا حد ممکن آلودگی‌زدایی می‌کردند نبود آنها به دلیل لایروبی غیر کارشناسی موجب آلایندگی بیشتر شده است.
در خصوص الگوی ساماندهی و مرمت دامداری‌ها، این امر فقط روی کاغذ انجام شده است و دامدارها در رفت و آمد به ادارات مربوطه جهت اجرای الگوی ساماندهی عملا" با مشکلات عدیده‌ای درگیرند.
شرکت‌های تعاونی دامدارها مرتب در این خصوص شکایت دارند ضمن اینکه به این طرح انتقادات جدی وارد است چنانچه به نظر می‌رسد الگوی مذکور بر اساس ساز و کارهای ذخیره گاه زیست کره طراحی نشده است.
در خصوص ساماندهی پره های صیادی، حدود 25 شرکت تعاونی صیادی در میانکاله وجود دارد که هر شرکت تعاونی بین 50 تا 100 نفر عضو دارد (مجموعا حدود 2000 تا 2500 نفر) و این افراد حدود 7 ماه در سال را در میانکاله ساکن هستند. این افراد دستشویی و حمام ندارند و حتی روغن تراکتور و موتور برق خود را نیز در پناهگاه رها می‌کنند. زباله انسانی حاصل از حضور این افراد خود یکی از عوامل آلودگی محیطی در منطقه است ضمن اینکه این صیادان پرندگان غواص همچون پلیکان‌ها را شکار می‌کنند چون با صیادیشان در تضاد است!
در خصوص دایکت، برخی از فعالان مستقل محیط زیست که موضوع تلفات 50 هزار پرنده در میانکاله را بررسی کرده‌اند معتقدند همین دایکت های خاکی که برای نگهداشت آب در بخش غربی خلیج گرگان و تالاب میانکاله به وجود آمده با توجه به وزش باد از غرب به شرق مواج بودن آب را خنثی کرده است و یکی از مهمترین عوامل بروز مرگ و میر اخیر پرندگان در میانکاله شده است. موضوعی که عیسی کلانتری، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست هم صبح روز 19 بهمن در یک برنامه تلویزیونی در مورد علت مرگ پرندگان در میانکاله آن را تائید کرد و گفت: وارد نشدن آب به تالاب میانکاله (شرایط بی هوازی) سبب تولید سم بوتولیسم و مرگ پرندگان شده است.
3- بیش از 95 درصد مناطق حفاظت شده کشور همین شرایط را دارند و این موضوع منحصر به میانکاله نیست، انجام فعالیت‌های زراعی در مستثنیات توسط اشخاص، در داخل محدوده مناطق تحت مدیریت، زمانی منافاتی با اهداف حفاظتی ندارد که اسنادی رسمی که منتج به صدور حکم قطعی دادگاه شده باشند وجود داشته باشد.
4- زمین‌های واقع در مستثنیات سال‌هاست که مشخص شده‌اند. کلیه بومیان، ریش سفیدان و قدیمی‌های منطقه قره تپه به خوبی می‌دانند که از سالیان دور تنها دو نفر در ضلع جنوبی خلیج گرگان دارای زمین در مستثنیات بوده‌اند، از سالهای دور مرز جنوبی پناهگاه با بلوک‌های سیمانی به فواصل 500 متر مشخص شده بود که بعدها توسط متخلفین به قصد دست اندازی به اراضی ملی تخریب شد. سوال این است که طی چند سال گذشته اشخاص محلی چگونه زمین‌ها را مالک شده‌اند؟ تصاویر نقشه‌های گوگل موید این موضوع است.
چرا در تمامی منابع رسمی مساحت پناهگاه حیات وحش میانکاله. 68.800 هکتار اعلام شده است؟ این عدد بر چه اساسی است؟ آیا بدون داشتن مرز می‌توان به عدد 68800 رسید؟ حال چگونه است که طی سالهای اخیر نزدیک به 2000 هکتار از آن کم شده است؟ چگونه است که برای شهرداری بهشهر پس از تجاوز 130 متری به حریم پناهگاه حیات وحش میانکاله تحت عنوان (سفره خانه) پرونده قضائی تشکیل شد؟ مشابه همین اتفاق را هم شهرداری گلوگاه با عنوان طرح دریای آرام گلوگاه انجام داد که 100 متر به حریم پناهگاه تجاوز داشت که علیه ایشان هم تشکیل پرونده شده است! اداره محیط زیست مازندران بر چه مبنایی می‌گوید مرز مشخص نیست؟
اداره مازندران پس از آنکه در شهریور ماه تجاوزات و زمین‌خواری‌ها توسط فعالین محیط زیست آشکار شد در مهرماه شکایت خود را آغاز کرد. مدیرکل محیط زیست مازندران نیز طی مصاحبه‌ای تجاوزات به حریم پناهگاه را تائید کرد. اما از حدود 200 نفر متخلف فقط برای حدود 20 نفر پرونده قضائی تشکیل شده است.
در جوابیه اظهار شده است که تبدیل اراضی تالابی از قره تپه تا شهرستان‌های کردکوی و بندر ترکمن واقعیت خارجی ندارد حال آنکه فقط در بندر ترکمن حداقل برای 8 نفر متخلف در این خصوص تشکیل پرونده شده است! در امام ده و گلوگاه هم برای اشخاص در خصوص تجاوزات به حریم پناهگاه پرونده تشکیل شده است. ضمن اینکه عکس‌های هوایی منتشر شده در پاییز گذشته در خبرگزاری‌ها از زمین خواری‌های گسترده از قره تپه تا کردکوی و بندر ترکمن حکایت دارد.
5- شایسته است تا زمان تأمین بودجه و هماهنگی‌های لازم، دستور دادستان قبلی بهشهر مبنی بر توقف تصرفات اعمال شود و اداره محیط زیست مازندران به عنوان متولی امر حفاظت در پناهگاه اقدامات متخلفین را متوقف و به مقامات قضائی گزارش کند نه آنکه پس از انتشار اخبار توسط فعالان محیط زیست اقدام کند.
هنوز هم مشخص نیست طی چند سال گذشته چرا و چطور سازمان محیط زیست که وظیفه‌اش حفظ و صیانت از تنوع زیستی مناطق چهار گانه است، و مدیریت پناهگاه حیات وحش میانکاله متوجه این تخلفات آشکار نشده‌اند؟ چگونه ممکن است در بخش بزرگی از اراضی ملی تحت عنوان پناهگاه حیات وحش و ذخیره‌گاه زیست‌کره تغییر کاربری اتفاق بیفتد و سازمان محیط زیست که در رصد اخبار انتقادی و صدور جوابیه دقت نظر کامل دارد، بی‌خبر باشد؟