نقدی بر مستند احمد

به گزارش مشرق، محمد کاظم انبارلویی طی یادداشتی نوشت: در هفته قبل، فیلم مستند بلندی به نام «احمد» در مورد زندگی مرحوم حاج احمد آقای خمینی با سرمایه گذاری و تهیه کنندگی مؤسسه عروج امام در جشنواره سینما حقیقت به نمایش در آمد.

کارگردان فیلم آقای مصطفی رزاق کریمی در مصاحبه خود گفته است این مستند، سیاسی نیست و در آن نه دروغ گفته ام و نه تحریف کرده ام.

اولا باید از ایشان سؤال کرد آیا امکان دارد در مورد حاج احمد آقا که تمام عمر خود را در دریای سیاست غواصی کرده و مشاور و معاون و همراه رهبر یک انقلاب و معمار یک نظام سیاسی بوده، مستندی ساخته شود و آن مستند سیاسی نباشد؟

باید از ایشان پرسید اگر مستندی در سال 1402 نمایش داده شود و در آن افرادی مثل آقایان کروبی، خاتمی، خوئینی ها، روحانی و کرباسچی به عنوان یاران امام و انقلاب و یاران حاج احمد آقا معرفی شوند و ادعا شود این مستند سیاسی نیست، خود ایشان میتوانند این ادعا را قبول کنند؟ بعید است کارگردان محترم، به این موضوع ساده و روشن توجه نداشته باشند، پس شاید منظور ایشان از سیاسی نبودن این مستند این است که خودم سیاسی نیستم یعنی به هیچ جریان سیاسی وابستگی ندارم، این ادعا نیز با مروری بر اسامی اعضای هیأت مدیره مؤسسه عروج امام که سرمایه گذار و تهیه کننده فیلم اند قابل بررسی است. برخی از اعضای هیأت مدیره که سی سال قبل آقای کارگردان را از اطریش به ایران دعوت کرده اند آقایان سید محمد بهشتی، مهدی ارگانی و محمد مهدی حیدریان هستند که بعید است کارگردان محترم بعد از رفاقت و همکاری سی ساله از گرایشات سیاسی آنها بی اطلاع باشند.

پس چاره ای باقی نمی ماند مگر آن که بپذیریم این مستند یک اثر سیاسی است و البته سیاسی بودن عیب نیست و اگر جهت گیری فیلم صحیح باشد، نقطه قوت است.

اما در مورد این که گفته اند تحریف نکرده ام و دروغ نگفته ام ابتدا باید به معنای دقیق این واژه ها توجه کرد.

تحریف و دروغ گاهی آشکار و عریان است یعنی سخنی خلاف واقع است و گاهی پنهان و پوشیده است و بسیاری از افراد عادی متوجه تحریف نمی شوند. تحریف پنهانی، عبارت از بیان بخشی از واقعیت و مخفی کردن بخش دیگر، مخصوصا بخش مهم آن است. تحریف پنهانی، همان اثر تحریف علنی را دارد زیرا در ذهن مخاطب تصویری خلاف واقع ایجاد می کند.

در فیلمها و مستندها باید مراقب این نوع تحریف پنهان که معمولا با اهداف سیاسی صورت می گیرد و حتی گاه ممکن است غیر عمد و ندانسته و ناخواسته صورت گیرد باشیم.

در فیلم مستند «احمد» چنین تحریف های پنهانی مخصوصا در رابطه با سالهای آخر عمر حاج احمد آقا وجود دارد که امید است از روی غفلت باشد که در این نوشته فقط به چند مورد که مهم تر است اشاره می شود:

حاج احمد آقا همانگونه که در فیلم هم بیان شده پس از رحلت امام عزیز و تشکیل شدن مجلس خبرگان، نظر مثبت امام راحل در مورد رهبری آیت الله خامنه ای را به مجلس خبرگان اطلاع داده اند که این کار از اهمیت بسیار بالائی برخوردار بوده و بیان آن در فیلم جای قدردانی از کارگردان محترم را دارد، اما در ادامه این مرحله، دو موضوع بسیار مهم دیگر هست که به جرئت می توان گفت مهم ترین بخش های زندگی حاج احمد آقا پس از انتخاب رهبر جدید را شکل می دهد که با کمال تعجب در این فیلم هیچ اشاره ای به آنها نشده، گوئی کارگردان محترم، مواضع بسیار مهم و تعیین کننده حاج احمد آقا بعد از انتخاب رهبر جدید و در پنج سال آخر زندگی را کلا فراموش کرده و یا می خواهند به فراموشی سپرده شود، یکی از این موارد بسیار مهم موضعگیری های بسیار صریح و تعیین کننده ایشان در مورد رهبری جدید است و دیگری موضعگیری های صریح و انتقادی ایشان در قبال رویکردهای اقتصادی، سیاسی و فرهنگی دولت آقای هاشمی است.

این دو موضوع، موضوعات کم اهمیتی نیستند که کارگردان محترم بگویند زمان محدود فیلم اجازه بیان آن را نمی داد و مطالب پنهان و محرمانه ای نیستند که کارگردان محترم که یک سال هم در مورد زندگی حاج احمد آقا تحقیق کرده اند بگویند از آن اطلاع نداشتم، این مطالب بارها و بارها در طول این سی سال و حتی در زمان حیات آن مرحوم رسما و علنا در رسانه ها منتشر شده و در فضای اینترنت در دسترس همه هست.

در این سال ها، دیدگاه های حاکم بر دولت سازندگی آقای هاشمی که پس از ایشان در مواضع حزب سازندگی تداوم یافته و در یک کلمه سیاست گرایش به غرب است و قبلا پنهان بود و حالا رهبر این حزب به طور رسمی و علنی آن را لیبرالیسم اسلامی نام نهاده هنوز هم موضوع مهمی است و در هر انتخابات به شکلی جدید و با ادبیاتی جدید مطرح می شود تا دل هائی را به سوی آمریکا و غرب و به سوی لیبرالیسم غربی و الگوی اقتصادی نئولیبرال متمایل کند.

شاید بتوان گفت اولین کسی که انحراف این دولت از مکتب امام و از اندیشه رهبری را تشخیص داد و به کمک رهبر وارد میدان شد و آن سیاستهای انحرافی را به طور علنی مورد نقد صریح قرار داد، حاج احمد آقا بود. او تا آخرین روزهای زندگی خود به روشنگری در مورد ماهیت و عواقب خطرناک این انحراف ادامه داد و حمله های سنگین دولت را به جان خرید و با این کار، بی مهری ها و مخالفت های دوستان گذشته خود را نیز سبب شد.

آیا می شود مستندی در مورد حاج احمد آقا ساخت و این بخش بسیار مهم از زندگی ایشان را نادیده گرفت؟، آیا می شود انکار کرد که جریان سیاسی اصلاحات که همان دوستان بی مهر احمد بودند سالها است تلاش می کنند این قسمت از زندگی حاج احمد آقا از حافظه جامعه پاک شود؟.

کارگردان محترم خود قضاوت کنند که حذف این قسمت بسیار مهم از زندگی حاج احمد آقا در مستند احمد اگر تحریف نباشد چه نام دیگری می توان بر آن نهاد؟

بخش مهم دیگر از زندگی حاج احمد آقا مربوط به مواضع ایشان در قبال رهبر جدید در سال های بعداز رحلت امام عزیز است که به مذاق دوستان ایشان که به دنبال رهبری شورائی و یا رهبر دیگری غیر از آیت الله خامنه ای بودند خوش نمی آمد و زمینه های بی مهری و جدائی از دوست قدیمی را پدید آورد ولی یادگار امام از این جفای دوستان و عزلت و تنهاشدن باکی نداشت.

ایشان که در زمان امام عزیز بالاترین جایگاه را در میان دوستان و مشاوران و معتمدان امام داشتند، و در ضمن از مخالفت های برخی دوستان خود با رهبر جدید نیز آگاه بودند، در اولین روز بعد از تعیین رهبر، در ملاقاتی با ایشان که ویدئوی آن در فضای مجازی در دسترس است در کمال خضوع گفتند:

«ما صمیمانه در خدمت شما هستیم و عاشقانه حاضریم هر کاری داشته باشید انجام دهیم، ما به فتوای امام شما را ولی خودمان می دانیم و لحظه ای از تأیید و تکریم و سایر چیزهائی که وظیفه مان است در مورد شما انجام دهیم کوتاهی نخواهیم کرد».

ایشان در سخنرانی های بعدی، این وفاداری را پر رنگ تر و قوی تر مورد تأکید قرار دادند تا با دوستان دیروز خود که وارد فاز مخالفت با رهبر شده بودند اتمام حجت کنند:

7/8/69: باید در کنار نظاممان و پشت سر رهبری قرار بگیریم، رهبر ما شاگرد امام است، هیچکس حق شکستن حریم رهبری را ندارد، حرمت رهبری از اصول خدشه ناپذیر انقلاب اسلامی ما است، همه باید به دستور رهبری عمل کنند.

19/10/69: اگر روزی حرکت ما با حرکت ولی نخواند بدانید که نقص از ما است.

حاج احمد آقا سپس هشدارهای تندتر ی دادند

12/11/69: اطاعت از خامنه ای اطاعت از امام است و هرکس منکر این معنا شود مطمئن باشید در خط امام نیست و هرکس بگوید که اطاعت از امام غیر از اطاعت از آیت الله خامنه ای است در خط آمریکا است،

سپس گفتند «من بعد از رحلت امام با خدا و با امام عهد کرده ام که کوچکترین قدمی را علیه رهبری و برخلاف رهبری و حتی برخلاف میل رهبری بر ندارم».

ایشان وقتی دیدند برخی دوستانشان همچنان کجراهه مخالفت با ولی فقیه را پیش گرفته اند و بر آن اصرار دارند در سخنان دیگری، راه خود را از آنها جدا کرده و گفتند:

«برخی افراد دور مرا گرفته اند که بنده را در مقابل حضرت آیت الله خامنه ای قرار دهند که من متوجه شده و توی دهنشان زدم».

سپس گفتند، «باید به اینهائی که می گویند آقای خامنه ای نباید رهبر شود گفت پس چه کسی؟ اگر نظر آنها بر روی... است او که حتی توانائی اداره خانواده خود را ندارد چه برسد به یک مملکت».

ایشان در جای دیگر چنین وصیت کرده اند:

«به حسن و برادرانش توصیه می کنم که همیشه سعی کنند در خط رهبری حرکت کنند و از آن منحرف نشوند که خیر دنیا و آخرت در آن است و بدانند که ایشان موفقیت اسلام و نظام و کشور را می خواهند. هرگز گرفتار تحلیل های گوناگون نشوید که دشمن در کمین است».

حیف نیست که این بخش های بسیار مهم و تعیین کننده از سالهای پایانی زندگی حاج احمد آقا در مستند احمد وجود نداشته باشد؟

امید است هیأت مدیره محترم مؤسسه عروج امام و کارگردان محترم، در مستند های بعدی خود این قسمتهای مهم از زندگی حاج احمد آقا را حتی اگر با سلیقه سیاسی شان تطبیق نداشته باشد بیان کنند.

در پایان از یادگاران گرامی حاج احمد آقا مخصوصا از حاج حسن آقا، انتظار می رود راه پدر را و وصیت پدر را و وصیتنامه امام عزیز را چراغ راه خود قرار دهند و با شجاعت تمام و قوی تر از گذشته بر بیعت و عهد و پیمان خود با ولی فقیه استوار باشند و در این راه، همچون پدر از بی مهری و جفای دوستان و طرد شدن از سوی آنها نترسند که خداوند یار و یاور آنها و امام و امت دوستان صدیق و وفادار آنها خواهند بود. از این خاندان شریف انتظار می رود پرچم ولایت فقیه را که افتخار خانواده آنها و رمز پیروزی و اقتدار اسلام و امت اسلامی و خاری در چشم دشمنان اسلام است پر توان تر از گذشته در اهتزاز نگاه دارند.