نقشه‌راه ریلی اروپایی، الگوی توسعه برای ایران
اتحادیه اروپا با اجرای یک بسته جامع برای نوسازی حمل‌ونقل، انقلاب تازه‌ای در شبکه ریلی و سیستم سوختی خود آغاز کرده؛ مدلی که می‌تواند به‌عنوان یک «نقشه راه عملی» برای ایران در توسعه خطوط پرسرعت، استانداردسازی شبکه، کاهش زمان سفر و حرکت به‌سوی حمل‌ونقل کم‌کربن مورد توجه قرار گیرد.
به گزارش خبرگزاری فارس؛ اتحادیه اروپا طرحی گسترده برای تحول شبکه حمل‌ونقل خود تصویب کرده که بسیاری آن را «بزرگ‌ترین انقلاب ریلی اروپا در نیم‌قرن گذشته» توصیف می‌کنند. این برنامه جامع، نه‌تنها سفرهای ریلی را در قاره سبز سریع‌تر و کوتاه‌تر می‌کند، بلکه اروپا را وارد دوره‌ای تازه از حمل‌ونقل پاک و کم‌کربن می‌سازد.
اما فراتر از اروپا، این طرح می‌تواند الگویی کارآمد و واقعی برای ایران باشد؛ کشوری که به دنبال افزایش ظرفیت حمل‌ونقل، تکمیل کریدورها و ارتقای سرعت و بهره‌وری شبکه ریلی خود است.
بر اساس سند تازه کمیسیون اروپا، تا سال 2040 شبکه‌ای یکپارچه از خطوط ریلی پرسرعت با استاندارد مشترک در سراسر اروپا شکل خواهد گرفت؛ شبکه‌ای که پایتخت‌ها را با حداقل سرعت 200 کیلومتر در ساعت به هم متصل می‌کند.
کاهش زمان سفرهای کلیدی از جمله مسیر برلین - کپنهاگ که از 7 ساعت به 4 ساعت می‌رسد، فقط نشانه‌ای از این تحول است. اروپا با این طرح نشان می‌دهد که توسعه ریلی صرفاً ساخت ریل نیست، بلکه یک برنامه جامع برای استانداردسازی، هماهنگی مرزی، تأمین مالی مشترک و ایجاد یک زنجیره حمل‌ونقل هوشمند است.
این مدل می‌تواند برای ایران که هم‌زمان با تکمیل مسیرهای راهبردی مانند رشت - آستارا، چابهار - زاهدان، همدان - سنندج و توسعه کریدور شرق به دنبال ارتقای جایگاه خود در شبکه ترانزیت منطقه‌ای است، درس‌آموز باشد.
شبکه ریلی ایران امروز به یک «نقشه راه واحد» مشابه TEN-T نیاز دارد؛ سندی که مسیرهای اولویت‌دار، استاندارد مشترک، گلوگاه‌ها، زمان‌بندی و مدل‌های تأمین مالی را مشخص کند.
اتحادیه اروپا در کنار بخش ریلی، با اجرای طرح STIP قصد دارد تا سال 2027 دست‌کم 2.9 میلیارد یورو برای توسعه سوخت‌های پاک در حمل‌ونقل دریایی و هوایی سرمایه‌گذاری کند. این اقدام نشان می‌دهد که آینده حمل‌ونقل در جهان نه‌تنها سریع‌تر و متصل‌تر، بلکه کم‌کربن‌تر و زیست‌محورتر خواهد بود.
ایران نیز با توجه به توسعه بنادر جنوبی، جایگاه کریدوری و نیاز روزافزون به کاهش هزینه انرژی، می‌تواند از این مسیر بهره ببرد.
اروپا امروز یک الگوی قابل‌سنجش ارائه کرده: شبکه‌ای منسجم، زمان سفر کوتاه، استاندارد مشترک و اقتصاد حمل‌ونقل پایدار. اگر ایران بخواهد نقش خود را در کریدورهای اوراسیا تثبیت کند و زمان سفرهای داخلی را کاهش دهد، نسخه اروپایی احتمالا می‌تواند نقشه راهی روشن پیش‌روی سیاست‌گذاران حمل‌ونقل کشور قرار دهد.