نهاده با نرخ مصوب عرضه نمی‌شود / مرغ و تخم‌مرغ رمضان چه می‌شود؟

به گزارش خبرآنلاین،کمبود و اختلال در تأمین نهاده‌های دامی، به‌ویژه ذرت و کنجاله سویا، در ماه‌های اخیر به یکی از مهم‌ترین چالش‌های بخش طیور کشور تبدیل شده است؛ چالشی که آثار آن امروز به‌وضوح در کاهش تولید، افت جوجه‌ریزی و التهاب بازار مرغ و تخم‌مرغ نمایان شده است. بررسی گزارش‌ها و اظهارات فعالان این حوزه نشان می‌دهد که نهاده‌های دامی عملاً با نرخ مصوب به دست تولیدکنندگان نمی‌رسد و مرغداران ناچارند بخش قابل‌توجهی از نیاز خود را از بازار آزاد تأمین کنند. این در حالی است که قیمت نهاده‌ها در بازار آزاد، چندین برابر نرخ‌های مصوب تعیین‌شده است و همین موضوع، هزینه تمام‌شده تولید را به‌شدت افزایش داده است.

ایسنا در خبری نوشت: در همین ارتباط، مسئولان صنفی طیور بارها تأکید کرده‌اند که حتی پیش از هرگونه تصمیم رسمی برای آزادسازی قیمت نهاده‌ها، بازار با واقعیتی به نام «آزادسازی پنهان» مواجه شده است؛ به‌طوری‌که ذرت و کنجاله سویا با قیمت‌های بسیار بالاتر از نرخ‌های رسمی معامله می‌شود و تولیدکننده عملاً دسترسی مؤثری به نهاده یارانه‌ای ندارد. این وضعیت، زنجیره تولید را با اختلال جدی مواجه کرده است. افزایش هزینه نهاده‌ها موجب شده قیمت تمام‌شده تولید مرغ و تخم‌مرغ به سطوحی برسد که ادامه فعالیت برای بسیاری از واحدهای تولیدی صرفه اقتصادی نداشته باشد. در نتیجه، بخشی از مرغداران اقدام به کاهش یا توقف جوجه‌ریزی کرده‌اند؛ تصمیمی که آثار آن با یک وقفه زمانی، خود را در قالب کاهش عرضه و افزایش تنش در بازار نشان می‌دهد. در این میان، وزارت جهاد کشاورزی طی ماه‌های گذشته بارها از برنامه‌های خود برای تأمین و توزیع نهاده‌های دامی سخن گفته و وعده داده است که با افزایش تخصیص و تسهیل فرآیند توزیع، مشکلات تولیدکنندگان برطرف خواهد شد. با این حال، گزارش‌های میدانی و اظهارات فعالان صنعت طیور حاکی از آن است که این وعده‌ها یا به‌صورت مقطعی اجرا شده یا استمرار لازم را نداشته است. برخی تولیدکنندگان می‌گویند نهاده‌هایی که در مقاطعی کوتاه‌مدت در اختیارشان قرار گرفته، پاسخگوی نیاز واقعی واحدهای تولیدی نبوده و پس از چند روز، دوباره روند تأمین متوقف شده است؛ موضوعی که امکان برنامه‌ریزی و تداوم تولید را از مرغداران سلب کرده است. نتیجه این شرایط، امروز به‌صورت هم‌زمان در دو بازار مرغ و تخم‌مرغ قابل مشاهده است. کاهش جوجه‌ریزی در واحدهای گوشتی و تخم‌گذار، زنگ خطر کاهش عرضه در ماه‌های پیش‌رو را به صدا درآورده و فعالان این صنعت هشدار می‌دهند که در صورت تداوم وضعیت فعلی، به‌ویژه در مقاطع پرتقاضا مانند ماه رمضان، بازار با کمبود جدی مواجه خواهد شد. از سوی دیگر، افزایش هزینه تولید، فشار مضاعفی را هم به تولیدکننده و هم به مصرف‌کننده وارد کرده است. مرغ و تخم‌مرغ که همواره به‌عنوان ارزان‌ترین اقلام پروتئینی سبد خانوار شناخته می‌شدند، حالا در معرض افزایش قیمت و کاهش قدرت خرید قرار گرفته‌اند؛ مسئله‌ای که تبعات اجتماعی و معیشتی آن، فراتر از یک چالش صنفی است.

حسین مهدیزاد رئیس کارگروه طیور ایران با اشاره به وضعیت نابسامان نهاده‌های دامی اظهار کرد: در حال حاضر نهاده‌ها عملاً با نرخ مصوب عرضه نمی‌شود. حتی پیش از هرگونه آزادسازی، ذرتی که باید کیلویی 11 هزار و 300 تومان باشد، اکنون با قیمت حدود 46 هزار تومان خریداری می‌شود و سویایی که نرخ مصوب آن حدود 20 هزار تومان است، در بازار با قیمت 86 تا 90 هزار تومان معامله می‌شود. وی افزود: تمامی مواد اولیه و نهاده‌های مغذی که با ارز آزاد وارد می‌شدند، با افزایش نرخ ارز، یک و نیم تا دو برابر گران‌تر شده‌اند و در نتیجه، قیمت تمام‌شده تولید به‌شدت افزایش یافته است. بر اساس نرخ فعلی ارز، قیمت تمام‌شده هر کیلوگرم مرغ برای تولیدکننده به بیش از 180 تا 190 هزار تومان می‌رسد و قیمت تمام‌شده تخم‌مرغ نیز حدود 160 تا 170 هزار تومان در هر کیلوگرم است. مهدیزاد با هشدار نسبت به تبعات آزادسازی قیمت‌ها تصریح کرد: حتی پیش از اجرای آزادسازی، بازار با بحران مواجه است. اگر آزادسازی انجام شود، در مرحله اول مردم به دلیل کاهش قدرت خرید متضرر می‌شوند و در مرحله دوم، هزینه‌های تولید چهار تا پنج برابر افزایش می‌یابد که بسیاری از تولیدکنندگان توان ادامه فعالیت نخواهند داشت و از چرخه تولید خارج می‌شوند. در چنین شرایطی ناچار به واردات خواهیم شد؛ وارداتی که هم با قیمت بالاتری انجام می‌شود و هم کیفیت پایین‌تری نسبت به تولید داخل دارد، به‌ویژه در حوزه تخم‌مرغ این موضوع شدت بالاتری دارد. رئیس کارگروه طیور ایران با اشاره به وضعیت تولید برای ماه‌های پیش‌رو گفت: بر اساس برآوردها، برای ماه رمضان با کمبود قطعی مرغ مواجه خواهیم بود. حدود 10 روز پیش در وزارتخانه وعده تأمین نهاده داده شد و برای سه روز نیز نهاده تخصیص یافت که منجر به جوجه‌ریزی شد، اما این روند تداوم نداشت و پس از سه روز دوباره تأمین نهاده قطع شد. در حال حاضر جوجه‌ریزی عملاً به صفر رسیده است. وی ادامه داد: امروز شرایط به‌گونه‌ای است که اگر مرغدار بخواهد جوجه‌ریزی کند، تنها هزینه کرایه حمل‌ونقل را پرداخت می‌کند و جوجه عملاً رایگان عرضه می‌شود، اما حتی همین جوجه رایگان نیز خریدار ندارد، چراکه نهاده‌ای برای پرورش آن وجود ندارد.

مهدیزاد با اشاره به تأثیر این شرایط بر بازار مصرف گفت: مرغ و تخم‌مرغ ارزان‌ترین اقلام پروتئینی سبد خانوار هستند و اقشار مختلف جامعه از آن استفاده می‌کنند، اما با افزایش قیمت‌ها، قدرت خرید مردم کاهش می‌یابد و همزمان با افت تقاضا، کاهش تولید نیز اتفاق می‌افتد که در نهایت به افزایش بیشتر قیمت‌ها منجر خواهد شد. وی درباره وضعیت واحدهای تولیدی اظهار کرد: در حال حاضر بیش از 60 درصد مرغداری‌های گوشتی جوجه‌ریزی نکرده‌اند و تعطیل هستند و بیش از 25 درصد مرغداران تخم‌گذار نیز اقدام به جوجه‌ریزی نکرده‌اند که این موضوع زنگ خطر جدی برای امنیت غذایی کشور است. رئیس کارگروه طیور ایران در پایان درباره حاشیه سود شبکه توزیع گفت: از درب مرغداری تا رسیدن محصول به دست مصرف‌کننده، مجموع حاشیه سود شامل عمده‌فروشی و خرده‌فروشی حدود 13 درصد است و مرغ نهایتاً با حاشیه‌ای حدود 17 درصد به دست مصرف‌کننده می‌رسد.

217