نگاهی به جایگاه «صحابه در قرآن»

به گزارش خبرگزاری تسنیم، به نقل از روابط عمومی نشر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی؛ کتاب «صحابه در قرآن» اثر حجت‌الاسلام و المسلمین علی خراسانی است که در پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی تهیه و به همت نشر این پژوهشگاه در 137 صفحه به چاپ رسید.

در معرفی این اثر آمده است: از آنجا که آیات قرآن تدریجی و در مدت در 23 سال نازل شده‌اند و می توان نتیجه گرفت که آیات بسیار فراوانی از قرآن کریم ناظر به موضوع صحابه‌اند. با الهام از آیه 100 سوره توبه، صحابه به مهاجر، انصار و گروهی که در مرحله بعد ایمان آوردند، قسمت شده‌اند.

در برایند کلی از آیات قرآن کریم، مباحث مرتبط با صحابه را می توان زیر عناوینی همچون «خاستگاه محیطی صحابه»، «ایمان صحابه»، «هجرت صحابه»، «جنگ و جهاد صحابه»، «صحابه و رسول خدا» جای داد؛ همچنین از موضوع «عدالت صحابه» به دلیل چالش‌های کلامی گسترده و استناد موافقان و مخالفان به طیف وسیعی از آیات، می‌توان ذیل عنوانی مستقل بحث کرد.

ساختار اثر

در ابتدای این کتاب، پس از بیان تعریف و قلمرو صحابه، به خاستگاه محیطی صحابه پرداخته شده و در ادامه ایمان صحابه مطرح شده که از جمله ویژگی ایمانی آنها که در این اثر به آنها پرداخته شده، می‌توان به سبقت در ایمان، پایداری بر ایمان، التزام به ایمان (بیعت)، تفاوت درجات ایمان صحابه، کتمان ایمان (تقیه) و... اشاره کرد.

در ادامه اثر حاضر، هجرت صحابه مورد بحث و بررسی قرار گرفته و به هجرت صحابه به حبشه و مدینه، وجود هجرت صحابه به مدینه، استقبال انصار از مهاجران و پیمان برادری میان صحابه پرداخته شده است. سپس، «جنگ و جهاد صحابه» مبحث بعدی این اثر است که برخی مطالب مطرح شده در این راستا عبارتند از: تشویق صحابه به جهاد و پایداری، سلحشوری صحابه و برخورداری صحابه از امدادهای غیبی. همچنین، تعامل رسول خدا (ص) با صحابه و بالعکس از دیگر مباحث این اثر است.

در پایان این کتاب به «عدالت صحابه» پرداخته شده که عدالت صحابه نزد اهل سنت، مستندات قرآنی اهل سنت، عدالت صحابه نزد شیعه، و مستندات قرآنی شیعه و منکران عدالت صحابه از مباحث این بخش از اثر حاضر است.

در بخش‌هایی از این کتاب می‌خوانیم:

برخورداری صحابه از امدادهای غیبی

برخورداری صحابه از امدادهای غیبی الهی در غزوه‌ها در موارد متعددی گزارش شده است. از گزارش آیات قرآن کریم بر می آید که اوج این امدادها در غزوه بدر بوده است؛ مانند این که در غزوه بدر هنگامی که مسلمانان کم شمار با سپاه مشرکان پرشمار روبرو شدند، خداوند سپاه مشرک را در چشم مسلمانان کم شمار جلوه داد تا با روحیه ای قوی به جنگ وارد شوند: «وَاِذ یُرِیکُمُوهُم اِذِ التَقَیتُم فِی أَعیُنِکُم قَلِیلًا».

در غزوه احزاب نیز صحابه از امدادهای غیبی برخوردار شدند. بر اساس آیه 9 سوره احزاب، خداوند از این امداد به «نعمت» تعبیر کرده است و خطاب به مؤمنان می فرماید نعمت خدا را که در غزوه خندق بر شما نازل شد، به یاد داشته باشید؛ هنگامی که سپاهیانی از قبایل گوناگون هم پیمان شدند و آهنگ شما کردند و ما برای شکست آنان در شب های زمستانی بادی سرد بر آنان فرستادیم و لشکریانی از فرشتگان که شما آنها را نمی دیدید، به سویشان گسیل داشتیم. «یَا أَیُهَا الَذِینَ آمَنُوا اذکُرُوا نِعمَهَ اللَهِ عَلَیکُم اِذ جَاءَتکُم جُنُود فَأَرسَلنَا عَلَیهِم رِیحًا وَجُنُودًا لَم تَرَوهَا»

علاقه‌مندان برای خرید اینترنتی این کتاب می‌توانند به این نشانی مراجعه کنند.