هدف آمریکا از طرح «برجام پلاس» یا «توافق موقت» چیست؟

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ نشریه آکسیوس در گزارشی مدعی شد که «سالیوان» مشاور امنیت ملی بایدن سه سناریو را برای مذاکرات وین مطرح کرد: «توافق»، «توافق موقت» و «عدم توافق». از طرفی رسانه‌ها و اندیشکده‌های غربی طی یک سال اخیر در حال تکرار عبارت «توافق موقت» هستند. گروه بین‌المللی بحران (ICG) یکی از این اندیشکده‌هاست. ماجرا از جایی اهمیت پیدا می‌کند که «رابرت مالی» رهبر تیم مذاکراتی آمریکا در وین و از بانیان اصلی برجام رئیس اندیشکده ICG بود. در گزارش 15 مهر1400 گروه بین‌المللی بحران آمده است: «اروپایی‌ها می‌توانند یک توافق موقت را پیشنهاد کنند که طی آن، تهران برخی از حساس‌ترین فعالیت‌های اشاعه‌ای خود را در ازای "تخفیف محدود" در فروش نفت یا دسترسی به منابع ارزی تعلیق کند.» این اندیشکده از توافق موقت تحت عنوان برجام منفی (JCPOA-minus) یاد می‌کند و هدف از آن را اینگونه شرح می‌دهد: «برجام منفی (توافقی با مفاد کمتر از برجام) می‌تواند ایستگاهی برای رسیدن به برجام پلاس (توافقی با مفاد بیشتر از برجام) باشد.» این اندیشکده نزدیک به حزب دموکرات برجام پلاس را توافقی با محدودیت هسته‌ای طولانی‌تر و سختگیرانه‌تر از «برجام 2015» معرفی کرد. ماجرا از جایی جالب‌تر می‌شود که بایدن نیز قبل از تصدی پست ریاست جمهوری به صراحت در CNN خبر از برجام پلاس داد و نوشت: «راهی که من به عنوان رئیس جمهور آن را انجام خواهم داد... درصورت بازگشت ایران به تعهدات هسته‌ای (!)، آمریکا به عنوان نقطه شروع مذاکرات بعدی به توافق بازمی‌گردد! ما بر روی گسترش مفاد کار خواهیم کرد.» این درحالیست که «خطیب زاده» سخنگوی وزارت خارجه روز 15 آذر موضع رسمی ایران را در این مورد اعلام کرد: «ما برای رفع تحریم‌ها و چگونگی توقف اقدامات جبرانی ایران در مقابل رفع تحریم‌ها مذاکره می‌کنیم. چیزی به نام توقف و توافق موقت مطرح نیست.» این مخالفت از آن جهت است که طبق بند 29 توافق هسته‌ای، فلسفه اصلی برجام برای ایران «لغو تحریم‌ها و عادی‌سازی فعالیت‌های تجاری» بود (). اما توافق موقت ریسک معامله طرف خارجی با ایران را از بین نخواهد برد و عملا عایدی برای کشور نخواهد داشت. «مصطفی خوش چشم» کارشناس روابط بین‌الملل نیز در همین رابطه عنوان کرد: «توافق موقت مصداق ضرب المثل چند روز نان و کره خوردن در قبال چندین سال نان و تره خوردن است.» پیشرفت گفتگوهای وین برخلاف جوسازی خارج از اتاق مذاکرات ایده توافق موقت درحالی مطرح می‌شود که بخش اول مذاکرات وین 8 با رضایت طرفین به پایان رسید. یک منبع دیپلماتیک اروپایی نیز در گفت‌وگو با ایرنا گفت: «طرفین توانستند به سند مشترکی دست یابند که در آن 80 درصد مطالبات ایران لحاظ شده است.» فرانسه، آلمان و بریتانیا نیز از پیشرفت در مذاکرات خبر دادند. سه کشور تروئیکای اروپایی در بیانیه خود آوردند: «در آخرین دور گفت‌وگوها در زمینه اجابت برخی درخواست‌های ایران برخی پیشرفت‌ها حاصل شد.» از سوی دیگر، با افزایش رقم صادرات روزانه نفت و میعانات گازی به بیش از یک میلیون بشکه، عضویت در سازمان اقتصادی شانگهای و دسترسی به بخشی از منابع ارزی در کشورهای خارجی عملا حربه فشار بر ایران برای رسیدن به توافق مدنظر واشنگتن شکست خورده است. اکنون توپ مذاکرات وین در زمین آمریکاست.

انتهای پیام /