هزارتوی واردات خودرو؛ چقدر ارز به خودرو تخصیص یافت؟

با گذشت بیش از نیمی از سال، وعده دولت برای واردات گسترده خودرو هنوز عملی نشده و به نظر می رسد 5 میلیارد دلار ارز تخصیص یافته به صنعت خودرو بیشتر در بخش مونتاژ و واردات قطعه هزینه شده است.

به گزارش خبرنگار مهر، بر اساس اعلام مرکز مبادله ارز و طلای بانک مرکزی، از ابتدای سال جاری تا پنجم آبان‌ماه، مجموعاً 33 میلیارد و 637 میلیون دلار ارز برای واردات کالاها و خدمات در کشور تخصیص یافته است. در این میان، بخش صنایع حمل‌ونقل و خودروسازی با دریافت 4 میلیارد و 939 میلیون دلار، یکی از بزرگ‌ترین دریافت‌کنندگان ارز بوده است.

با این حال با توجه به وضعیت واردات خودرو، به نظر می‌رسد بخش عمده این منابع ارزی نه برای واردات خودرو، بلکه برای مونتاژ، تأمین قطعات و مواد اولیه تولید داخل هزینه شده است. حتی سید حامد عاملی، معاون ماشین‌آلات و صنایع حمل‌ونقل وزارت صمت 25 شهریور ماه در همایش استراتژی صنعت خودرو در سایه جنگ گفته بود که «حتی یک دلار برای واردات خودرو تخصیص نیافته است.»

از سوی دیگر بر اساس آمار رسمی گمرک ایران، از ابتدای سال جاری تا پایان شهریورماه، بیش از 25 هزار و 700 دستگاه خودرو وارد کشور شده است؛ رقمی که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته (22 هزار و 253 دستگاه) رشد 16 درصدی را نشان می‌دهد.

از لحاظ ارزشی نیز مجموع خودروهای وارد شده در نیمه نخست امسال 557 میلیون دلار بوده که در مقایسه با 438 میلیون دلار سال گذشته، رشد 27 درصدی را ثبت کرده است.

با این حال، کارشناسان تأکید دارند که تمامی این خودروها حاصل ثبت‌سفارش‌های سال گذشته‌اند، چرا که طبق گفته عاملی از ابتدای سال جاری تا پایان شهریورماه، هیچ ارزی برای واردات خودرو تخصیص نیافته و هیچ ثبت‌سفارشی انجام نشده است. بنابراین به نظر می‌رسد هر ارزی هم که تخصیص یافته از سهمیه‌های سال گذشته بوده یا اینکه واردات خودرو تنها از مسیر سپرده‌های ارزی اشخاص صورت گرفته است.

همچنین در حالی که دولت از ابتدای سال بر تدوین و اصلاح مکرر آئین‌نامه‌های واردات خودرو تأکید داشته، اما این تغییرات در عمل به انسداد مسیر واردات منجر شده است.

در تیرماه امسال، دولت تعرفه‌ای پلکانی بین 20 تا 190 درصد برای واردات خودرو تعیین کرد، اما نهادهای نظارتی این نرخ را مغایر با تعرفه 100 درصدی مصوب در قانون بودجه دانستند. پس از اصلاحیه دولت و تعدیل پلکان‌ها، مجلس بار دیگر این نرخ را خلاف قانون تشخیص داد. از آن زمان تاکنون نیز هیچ تعرفه نهایی جدیدی اعلام نشده است.

این وضعیت در حالیست که مقرر بود طی سال جاری 98 هزار دستگاه خودرو با پشتوانه تخصیص دو میلیارد یورو ارز وارد کشور شود.

عرضه‌های محدود، بازار بلاتکلیف

در این بین امسال تنها دو نوبت عرضه خودروهای وارداتی انجام شده است؛ آن هم در حالی که در آخرین عرضه، تنها دو خودرو توسط شرکت سایپا عرضه شد، در حالی که در دوره‌های قبلی، معمولاً بین 20 تا 30 خودرو در هر نوبت به فروش می‌رسید.

کارشناسان معتقدند که تداوم این بلاتکلیفی، باعث شده تا بازار وارداتی‌ها در رکود کامل قرار گیرد و بخش قابل توجهی از ارز تخصیصی صنعت خودرو نیز به جای واردات، صرف واردات قطعه و مونتاژ داخلی شود.

به گزارش مهر، در حالی‌که دولت از ابتدای سال جاری وعده تسهیل واردات و تنظیم بازار خودرو را داده بود، اما در عمل، ابهام در سیاست‌های ارزی و تعرفه‌ای موجب شده روند واردات نه‌تنها تسهیل نشود، بلکه به حداقل تاریخی خود برسد.

با توجه به اظهارات رسمی مسئولان و داده‌های بانک مرکزی، می‌توان گفت 5 میلیارد دلار ارز تخصیص‌یافته به صنعت خودرو، عملاً به واردات خودرو اختصاص نیافته و عمدتاً صرف مونتاژ، واردات قطعه و تأمین نیاز مونتاژکاران شده؛ موضوعی که آینده واردات خودرو را در هاله‌ای از ابهام فرو برده است.