واحد نبودن مدیریت خودش را نشان می‌دهد؛ چرا آلوده شدیم؟

به گزارش مشرق، دیگر نه تنها خبری از باران نیست، بلکه آسمانی صاف و بدون دود و آلودگی هم تقریباً دو هفته‌ای می‌شود که آرزوی تهرانی‌ها شده است. آن‌طور که داده‌های موجود نشان می‌دهد، شاخص کیفیت هوای تهران از فروردین تا دوم آذرماه امسال، 123 روز در شرایط متوسط یا قابل قبول قرار داشت. در مجموع این 9 ماه، شاخص کیفیت هوای تهران تنها 6 روز پاک بود. همچنین 106 روز ناسالم برای گروه‌های حساس، 8 روز ناسالم، 2 روز بسیار ناسالم و 6 روز هم خطرناک بوده است.

هر سال می‌گیم دریغ از پارسال!

بررسی آمارهای موجود آلودگی هوای تهران در دو دهه اخیر یعنی از 1383 تا 1403 نشان می‌دهد که تعداد روزهایی با شاخص کیفیت هوای پاک کاهش یافته است. در دهه 80، میانگین روزهای هوای پاک 23 روز بوده است. این درحالی است که در دهه 90 به 16 روز و پس از سال 1400 به 5 روز کاهش پیدا کرده است. به طور میانگین، تهران در این دو دهه در مجموع سالانه 17 روز هوای پاک داشته است.

همچنین تعداد روزهای با وضعیت هوای قابل قبول نیز در دهه‌های اخیر کاهش یافته است. تعداد روزهای با شاخص کیفیت قابل قبول از 275 روز در دهه 80 به 228 روز در دهه 90 و 214 روز در 3 سال اخیر رسیده است.

میانگین تعداد روزهای ناسالم و ناسالم برای گروه‌های حساس در دو دهه گذشته افزایش یافته و از 69 روز در سال به 127 روز در سال‌های اخیر رسیده است. به طور متوسط، 28 درصد از روزهای سال در تهران هوای ناسالم یا ناسالم برای گروه‌های حساس بوده است. روند افزایشی تعداد روزهای ناسالم بسیار نگران‌کننده است و از 9 روز در دهه‌های 80 و 90 به 17 روز در سه سال اخیر رسیده است که نشان‌دهنده افزایش 93 درصدی و شرایط بحرانی است.

در سال 1397 تعداد روزهای هوای پاک تهران پس از گذشت دو سال، به بالاتر از 20 روز و به عدد 28 روز و سال 1398 نیز این عدد به 29 روز رسید.

اما روند محافظت از هوای پاک حفظ نشد و در سال 1399 تعداد روزهای پاک تهران به 17 روز در سال کاهش پیدا کرد. این روند نزولی به جایی رسید که تعداد روزهای پاک سال‌های 1400 و 1401به ترتیب تنها 2 و 3 روز شد. همچنین 1402 و 1403 نیز در تهران به ترتیب 10 و 5 روز در کل سال هوای پاک ثبت شده است.

در سال 1401 تهران 34 روز ناسالم داشت

تعداد روزهای ناسالم، بسیار ناسالم و خطرناک هوای پایتخت هم در سال 1401 رکورد شکست. تعداد روزهای ناسالم هوای تهران در پنج سال منتهی به سال 1400 روند صعودی داشته است؛ اما در سال 1400 به 6 روز کاهش یافت. در سال 1401 روزهای ناسالم به 34 روز رسید. همچنین در سال‌های 1402 و 1403 نیز به ترتیب 12 و 19 روز هوای ناسالم برای تمام گروه‌ها ثبت شده است.

تهران از ابتدای سال 1403 نیز 7 روز هوای پاک، 210 روز هوای قابل قبول، 124 روز هوای ناسالم برای گروه‌های حساس جامعه و 19 روز هوای ناسالم برای همه افراد داشته است.

این در حالی است که تهران در مدت مشابه سال 1402 تهران 10 روز هوای پاک، 225 روز هوای قابل قبول و 100 روز هوای ناسالم برای گروه‌های حساس جامعه و 12 روز ناسالم برای همه افراد داشته است.

مرگ و میرهای ناشی از آلودگی هوا در کل کشور چقدر است؟

در کشور پس از تصویب قانون هوای پاک گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم مرکز سلامت و محیط کار وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی با همکاری مرکز تحقیقات کیفیت هوا و تغییر اقلیم دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی به طور سالیانه نسبت به برآورد هزینه‌های غیرمستقیم مرگ و میر منتسب به آلودگی هوا در شهرهای کشور اقدام می‌کند. براساس این مطالعات در کشور طی سال‌های 1401 و 1402 به ترتیب 13.9 درصد و 12.8 درصد از مرگ‌های کل کشور منتسب به ذرات معلق بوده است. براساس ارزیابی وزارت بهداشت در سال 1401 درخصوص 33 شهر با جمعیت تقریبی 39 میلیون نفر کل موارد مرگ منتسب به مواجهه طولانی‌مدت

با ذرات معلق تعداد 26307 نفر بوده که در سال 1402 برای 57 شهر با جمعیت تقریبی 48 میلیون نفر تعداد 30692 نفر برآورد شده است. درخصوص شهر تهران نیز تعداد کل موارد مرگ منتسب به مواجهه طولانی‌مدت

با ذرات معلق در سال‌های 1401 و 1402 به طور میانگین به ترتیب 7125 و 6939 نفر برآورد شده است. در مجموع براساس پژوهشی از مرکز پژوهش‌های مجلس خسارت مرتبط با مرگ و میر ناشی از کل موارد مرگ منتسب به ذرات معلق اعم از سرطان ریه، سکته مغزی، بیماری‌های مزمن انسداد ریوی و بیماری‌های ایسکمیک قلبی 12 میلیارد دلار معادل با 597 هزار میلیارد تومان برآورد شده است.

براساس مطالعات انجام شده در مرکز پژوهش‌های مجلس در کلانشهر تهران نیز به طور میانگین به ازای هر 100 هزار نفر جمعیت در سال 1402 مرگ 70 نفر منتسب به مواجهه طولانی مدت با ذرات معلق است. بالاترین و پایین‌ترین تعداد مرگ به ازای هر 100 هزار نفر جمعیت در سال 1402 به ترتیب مربوط به شهر زابل با 141 مرگ و شهرهای شاهرود و سنندج با 30 مرگ به ازای هر 100 هزار نفر جمعیت است.

علیرضا رئیسی، معاون وزارت بهداشت، با اشاره به اهمیت موضوع آلودگی هوا از آمارهای به‌دست‌آمده در گزارش ملی آلودگی هوای سال گذشته گفته بود که «برآوردهای انجام‌شده نشان می‌دهد در سال 1403 حدود 58 هزار و 975 مورد مرگ در کشور منتسب به مواجهه با ذرات معلق کمتر از 2.5 میکرون بوده که معادل 161 مرگ در روز و حدود 7 مرگ در هر ساعت است.»

همچنین عباس شاهسونی، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی به تسنیم گفته بود که «درباره مرگ‌های منتسب در سال 1403، آخرین آمار نشان می‌دهد تعداد مرگ‌های منتسب به آلودگی هوا نسبت به سال 1402 افزایش داشته است. طبق آخرین گزارش مؤسسه بار بیماری‌ها در کشور ایران تقریباً 54 هزار مرگ منتسب به آلودگی هوا ثبت شده است و آلودگی هوا در ایران جزء پنج علت اصلی مرگ و میر شناخته می‌شود.» او همچنین در این گفت‌وگو یادآور شده بود که با افزایش تعداد روزهای ناسالم و خطرناک در سال 1404 احتمالاً مرگ و میرها منتسب به آلودگی هوا نیز بیشتر خواهد بود. «این نشان می‌دهد که هرچه تعداد روزهای آلوده بیشتر باشد، تعداد مرگ‌های منتسب به آلودگی هوا نیز قاعدتاً بیشتر خواهد شد؛ اما این موضوع نیاز به محاسبات دقیق‌تر دارد و باید پس از پایان سال این محاسبات انجام شود.»