واردات اتوبوس در محاق؛ از کم‌کاری سازمان راهداری تا خطر مصادره اتوبوس‌ها توسط ترکیه

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، تیرماه امسال معاون سابق وزیر راه و شهرسازی از انجام اقدامات لازم برای واردات 2000 دستگاه اتوبوس ویژه ایام اربعین 1402 خبر داده و گفته بود: با همکاری وزارت صمت و سایر دستگاه‌ها اقدامات لازم در خصوص اجرای مصوبه هیئت دولت مورخ 1402/03/07 با موضوع واردات اتوبوس بین‌شهری با کارکرد تا 5 سال در حال انجام است.

شهریار افندی‌زاده افزود: در راستای اجرایی شدن مصوبه موصوف، فرآیند جذب متقاضیان واردات ناوگان با دارا بودن کارت بازرگانی، از طریق فراخوان سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای در دستورکار قرار گرفت و متقاضیان واجد شرایط برای امکان ثبت سفارش ناوگان مشخص شده‌اند، در همین زمینه از محل منابع داخلی سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای و با همکاری صندوق کارآفرینی امید، 15 میلیارد ریال تسهیلات بانکی با سود 9 درصد برای هر دستگاه ناوگان وارداتی در نظر گرفته شده است.

این در حالی است که در فاصله کمتر از 20 روز تا پایان سال، روند واردات اتوبوس به واسطه کم‌کاری سازمان‌ها و ارگان‌های ذی‌ربط بسیار کُند پیش می‌رود.

جعفرزاده مدیرعامل یک شرکت واردکننده اتوبوس اوایل ماه جاری در این‌باره به تسنیم گفته بود: طرحی به‌نام اربعین برای واردات اتوبوس توسط هیئت وزیران مصوب شد، قرار بود یک سری اتوبوس برای نوسازی ناوگان وارد کشور شود.

وی با ابراز این‌که هیچ زیرساختی برای واردات اتوبوس آماده نشده بود، ادامه داد: اعلام شد شرکت‌های مسافربری واردات اتوبوس را انجام دهند، این در حالی بود که اساساً این شرکت‌ها کارت بازرگانی ندارند که بتوانند این کار را انجام دهند.

وی اضافه کرد: در ادامه گفتند برای واردات اتوبوس با شرکت‌های بازرگانی قرارداد امضا شود، بر این اساس با یکی از شرکت‌های معرفی‌شده از سوی سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای مذاکره کردیم. مدیرعامل شرکت مذکور، سرشبکه است و شعبه‌های متعددی در سراسر ایران دارد. این شرکت ما را به سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای معرفی کرد و سازمان قرارداد یکطرفه را با ما امضا کرد.

وی درباره یکطرفه بودن قرارداد توضیح داد: یکی از موارد این بود که مبالغ در قرارداد مشخص نبود، یکی دیگر آن‌که ما به شرکت مسافربری تعهد می‌دهیم وقتی اتوبوس وارد و رسید قبض انبار شد متعلق به شرکت معرفی‌شده از سوی سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای است!

وی متذکر شد: عملاً وقتی پولی ردوبدل نشده بود فقط باید یک تفاهمنامه بین شرکت بازرگانی و شرکت مسافربری امضا می‌شد، نه این‌که یک قرارداد یکطرفه امضا می‌شد.

وی اضافه کرد: با این حال به‌دلیل پوشش طرح اربعین گفتیم این کار را انجام می‌دهیم، بر این اساس برای واردات اتوبوس از اروپا بسترسازی کردیم. شرکت‌های خارجی به‌دلیل تحریم علاقه‌ای به فروش اتوبوس نداشتند، با یک سری فرآیندها موفق شدیم اتوبوس‌های اروپایی را خریداری کنیم.

وی اظهار کرد: این پروسه را انجام دادیم، بازرس سازمان راهداری اعلام کرد که "واردات اتوبوس دیگر به‌عهده ما نیست و کارها به ستاد سوخت منتقل شده است."، به ستاد سوخت مراجعه کرده گفتیم اتوبوس‌های ثبت‌سفارش‌شده را تأیید کنند، مسئولان ستاد سوخت گفتند که اصلاً در جریان این موضوع نیستند!

وی با بیان این‌که "مصوبه هیئت وزیران را به آنها یادآوری کردیم"، افزود: ستاد سوخت تأکید کرد؛ "هیچ بخشنامه‌ای برای واردات اتوبوس نداریم".

وی با یادآوری این‌که در سامانه RPF شماره ثبت سفارش وارد و تأیید می‌شود، تصریح کرد: بارها با سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای تماس گرفتیم تا این‌که سرانجام این‌که آقای شهرکی ثانوی معاون حمل‌ونقل سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای به ما گفت؛ با مسئول IT سازمان راهداری هماهنگ باشید. طی یک تماس یکطرفه، مشکل را مطرح کردیم و گفتیم داخل سامانه واردات اتوبوس معرفی و برنامه‌نویسی نشده است که واردکننده وقتی ثبت سفارش در سامانه جامع تجارت انجام و کد مربوطه صادر شد باید در سامانه RPF وارد شود و سازمان راهداری آن را تایید کند.

وی یادآور شد: مسئول IT سازمان راهداری ما را به مسئول آی‌تی وزارتخانه ارجاع داد که خوشبختانه با خروج از طرح اربعین یک سری مشکلات رفع شد، گفته شد؛ روی طرح بند (ص) تبصره (7) ماده واحده قانون بودجه سال 1402 کل کشور ثبت سفارش را انجام دهید.

وی بیان کرد: بر این اساس یک فقره ثبت سفارش ناموفق را انجام دادیم، حدود 2 هفته‌ای به همین منوال گذشت. مسئول آی تی وزارتخانه به ما گفت که سایت ایراد دارد و ما چنین چیزی را تعریف نکرده‌ایم. پس از آن سایت مربوطه اصلاح شد.

مدیرعامل شرکت واردکننده اتوبوس اضافه کرد: از کامیون‌های شرکت که سفارش 25 عددی داشتیم تقلیل دادیم. به عبارت دیگر 3 دستگاه را کاهش دادیم تا بتوانیم یک دستگاه اتوبوس را سفارش دهیم. این د رحالی بود سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای ظرفیت اتوبوس را داخل سامانه RPF اصلاً باز نکرده بود. با پیگیری‌های انجام شده و برگزاری جلسات متعدد سازمان راهداری نامه زد که 25 دستگاه اتوبوس برای هر شرکت فعال شود.

جعفرزاده ادامه داد: طرح واردات اتوبوس برای شرکت‌هایی مسافربری بوده است. شرکت‌های مسافربری مانند آسیا سفر پیگیری‌های زیادی انجام داده و مصرف‌کننده است که تقاضای 700 دستگاه اتوبوس داده بود.

وی تاکید کرد: واردات اتوبوس زمین‌گیر شده است. شرکت‌های بازرگانی از طرح واردات اتوبوس استقبال نکرده‌اند. شرکت ما با مصیبت یک ثبت سفارش اتوبوس از ظرفیت کامیون را انجام دادیم. به سازمان راهداری یادآور شدیم که طرح واردات بر اساس نداشتن سقف ارزی باشد چراکه اتوبوس ضرورت کشور است. اما کسی پاسخگو نبوده است.

وی بیان کرد:‌در نهایت سازمان تنظیم مقررات به ما گفتند پیش‌نویس ثبت سفارش را انجام داده و شماره آنرا به ما بدهید اگر این شماره را داشته باشیم سقف ارزی واردات اتوبوس را برمی‌داریم. حدود یکماه منتظر شدیم که سامانه‌ها قطع بود.

وی با یادآوری این‌که اتوبوس‌ها را پش مرز ایران و ترکیه آوردیم،‌گفت: ترکیه اعلام کرد که اتوبوس‌ها مدت طولانی در مرز باقیمانده است و می‌خواست آنها را مصادره کند. با هزار و یک مصیبت یک دستگاه اتوبوس را به داخل ایران وارد کردیم. تخصیص ارز نداشت. تا امروز یک دستگاه که وارد کشور شده که آن هم تخصیص ارز ندارد. این در حالی است که برای شب عید به اتوبوس نیاز داریم. در زمان حاضر 265 اتوبوس داخل اروپا خریداری کرده‌ایم و به ناچار اتوبوس‌هایی (44 دستگاه) را هم که به مرز ترکیه آورده بودیم از بیم مصادره شدن توسط ترکیه به اروپا باز گرداندیم.

جعفرزاده تاکید کرد: یک دستگاه اتوبوس هم در گمرک ارومیه است و هفته‌هاست که تخصیص ارز آن صورت نگرفته است. نمی‌توانیم آنرا ترخیص کنیم.

وی با یادآوری این‌که هیچ ارگانی تا امروز پیگیر واردات اتوبوس نبوده است، گفت: این اتوبوس‌ها قرار است برای حمل‌ونقل مسافری کشور مورد استفاده قرار گیرد. می‌خواهند اتوبوس چینی وارد کنند؛ آیا این اتوبوس استحکام اتوبوس‌های مدل 2023 میلادی را دارد. به‌عنوان نمونه یک اتوبوس اسکانیا که 87 هزار کیلومتر کارکرد دارد یعنی این‌که در حد صفر است.

وی بیان کرد: از مسئولان ذی‌ربط می‌خواهیم در فاصله حدود دو هفته مانده به پایان سال از ظرفیت قانون بودجه استفاده کرده و شرایط واردات اتوبوس به کشور را فراهم کنند تا در ایام نوروز 1403 بخشی از نیازهای این بخش را تامین کنیم.