واکنش روزنامه نزدیک به قالیباف به تهدید عباس عراقچی از سوی نمایندگان / تکرار یک الگوی فرسوده
اقتصادنیوز: واقعیت آن است که سیاست خارجی امروز ایران در نقطه‌ای حساس قرار دارد و هرگونه رفتار نمایشی می‌تواند هزینه‌های سنگین به همراه داشته باشد.
به گزارش اقتصادنیوز به نقل از روزنامه خراسان، سخنان دیروز حاجی‌دلیگانی، نماینده مجلس، درباره سفر عباس عراقچی وزیر امور خارجه به مصر و تهدید او به استیضاح و معرفی به دادگاه که گفته بود: آقای عراقچی فردا با متنی به مصر می‌رود که در آن قرار است محل نگهداری مواد غنی‌سازی شده را به آژانس بدهیم! آقای عراقچی اگر خطایی کنی استیضاح و دادگاهی‌ات می‌کنیم؛ بار دیگر یک پرسش بنیادین را در افکار عمومی زنده کرده است: جایگاه واقعی مجلس در سیاست خارجی کجاست و این سطح از هشدارها تا چه اندازه جدی و موثر است؟
از منظر حقوق اساسی، نمایندگان مجلس اختیار دارند وزرا را مورد سؤال قرار دهند یا به آنها هشدار دهند. اما آنچه در عمل دیده می‌شود، تبدیل این ظرفیت قانونی به صحنه‌ای تکراری و خسته‌کننده است. هشدارهای شدیداللحنی که هر بار در قالب تهدید به استیضاح یا محاکمه بیان می‌شود، بیش از آنکه کارکردی واقعی داشته باشد، به بازتولید کلیشه های دستمالی شده بدل شده است. جامعه امروز ایران، که درگیر مسائل کلان معیشتی و امنیتی است، کمتر پذیرای چنین ادبیات تند اما بی‌ثمر است.
نقش واقعی وزارت خارجه
نکته مغفول اینجاست که وزیر امورخارجه تصمیم‌ساز نهایی نیست. سیاست‌های کلان خارجی در شورای عالی امنیت ملی و در سطح عالی نظام طراحی می‌شود و وزارت خارجه بیشتر در مقام «مجری» و «سازمان‌دهنده مذاکرات» عمل می‌کند. از این منظر، هشدار به وزیر به‌عنوان مقصر احتمالی در نادیده گرفتن حقوق ملت، نه تنها از واقعیت سازوکار تصمیم‌گیری فاصله دارد بلکه نوعی ناآگاهی از ساختار حقوقی و سیاسی کشور را بازتاب می‌دهد.
کارکرد احتمالی؛ فشار برای مذاکره؟
برخی تحلیلگران البته این موضع‌گیری‌ها را بخشی از تاکتیک مذاکره می‌دانند؛ روشی که در آن سیاستمداران داخلی با ادبیاتی تند فضای مانور دیپلمات را محدود نشان می‌دهند تا او در میز مذاکره بتواند از محدودیت داخلی به‌عنوان ابزار فشار استفاده کند. اما پرسش اینجاست: آیا این تاکتیک در سال 1404 همچنان کارایی دارد؟ تجربه نشان می‌دهد این شگرد شاید در دهه گذشته مفید بود، اما در شرایط کنونی که روابط ایران، آمریکا و آژانس وارد مرحله‌ای پیچیده و راهبردی شده است، چنین نمایش‌هایی بیشتر به یک شوی سیاسی شبیه است تا ابزاری واقعی در فرایند مذاکره.
پیامدهای ناخواسته
فراتر از ناکارآمدی، این نوع موضع‌گیری‌ها می‌تواند پیامدهای منفی نیز به همراه داشته باشد. نخست، تحریک بدنه انقلابی علیه وزیرخارجه و ایجاد شکاف در تیم سیاست خارجی کشور؛ دوم، ارسال سیگنال‌های متناقض به طرف‌های مذاکره‌کننده که ایران همچنان گرفتار نزاع‌های درونی و بی‌ثباتی در تصمیم‌گیری است. در نتیجه، به جای تقویت موقعیت ایران، چنین اظهاراتی می‌تواند ابزار فشار مضاعف برای رقبای دیپلماتیک فراهم آورد.
واقعیت آن است که سیاست خارجی امروز ایران در نقطه‌ای حساس قرار دارد و هرگونه رفتار نمایشی می‌تواند هزینه‌های سنگین به همراه داشته باشد. مجلس، اگر می‌خواهد نقشی واقعی در صیانت از منافع ملی ایفا کند، باید به جای تهدیدهای شعاری، وارد میدان راهبردی‌تری شود: مطالبه شفافیت از دستگاه دیپلماسی، ارائه راهکارهای عملی و تقویت هماهنگی میان قوا. تنها از این مسیر است که می‌توان از تکرار نمایش‌های خسته‌کننده عبور کرد و به سطحی نخبگانی و موثر از سیاست‌ورزی رسید.
همچنین بخوانید ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید