ورود ارز ترجیحی به اقتصاد ایران حیف و میل بیت‌المال را به همراه داشت / دولت‌ها به عنوان پدر اقتصادی باید دهک‌های پایین را حمایت کنند
شجاعی گفت: هدف دولت از ورود ارز ترجیحی به اقتصاد کشور هم تثبیت قیمت‌ها و هم حمایت از کالاهای اساسی برای اقشار آسیب‌پذیر بود، اما بعد از یکی دو سال مشخص شد این طرح نه‌تنها به اهداف پیش‌بینی‌شده نرسید، بلکه باعث حیف و میل بیت‌المال شده و عده‌ای از آن سوءاستفاده کرده و به ثروت‌های یک‌شبه دست یافتند.
به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ علیرضا شجاعی کارشناس اقتصاد و توسعه در گفت‌وگو با جهانبین نیوز؛ با اشاره به ورود ارز 4 هزار و 200 تومانی به اقتصاد ایران و اتفاقاتی که در این مدت رخ داده است، اظهار کرد: در آن زمان ما در شرایط عدم ثبات اقتصادی تحت تاثیر تحریم‌های ظالمانه و جنگ اقتصادی که دشمن به ما تحمیل کرده بود، قرار داشتیم. وی ادامه داد: در چنین شرایطی دولت با هدف تثبیت قیمت برخی از کالاها اساسی و به‌منظور حمایت از اقشار ضعیف و آسیب‌پذیر اقدام به ورود ارز 4 هزار و 200 تومانی به اقتصاد ایران کرد. شجاعی اصل قیمت‌گذاری ارز را متفاوت عنوان و تصریح کرد: در اقتصادهای پیشرفته که همه شئونات سر جای خودشان است ممکن است بگوییم که قیمت را بازار تعیین می‌کند، اما تجربه تاریخی اکثر اقتصادهای پیشرفته ثابت کرده یک سری نهاده‌ها وجود دارد که درخصوص قیمت‌گذاری ارزها ورود می‌یابند. کسب ثروت‌های یک‌شبه نتیجه ورود ارز ترجیحی به اقتصاد ایران این اقتصاددان افزود: در ایران هم چه قبل از انقلاب و چه بعد از انقلاب قیمت‌گذاری مرسوم بوده و بحث زیاد درخصوص قیمت‌گذاری دلار نیست، اما مسئله این است که این بار روش‌هایی که برای سهمیه‌بندی و توزیع ارز مورد استفاده قرار گرفت، در اختیار چه کسانی بود؟ نهادهای نظارتی کار خود را به درستی انجام دادند؟ و همه این‌ها جای بحث دارد. وی یادآور شد: هدف دولت از این اقدام هم تثبیت قیمت‌ها و هم حمایت از کالاهای اساسی برای اقشار آسیب‌پذیر بود، اما روش اجرای این طرح و فضای عدم شفافیت در توزیع این سهم‌ها شرایطی را به‌وجود آورد که بعد از یکی دو سال مشخص شد این طرح نه‌تنها به اهداف پیش‌بینی‌شده نرسید، بلکه باعث حیف و میل بیت‌المال شده و عده‌ای از آن سوءاستفاده کرده و به ثروت‌های یک‌شبه دست یافتند. شجاعی با تاکید بر اینکه آثار این سوءاستفاده‌ها در بخش‌های مختلف کشور خود را نشان داده و نمونه آن نهاده‌های کشاورزی یا دامی است که نتوانستند با قیمت مناسب در اختیار تولیدکنندگان قرار بگیرند خاطرنشان کرد: این موضوع سبب شد تا قیمت تولیدات دامی و کشارزی افزایش یابد. به راه افتادن طوفان تورمی بعد از حذف ارز ترجیحی فقط یک نظریه است این کارشناس اقتصاد و توسعه با بیان اینکه به راه افتادن طوفان تورمی بعد از حذف ارز 4 هزار و 200 تومانی را یک نظریه دانست و عنوان داشت: باید حذف ارز مورد آزمون قرار بگیرد تا مشخص شود چه نتیجه‌ای در پی دارد، درست است که بخشی از تورم موجود در بازار را مسائل روانی عنوان می‌کنند اما باید بررسی شود که چقدر از این تورم ریشه روانی دارد، این درحالی است که این توجیه را مسئولین انجام می‌دادند. وی اضافه کرد: بازار مکانیسمی دارد که تاثیر آثار روانی بر آن زیاد نیست و اگر تورمی اتفاق می‌افتد به برهم‌کنش عواملی که بازار را تشکیل می‌دهند باز می‌گردد و اینکه ما چه مقدار محصول تولید می‌کنیم، قیمت آن چقدر است، در بازار آزاد تامین میشود یا دولتی، انحصار یا رقابت وجود دارد، این‌ها از مهم‌ترین عواملی است که بر تورم تاثیر دارد. شجاعی با بیان اینکه من با یارانه موافق هستم چراکه در کشور ما مکانیسم توزیع ثروت ناعادلانه است، ادامه داد: بخش عمده‌ای از عوامل و منابع خلق ثروت انفال است، یعنی نفت و منابع طبیعی که ازجمله عوامل اصلی تولید ثروت در کشور است مال همه مردم بوده، اما پولی که از فروش نفت به دست می‌آید ناعادلانه توزیع میشود، بنابراین در چنین شرایطی دولت‌ها به‌عنوان پدر اقتصادی موظف است به اقشار آسیب‌پذیر، دهک‌های پایین اقتصادی و کسانی که زیر چرخ‌های اقتصادی قرار می‌گیرند، کمک کند. این اقتصاددان خاطرنشان کرد: در همین راستا دولت درقالب تامین اجتماعی باید به اقشار کم‌درآمد کمک کند تا بتوانند غذایی برای خوردن و دارویی برای درمان بیماری‌ها و هزینه‌ای برای درس و مدرسه فرزندانشان تهیه کنند. پرداخت یارانه از قِبَل ارز ترجیهی نه‌تنها هدفمند نیست بلکه رانت و سوءاستفاده به دنبال دارد وی با اشاره به اینکه متاسفانه تعداد فقرای مطلق ما در حال افزایش است و بنا بر اعلام برخی باید برای پنج دهک یارانه واریز شود، تاکید کرد: من با اصل یارانه دادن موافق هستم اما تجربه نشان داده یارانه از قِبَل ارز ترجیهی یعنی ارز 4 هزار و 200 تومانی به هیچ وجه هدفمند نیست و باعث ایجاد رانت و سوءاستفاده میشود. این کارشناس اقتصاد و توسعه افزود: در پاسخ به کسانی که می‌گویند حذف ارز 4 هزار و 200 تومانی طوفان تورمی ایجاد می‌کند باید گفت وجود ارز ترجیحی آنقدر ذهن جامعه را به‌هم می‌ریزد که حذف آن چنین تاثیری ندارد، درحال‌حاضر همه کارگرا، معلم‌ها، کارمندان و اکثر جمعیت ایران احساس انسان‌های خسارت‌دیده را دارند. شجاعی بیان داشت: ساز و کارهای نظارتی و اقتصادی در نظام اقتصادی ایران نشان داد که کارآمدی لازم برای کنترل ارز 4 هزار و 200 تومانی را ندارد و چرا باید ما وارد راهی شویم که نمی‌توانیم تبعاتش را کنترل کنیم؟ بنابراین یارانه حذف نمی‌شود اما یکی از ابزارها و روش‌های ناکارآمد یارانه را که ارز ترجیحی است حذف می‌کنیم و به جای آن روش پرداخت یارانه را تغییر می‌دهند. وی بیان داشت: چند گزینه برای رفع مشکلات اقتصادی مطرح است، یکی از پیشنهادات این است که مابه‌التفاوت ارز 4 هزار و 200 تومانی با قیمت بازار آزاد تبدیل به ریال کرده و به حساب سرپرست خانوار واریز کنند، اما در روش دیگر پیشنهاد شده نهادهای دولتی کالاهای اساسی را خریداری کرده و در اختیار مصرف‌کننده قرار دهند، ولی در همه این موارد لازم است کار کارشناسی صورت گیرد. این اقتصاددان گفت: باید توجه داشت که اگر نهاده ارزان در اختیار تولیدکننده قرار گیرد تولیدکننده تنها کمی از قیمت را کاهش می‌دهد چراکه مثلا دامداری که سویا ارزان دریافت می‌کند باید هزینه کارگر بپردازد که آن نیز افزایش داشته است، یا باید هزینه آب و برق را بپردازد همچنین دیگر موارد نیز افزایش داشته، پس تولیدکننده مجبور است قیمت محصولات خود را افزایش دهد در نتیجه می‌توان گفت ارز ترجیحی در این میان گُم میشود و به دست مصرف‌کننده نهایی نمی‌رسد، مگر اینکه دولت محصول نهایی را خریداری کند و مردم مایحتاج خود را مثل قبل با کوپن تهیه کنند که با وجود سیستم ناکارآمد مسائل و مشکلات خاص خود را دارد. منطقی‌ترین گزینه برای حمایت اقشار کم‌درآمد افزایش قدرت خرید این قشر است شجاعی افزود: منطقی‌ترین گزینه این است که دولت از طریق افزایش درآمد طبقات آسیب‌پذیر قدرت خرید این اقشار را افزایش دهد، کشورهایی مانند ترکیه، شیلی، برزیل، آرژانتین و... تورم‌های اینچنینی را تجربه کردند اما حل شد و ما نیز می‌توانیم با بهره‌گیری از تجربه آن‌ها مشکل را برطرف کنیم. این کارشناس اقتصاد و توسعه با اشاره به اینکه در سال 97 بدون هیچ کار کارشناسی هیئت دولت یک قیمتی را برای ارز پیشنهاد داد و همین باعث ایجاد فساد، شرکت‌های سوری، قراردادهای روی کاغذ و... شد تاکید کرد: به نظر می‌آید آثار تورمی ناشی از حذف ارز ترجیحی آنقدر که وجود آن به اقتصاد ضربه می‌زند، نیست. وی ادامه داد: مطرح کردن بحث روانی حذف ارز 4 هزار و 200 تومانی اشتباه است چراکه بازار ما از موضوعات روانی عبور کرده و مکانیسم بازار در کشور کاملا براساس بازار آزاد است، قیمت خودرو، قیمت زمین، قیمت طلا و قیمت دیگر کالاها هیچ کدام تحت کنترل نیست بنابراین در این شرایط هرچه قدر دولت یارانه بدهد نتیجه‌ای ندارد و مجبوریم روش‌مان را تغییر دهیم. شجاعی بیان داشت: با پرداخت یارانه موافق هستم چراکه باید اقشار کم‌درآمد و آسیب‌پذیر حمایت شوند اما نه با ارز ترجیحی. انتهای پیام /