وقایع‌نگاری اتفاقات پاییز 1401 دانشگاه تهران
رئیس دانشگاه تهران با اشاره به وقایع‌نگاری ناآرامی‌های پاییز 1401 و تجربه‌نگاری ابتکارات دانشگاه تهران برای مدیریت آن شرایط گفت: روایت این 50 روز را در کتابی 230 صفحه ای تدوین کرده ایم.
به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری تسنیم، سید محمد مقیمی، رئیس دانشگاه تهران با حضور در منزل نجادعلی الماسی استاد بازنشسته گروه حقوق خصوصی و اسلامی دانشگاه تهران با این استاد پیشکسوت دیدار کرد.
رئیس دانشگاه تهران، الماسی را از افتخارات دانشگاه تهران و از اساتید سرآمد علمی و اخلاقی توصیف و تاکید کرد: الماسی از نظر اخلاقی زبانزد اساتید و دانشجویان بود. دیدار با اساتید پیشکسوت، برای تجلیل علم و عالم است که سال‌هاست در کشور کمرنگ شده است. بر اساس سنت‌ها و آموزه‌های دینی، احترام به علم و عالمان و دانشمندان است که می‌تواند بسیاری از مشکلات را حل کند و ما را در مسیر درست قرار دهد.
مقیمی با ابراز علاقه برای استفاده از تجربیات و توصیه‌های اساتید پیشکسوت برای اداره بهتر و ارتقای جایگاه دانشگاه و توسعه علمی کشور، گفت: گاهی اساتیدی که بازنشسته می‌شوند با دلخوری از سیستم رسمی دانشگاه می‌روند. اغلب در ارتباط با اساتید پیشکسوت، کج‌سلیقگی می‌شود و در لحظه وداع آنها بعضاً حرمت اساتید مطابق شأن و جایگاهشان رعایت نمی‌شود. گاهی همکاران‌مان خیلی عجله می‌کنند که به علت کمبود جا و امکانات، درس و اتاق استادی که بازنشسته می‌شود را بگیرند؛ در حالی که باید توجه داشته باشند این مسیری است که خود آنها هم باید طی کنند.
تاکید بر مستندسازی تجربیات اساتید پیشکسوت
رئیس دانشگاه تهران با ابراز تاسف نسبت به اینکه در سنت دانشگاهی کشور سازوکاری برای بهره‌برداری از ظرفیت اساتید بازنشسته در مرحله جدید حیاتشان دیده نشده است، تاکید کرد: بازنشستگی هم برای اساتید و هم برای کارکنان دانشگاه مرحله مهمی است که این دوران از منظر علم مدیریت، بهترین فرصت برای مستندسازی تجربیات است. برای این مستندسازی لازم است که ساعت‌ها مصاحبه‌هایی با اساتید پیشکسوت انجام شود. دانشجویان علاقمند هستند بدانند چهره‌های صاحب‌نام رشته‌شان چه مراحلی را در چرخه حیات اجتماعی و علمی خود طی کرده‌اند.
مقیمی خطاب به دکتر الماسی گفت: با توجه به اینکه هر سه مقطع تحصیلات دانشگاهی را در دانشگاه تهران گذرانده‌ام و در دانشگاه تهران هیات علمی شدم، خودم را فرزند دانشگاه تهران می‌دانم و یک دینی نسبت به آن دارم که باید ادا کنم. اساتید پیشکسوتی مانند شما، حضور روسای مختلفی را در دانشگاه تهران تجربه کرده و با آنها تعامل داشته و مدیریت‌شان را زیرنظر داشته‌اید. علاقمند هستیم که رهنمودهای جنابعالی را در زمینه خدمت بهتر به علم و عالمان بشنویم. دیدار با پیشکسوتان باعث می‌شود که روحیه بگیریم و کسب‌وکارمان در دانشگاه برکت پیدا کند.
وظیفه اعضای هیات علمی صرفاً ارائه مطالب علمی بر اساس سرفصل‌های درسی نیست
استاد دانشکدگان مدیریت دانشگاه تهران افزود: بعضاً شاهد هستیم که برخی اعضای هیات علمی، تکلیف خود را فقط حضور در کلاس و ارائه یک سری مطالب علمی بر اساس سرفصل‌های درسی می‌دانند. این در حالی است که یکی از وظایف مهم اساتید این است که با دانشجو به گونه‌ای ارتباط بگیرند که انرژی و استعداد جوان دانشجو در مسیر درست هدایت شود. در دوران دانشجویی شاهد بوده‌ایم که گاهی چند جمله اخلاقی که استادان در کلاس مطرح می‌کردند، مسیر زندگی دانشجو را تغییر می‌داد و مسیر جدیدی برایش باز می‌کرد. در حال حاضر متاسفانه بنا به دلایل مختلف، مرجعیت استادان مثل گذشته نیست و حتی در برخی موارد توسط دانشجویان زیر سوال می‌رود. از فرهنگ و سنت ایرانی خیلی داریم فاصله می‌گیریم و این وضع برای فرهنگ کشورمان خیلی خطرناک است. در حالی که انتظار می‌رود اساتیدمان حلقه اتصال سنت‌ها با فضایی باشند که جوانان در عصر جدید دارند تجربه می‌کنند و در این مرحله گذار نقش‌آفرینی کنند.
کم شدن فاصله‌ها مستلزم «ایفای نقش استادان» و «گفتگو با ذی‌نفعان» است
مقیمی یکی از راه‌های اتصال گذشته به آینده را مستندسازی تجربیات اساتید پیشکسوت و صاحب‌نام دانست و در برشمردن بستر دیگری که می‌تواند به کم شدن فاصله‌ها و ایجاد همدلی بین نسل‌ها و افکار مختلف کمک کند، به «گفتگو با ذی‌نفعان» اشاره کرد و گفت: در پاییز سال گذشته «خانه گفتگو» در دانشگاه تهران راه‌اندازی شد و در اولین نشست آن که به موضوع سیاسی روز اختصاص داشت، 100 استاد از دیدگاه‌ها، گروه‌ها و جناح‌های مختلف دعوت شدند تا نظرات خود را بیان کنند.
وی افزود: این نشست خانه گفتگو، خیلی به تلطیف فضای حاکم بر آن روزها کمک کرد. به دنبال ایجاد خانه گفتگو در دانشگاه تهران، افراد معدودی بودند که این حرکت را نفی می‌کردند و می‌گفتند چرا به برخی افراد تریبون داده‌اید. کج‌سلیقگی این عده معدود که نگاه محدودی داشتند، در حالی بود که شورای عالی انقلاب فرهنگی مصوب کرد که خانه گفتگو در همه دانشگاه‌ها تشکیل شود؛ به این ترتیب، تجربه موفق دانشگاه تهران فرصت تسری در سایر دانشگاه‌ها را پیدا کرد و این حرکت بارها مورد تقدیر وزیر علوم و دیگر مسئولان ارشد کشور قرار گرفت.
وقایع‌نگاری و تجربه‌نگاری 50 روز التهاب
رئیس دانشگاه تهران با اشاره به وقایع‌نگاری ناآرامی‌های پاییز 1401 و تجربه‌نگاری ابتکارات دانشگاه تهران برای مدیریت آن شرایط، یادآور شد: 50 روز اوج التهابات بود که روایت این 50 روز را در کتابی که حدود 230 صفحه است مدون کرده و در واقع یک روایت دست اول و صادقانه از واقعیت‌های میدانی آن روزها ارائه کردیم و به نوعی تلاش کردیم مدیریت آن شرایط را به محک قضاوت دیگران بگذاریم.
تربیت متخصصین جامع‌الاطراف در دانشکده‌های جدید دانشگاه تهران
مقیمی با توجه به خاطره‌های استاد الماسی از آموزش عالی ایران در دهه 40 شمسی گفت: در سیر گسترش آموزش عالی در ایران شاهد این هستیم که رشته‌ها به مرور تخصصی شدند. هر چند که جداسازی گرایش‌ها و تبدیل آنها به رشته، خیلی آنها را عمیق کرد ولی منجر به تربیت نیروهایی شد که ویژگی چندبعدی بودن را از دست دادند و فقط در یک حوزه عمیق شدند.
وی افزود: این در حالی است که به نظر می‌رسد یکی از راهکارهای برطرف شدن معایب نظام مدیریتی و کارشناسی کشور این است که نگاه بین‌رشته‌ای در دانشکده‌ها و گروه‌های علمی دانشگاه حاکم شود. مسائل جامعه پیچیده و در هم تنیده است و یک بعدی نیست؛ بنابراین اگر یک نیروی متخصص دارای مهارت‌های همه‌جانبه نباشد، نمی‌تواند بر این پیچیدگی‌ها غلبه کند.
مقیمی ادامه داد: دانشگاه تهران در رویکرد جدید خود، دانشکده‌هایی با رویکرد میان‌رشته‌ای ایجاد کرد تا این رویکرد چند بعدی را تقویت نماید. به عنوان مثال در گروه حکمرانی کشاورزی و منابع طبیعی، دانشجوی مقطع کارشناسی ارشد یا دکتری لازم است مقطع کارشناسی را در یکی از رشته‌های گروه کشاورزی و منابع طبیعی گذرانده باشد و در مقاطع تحصیلات تکمیلی، با حوزه‌های سیاستگذاری، آینده‌پژوهی و دیگر حوزه‌های مدیریتی آشنا شود. بنابراین با ارائه تلفیقی از دروس فنی و مدیریتی، متخصصینی جامع‌الاطراف تربیت می‌شوند.
نجادعلی الماسی نیز در پی سخنان رئیس دانشگاه تهران در این دیدار، با بیان اینکه در اوایل دهه 90 و در سن 70 سالگی با درخواست و میل خود، بازنشسته شدم؛ بر ظرافتی که لازم است از سوی مدیران دانشکده‌ها و مدیران دانشگاه در زمینه ابلاغ بازنشستگی به یک عضو هیات علمی رعایت شود، تاکید کرد. دکتر الماسی همچنین وظیفه فرهنگی اساتید برای جهت‌دهی به دانشجویان و ایجاد روحیه امید نسبت به آینده در آنها را مهم توصیف کرد و گفت: استادی فقط این نیست که یک سری محتوای علمی به دانشجو ارائه شود و دانشجو در زمینه‌های دیگر به حال خود رها شود. منش استادی است که دانشجو را دلگرم می‌کند.
رئیس دانشگاه تهران در پی این سخنان استاد الماسی، به تاثیری که اساتید می‌توانند در ایجاد شناخت در دانشجویان و افق‌گشایی برای رسیدن به وضعیت مطلوب داشته باشند اشاره کرد و گفت: یکی از چالش‌هایی که در ناآرامی‌های پاییز 1401 داشتیم این بود که دقیقاً مشخص نبود دانشجویانی که لباس اعتراض به تن کرده بودند، چه افقی را مدنظر دارند. فقط متوجه می‌شدیم که ناراضی هستند و در گفتگوهایی که با آنها داشتیم، از اینکه چه چیز مطلوب است، تصویر روشنی نداشتند.
نجادعلی الماسی در بخشی از این دیدار به دوران تحصیلات دانشگاهی خود در مجتمع آموزش عالی قم دانشگاه تهران اشاره کرد که در دهه 40 وارد دانشگاه تهران شده و در سال 1344 موفق به اخذ مدرک لیسانس شده بود. این استاد پیشکسوت می‌گفت که در آن سال‌ها رشته حقوق و علوم اقتصادی در دانشگاه تهران دایر بود و دانشجویان هر دو رشته در دو سال نخست تحصیل‌شان، یک سری دروس مشترک می‌گذراندند و از سال سوم بود که از همدیگر جدا می‌شدند. به عنوان مثال در دو سال اول، رشته علوم سیاسی به صورت مجزا وجود نداشت و عنوان «حقوق سیاسی» و «حقوق قضایی» رایج بود و از سال سوم بود که علوم سیاسی به عنوان یک رشته شناخته می‌شد.