«ونیز» زیر سایه غزه

فیلم «لا گراتسیا» تصویرگر داستان یک رئیس‌جمهور سالخورده است که خود با مرگ دست و پنجه نرم می‌کند و در روزهای پایانی دوران کاری‌اش باید دو پرونده عفو را به نتیجه برساند. این فیلم جمعیت تماشاگر در ونیز را از روی صندلی‌ها بلند کرد و به تشویق واداشت. سورنتینو درباره تصمیم خود برای به تصویر کشیدن نمونه‌ای مثبت از یک سیاستمدار گفت هر روز در اخبار درباره تصمیمات سیاستمداران می‌خوانیم. تصمیماتی که ناشی از شتابزدگی، نمایش قدرت و ایده‌های عجیب و غریب و پیچیده درباره اقتصاد است. من می‌خواستم نشان دهم که یک سیاستمدار باید چگونه عمل کند.

در بخش دیگری از افتتاحیه، فرانسیس فورد کاپولا روی صحنه رفت تا شیر طلایی یک عمر دستاورد هنری را به ورنر هرتزوگ اهدا کند. کاپولا غول سینمای آلمان را پدیده‌ای نامحدود دانست که در هر گوشه و کنار سینما فعال بوده است. در این رویداد سینمایی ما اتفاقات مهمی هم درباره غزه افتاد و نامش را سر زبان‌ها انداخت. پیش از آغاز جشنواره صدها فیلم‌ساز و هنرمند بین‌المللی از برگزارکنندگان خواسته بودند که موضعی روشن و بدون ابهام در محکومیت نسل‌کشی در غزه و پاک‌سازی قومی در سراسر فلسطین اتخاذ کنند.

همچنین خواسته شده بود از حضور «گل گدوت» و «جرارد باتلر» بازیگران فیلم «در دست دانته» ساخته جولیان اشنابل به این رویداد جلوگیری شود، چون معتقدند این اثر به طور علنی از اسرائیل حمایت کرده است. در این نامه آمده است جشنواره ونیز باید به‌جای تبدیل‌شدن به یک ویترین غم‌انگیز و تهی از معنا، به محلی برای گفت‌وگو، مشارکت فعال و مقاومت تبدیل شود.

از سوی دیگر نشست خبری این رویداد هم تحت‌تاثیر غزه قرار گرفت اما الکساندر پین رئیس هیات داوران جشنواره از اظهارنظر خودداری کرد و گفت برای پاسخ به این سوال آماده نیست. او گفت من اینجا هستم تا درباره سینما و داوری صحبت کنم. مطمئنم دیدگاه‌های سیاسی‌ام با بسیاری از شما همسوست.

این موضوع سه بار در طول گفت‌وگوی 20دقیقه‌ای مطرح شد و سرانجام آلبرتو باربرا مدیر جشنواره درباره‌اش حرف زد. او توضیح داد از ما خواسته شده بود دعوت از برخی هنرمندان را لغو کنیم؛ اما ما چنین کاری نخواهیم کرد. اگر آنها بخواهند در جشنواره باشند اینجا خواهند بود ولی با این حال هرگز در ابراز اندوه و رنج عمیق خود نسبت به آنچه در غزه و فلسطین رخ می‌دهد تردید نکرده‌ایم؛ مرگ غیرنظامیان و به‌ویژه کودکان که قربانیان، خسارت‌های جانبی جنگی هستند که هیچ‌کس هنوز قادر به پایان‌دادن به آن نبوده است.

یک موضوع مرتبط دیگر با غزه که در این جشنواره پررنگ شد و سروصدای زیادی به پا کرد حضور و نمایش فیلم «صدای هند رجب» به نویسندگی و کارگردانی بن هنیه است. پیش از جشنواره کمپینی تشکیل شد و سینماگران نامداری همچون آلفونسو کوارون، رونی مارا، جاناتان گلیزر، دده گاردنر، جرمی کلاینر از نمایش این اثر حمایت کردند. همزمان با افتتاحیه هم خبر رسید که برد پیت و خواکین فینیکس دو چهره مشهور هم به حامیان این فیلم پیوسته‌اند.

این اثر داستان زندگی دختری 6 ساله به نام هند رجب را روایت می‌کند که در اتومبیلی که نیروهای اسرائیلی در غزه با تانک به آن حمله کردند، گیر افتاد و همه اعضای خانواده‌اش کشته شدند. از آنجا که نیروهای امداد نتوانستند به موقع مجوز ورود به منطقه را بگیرند، تنها دو هفته بعد به اجساد این بچه در کنار خانواده‌اش دست پیدا کردند. این فیلم از صدای ضبط شده گفت‌وگوی هند رجب با داوطلبان هلال احمر که تماس اضطراری را دریافت و سعی کردند او را پشت خط نگه دارند تا آمبولانس به او برسد، استفاده کرده است. کوثر بن هنیه نویسنده و کارگردان فیلم در بیانیه‌ای درباره آن گفت: در قلب این فیلم چیزی بسیار ساده و بسیار سخت درباره زندگی وجود دارد.

من نمی‌توانم دنیایی را بپذیرم که در آن کودکی درخواست کمک می‌کند و هیچکس نمی‌آید. آن درد، آن شکست، متعلق به همه ماست. این داستان فقط درباره غزه نیست. این داستان از یک غم جهانی سخن می‌گوید و من معتقدم که داستان به ویژه هنگامی که از وقایع تایید شده، دردناک و واقعی الهام گرفته شده قدرتمندترین ابزار سینما است. قدرتمندتر از سر و صدای اخبار فوری یا شبکه‌های اجتماعی. سینما می‌تواند خاطره را حفظ کند. سینما می‌تواند در برابر فراموشی مقاومت کند. باشد که صدای هند رجب شنیده شود.

جشنواره ونیز اعلام کرده روز شنبه 30 اوت ساعت پنج بعد از ظهر تظاهرات گسترده‌ای مقابل کاخ جشنواره برپا خواهد شد.

این تظاهرات علیه «نسل‌کشی دولت نتانیاهو» در مورد مردم تحت ستم غزه است. در اطلاعیه جشنواره آمده: این عمل ما یک انتخاب سیاسی و سمبلیک است تا سکوت همه در این زمینه شکسته شود. جشنواره ونیز به حمایت از مردم فلسطین برمی‌خیزد. در این راستا، احزاب و سازمان‌ها به ما خواهند پیوست تا هرچه بیشتر صدایمان را علیه نژادپرستی و در جهت آزادی فلسطین بلندتر کنیم. در زیر این اطلاعیه اسامی هنرمندان بسیاری از سراسر جهان آمده است.

از جمله فیلم‌هایی که قرار است در این روزها برای نخستین بار در جشنواره ونیز به نمایش درآیند می‌توان از فیلم مهیج «پس از شکار» ساخته لوکا گوادانینو با بازی جولیا رابرتز، اندرو گارفیلد و آیو ادبیری، «جی کلی» درام کمدی از کارگردان نوآ بامباک با بازی جورج کلونی و آدام سندلر، «فرانکنشتاین» ساخته گی‌یرمو دل تورو با بازی جیکوب الوردی و اسکار آیزاک و همچنین «بوگونیا» جدیدترین همکاری یورگوس لانتیموس و اما استون یاد کرد. الکساندر پین، فرناندو تورس، محمد رسول‌اف، کریستین مونجیو، استِفان بریزه، مائورا دل‌پرو، و ژائو تائو فیلم‌های بخش مسابقه را داوری کند.