ویروس کرونا صنعت گردشگری را مبتلا کرد و رفت

ارشک مسائلی عضو هیأت علمی گروه پژوهشی گردشگری در نشست «اثرات کرونا بر گردشگری و تاب‌آوری در مقابل شوک‌های آینده با استفاده از تجارب موفق» که ناصر رضایی رئیس گروه پژوهشی گردشگری مدیر آن بود گفت: امروزه رشد اقتصادی کشور‌ها و نرخ اشتغال میلیون‌ها نفر در اقتصاد جهانی به بخش گردشگری و حمل و نقل وابسته شده است؛ این بخش علاوه بر بخش‌های اصلی گردشگری، بخش‌های حمل و نقل، اقامتگاه‌ها، غذا و نوشیدنی، خدمات پرواز، تفریحات و سرگرمی بر صنایع و بخش‌های دیگر از جمله مغازه داران، تولیدکنندگان، رستوران‌ها و... زنجیره ارزش نیز اثرگذار است.

او افزود: بر اساس داده‌های سازمان بهداشت جهانی، ویروس کووید -19 تا تاریخ 14 ژانویه 2022، بیش از 318 میلیون نفر را درگیر خود کرده و قریب به 5518 هزار مرگ را در سطح جهانی در پی داشته است، تعداد گردشگران ورودی از ابتدای ژانویه 2020 تا سپتامبر 2021 قریب به 76 درصد کاهش یافته و بر اساس داده‌های سازمان گردشگری جهانی، ورود گردشگران در سال 2020 به مقدار 30 سال گذشته برگشته است و 900 میلیارد دلار کاهش در حساب‌های ورودی گردشگران بین‌المللی ایجاد کرده که این مقدار 93 درصد کاهش خدمات صادراتی و 4 درصد کاهش در تجارت در سال 2020 را به همراه داشته است.

مسائلی اظهار کرد: برآورد‌ها حاکی از کاهش 2 تریلیون دلاری در اقتصاد جهانی در سال 2021 است و از طرفی گزارشات سازمان جهانی گردشگری سازمان ملل گویای آن است که بخش صادرات گردشگری تا سال 2023 و بعدتر از آن به سطوح قبل از کرونا باز نخواهد گشت و از طرفی، بسیاری از نظرسنجی‌های صادراتی دیگر بیانگر آن است که مقادیر سال 2019 از سال 2024 و بعدتر اتفاق خواهد افتاد.

عضو هیأت علمی گروه پژوهشی گردشگری گفت: گزارشات بانک جهانی، سازمان جهانی گردشگری سازمان ملل، شورای جهانی سفر و گردشگری، آنکتاد و سازمان بین المللی کار، اثرات کرونا بر تولید ناخالص داخلی و تجارت کشور‌ها را بررسی کرده‌اند که گویای کاهش درآمد افراد حوزه گردشگری و افت رشد تولید ناخالص داخلی و اشتغال بخصوص در صنایع مرتبط با گردشگری است حال هر چه سهم گردشگری از تولیدناخالص داخلی کشوری افزایش یابد، اثرات کاهش تولیدناخالص داخلی ناشی از کرونا نیز افزایش می‌یابد.

او با بیان‌اینکه، کرونا به دلیل نیاز به ارتباط نزدیک، رو در رو و مستقیم افراد در حوزه گردشگری اثرات منفی اقتصادی و افزایش بیکاری در بنگاه‌های کوچک و متوسط صنایع گردشگری دارد تصریح‌کرد: به طور کلی کرونا اثرات عمیقی همچون کاهش تولید ناخالص داخلی و تجارت کشورها، افزایش هزینه‌های بین‌المللی، کاهش اشتغال، افزایش هزینه‌های مبادلاتی، کاهش شدید سفر‌ها و کاهش در تقاضای خدماتی صنایع مرتبط با گردشگری بر اقتصاد کشور‌های مختلف اعم از توسعه یافته و در حال توسعه داشته است.

ارائه دهنده این کرسی ترویجی در ادامه افزود: صنعت سفر و گردشگری ایران نیز از آسیب‌های ناشی از کرونا مصون نمانده و در دوره کرونا که قریب به بیش از 90 درصد گردشگران خارجی ورودی به کشور کاهش داشته است، 1.13 درصد تولید ناخالص داخلی و 1.88 درصد افزایش بیکاری برای کشور به وجود آورده است.

مسائلی گفت: در ایران‌عدم وجود راهبرد موثر در توقف زنجیره کرونا و بیماری و فوت، ورود گردشگران خارجی، خطر و ریسک ناشی از بیماری به همراه دارد لذا گردشگرانی که قصد بازدید ایران را داشته، مقاصد خود را به سایر کشور‌های موفق در مقابله با کرونا (منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا) تغییر دادند که این موضوع به اثرات چندبعدی گردشگری و ارتباط آن با حوزه‌های مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی، محیط زیست، بهداشت و امنیت (مانند تروریسم، زلزله، ابولا، سارس و زیکا) اشاره دارد؛ به همین دلیل صنعت گردشگری به عنوان صنعتی آسیب‌پذیر توصیف می‌شود.

عضو هیأت علمی گروه پژوهشی گردشگری اظهارکرد: نکته اصلی در این خصوص آن است که همواره صنعت گردشگری با توجه به ساختار خود می‌تواند دچار بحران‌های بیرونی این چنینی شود لذا شناخت دقیق بحران و استفاده از تجربیات موفق در سطح بین‌المللی می‌تواند مسیر خروج از بحران‌های مشابه در آینده را سرعت بخشد؛ با این نگاه تحقیق حاضر به دنبال مدل‌سازی نظری و مفهومی اثرگذاری کرونا بر گردشگری و اقتصاد و در ادامه راهبرد‌ها و سیاست‌های کشور‌های مختلف در چگونگی حفظ اقتصاد و بخش گردشگری در مواجهه با تکانه‌های منفی کرونا است که می‌تواند درس‌ها و تجربیات گران‌بهایی را در مواجهه با موارد مشابه به همراه داشته باشد.

در ادامه ارشک مسائلی به برخی پرسش‌های بهار بیشمی عضو هیأت علمی گروه گردشگری و خه‌بات درفشی مدیر پژوهشی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری که به عنوان ناقد در این کرسی حضور داشتند پاسخ گفت.