«پرویز داوودی»، به‌مثابه "مدیر تراز انقلاب اسلامی"

گوهر به مجرد دیدنِ بحر کی حاصل شود؟ اکنون اگر صد هزار بار آب دریا را طاس‌طاس بپیماید گوهر را نیابد، غواصی می‌باید تا به گوهر راه برد؛ وآنگاه هر غواصی نی؛ غواصی نیکبختی چالاکی. این علمها و هنرها همچون پیمودن آب دریاست به طاس، طریق یافتن گوهر نوعی دیگرست. بسیار کس باشد که به جمله هنرها آراسته باشد و صاحب مال و صاحب جمال الا درو آن معنی نباشد.

مولانا؛ فصل 49 فیه ما فیه

ذیلاً نکاتی فراتر از تعارفات رسمی و معمول درباره این شخصیت بزرگ خواهد آمد. امید که در تبیین جایگاه این اندیشمند ارجمند و فرزانه، به‌عنوان نمایه «مدیر تراز انقلاب اسلامی» کارگر افتد.

• گاهی جملات رهبر معظم انقلاب در حق افراد، نوعاً تعارف و تشریفات تلقی می‌شود. درحالی‌که دقت در شخصیت ایشان نشان می‌دهد برخلاف این تلقی نادرست، تبادر ذهنی ایشان کم‌نظیر است و واژه‌ها و کلمات را بسیار دقیق و بجا استفاده می‌کنند. به‌کار بردن و تجمیع عبارات بلندی مانند «مؤمن»، «انقلابی»، «دانشمند»، «بااخلاص»، «کارآزموده» و «پرتلاش»، برای توصیف یک نفر، و آن هم کسی که طی دهه‌های متمادی در بالاترین رده‌های کشوری متصدی مسئولیت اجرایی بوده و در بوته امتحانات گوناگون قرار داشته، مهر تأیید مهمی از سوی رهبر فرزانه انقلاب در استمرار اشراف علمی و اخلاص و کاردانی مرحوم داوودی در مسیر حق و حقیقت است.
• منزلت علمی و وجاهت شخصی این دانشمند فقید، تنها در تأییدات رهبر معظم انقلاب متبلور نیست. می‌دانیم که مرحوم آیت‌الله هاشمی شاهرودی، در نظر و عمل، و خصوصاً در حوزه فنی اقتصاد، میراث‌دار شهید آیت‌الله سید محمدباقر صدر است؛ و از این جهت، لااقل در میان مسئولان ارشد انقلاب اسلامی، بی‌رقیب می‌نماید. همکاری نفس به نفس و نزدیک مرحوم داوودی با ایشان طی زمان طولانی بیش از سه دهه و در نهادهای گوناگون و تا زمانی که تنها مرگ بین این دو مفارقت ایجاد کرد، نشانگر سطح وزانت علمی و سلامت نفس دکتر داوودی است. سیدباقر - فرزند و مسئول دفتر مرحوم آیت‌الله هاشمی شاهرودی - با اشاره به سابقه طولانی همکاری این دو بزرگوار، در گفتگو با خبرگزاری تسنیم بر این تأکید می‌کند که "علاوه بر اینکه مرحوم پدر ایشان را سلیم‌النفس و صادق‌الوعد می‌دانستند، همواره در تشکیل کارگروه‌ها یا نهادهای تخصصی اقتصادی در دستگاه‌های متبوعشان تأکید داشتند که از وجود دکتر داوودی استفاده شود. مرحوم دکتر داوودی هم بر حوزه اقتصاد متعارف و هم اقتصاد اسلامی اشراف کاملی داشتند که می‌تواند برای دانشگاهیان الگو باشد".
• پرویز داوودی از نوادری بود که پیش از انقلاب اسلامی نزد تنی چند از نوبلیست‌های آمریکایی اقتصاد، درس آموخته و به این دانش عمیقاً مسلط شده و پس از انقلاب با توسعه و تعمیق این دانش، بر قله رفیع آن جای گرفته بود؛ چنانکه درس‌های او معمولاً در مراجع و منابع معمول اقتصادی یافت نمی‌شد. اشراف عمیق این مرد بزرگ بر مبانی اقتصاد، مورد تأیید بسیاری از فحول اقتصادی ایران است. شمار قابل توجهی از دانشمندان این حوزه درباره دانش عمیق این شخصیت برجسته اظهارنظر کرده‌اند؛ اما شاید عالی‌ترین تعابیر را حسن سبحانی، استاد برجسته و شناخته‌شده اقتصاد دانشگاه تهران درباره او به کار برده است: "دکتر پرویز داودی، استاد فقید اقتصاد دانشگاه شهیدبهشتی، وارسته‌ای متواضع، عالمی عامل، سخت‌کوشی بی‌ادعا و عدالت‌جویی الهی بود. تلاش آرام اما باورمند او در تربیت اقتصادپژوهانی فراتر از صرفاً تکنسین‌های اقتصادی، و کاستن از عوارض سیاست‌های نا‌مناسب اقتصادی، ستودنی است." بسیاری از اساتید اقتصاد تأکید دارند که او با اشراف به دوگانه «مبانی نظری - واقعیت‌های اقتصاد ایران»، در نکته‌سنجی و راهگشایی برای اقتصاد ایران، جزو افراد نادر و کم‌نظیر بود.
• شخصیت او در میان مدیران ارشد انقلاب اسلامی، بیش از همه و با تفاوت‌هایی، با یک نفر قابل قیاس و انطباق است: «مرحوم دکتر حسن حبیبی».
• دقت‌نظر او در استفاده از بیت‌المال، فوق‌العاده بود. او هرگز و در هیچ منصبی در ادوار گوناگون مدیریت در وزارت اقتصاد، سازمان برنامه، قوه قضائیه، مجمع، مرکز بررسی‌های استراتژیک و غیره، یک ریال تحت هیچ عنوانی دریافت نکرد، و عایدی او در همان حقوق معلمی دانشگاه خلاصه می‌شد. تا همین روزهای آخر با خودروی پارس زهواردررفته‌ای تردد می‌کرد؛ احتراز داشت که از امکانات دولتی و حکومتی (حتی در سطح هتل و میهمانسرا) در سفرهای خانوادگی استفاده کند. همین اواخر - کمی پیش از بیماری - محل اقامتش را در سفر خانوادگی به شهر تبریز، با هزینه شخصی و با هماهنگی یکی از شاگردانش تأمین کرد. پیشترها، یک نوبت بخشی از حقوقش را به خزانه بازگرداند؛ در پاسخ به ذهن‌های پرسشگر گفته بود «قیمت به‌روزشده پاداشی است که چند سال پیش از دستگاه اجرایی به حسابم واریز شده بود. همین حقوق معلمی برایم کافی است».
• تواضع، مأخوذ به حیا بودن و فرار از شهرت نیز از خصوصیت‌های بارز مرحوم پرویز داوودی بود. در جستجوی اینترنتی، کمتر خبری از او سراغ می‌توان گرفت. ابداً اهل مجامله و تعریف از خود نبود. جایی که فرد دیگری امکان حضور و بروز داشت، حتماً او را پیش می‌انداخت؛ بسیار متواضع و خوش‌مشرب و دوست‌داشتنی بود؛ در سال‌های پایانی، هرگز در صفوف نماز جماعت جلو نمی‌ایستاد و به شاگردانش اقتدا می‌کرد.
• و نهایتاً و از همه مهمتر آنکه اخلاصش زبانزد بود. به اوقات نماز اهتمام ویژه داشت و کلاس‌های درس را دقایقی برای اقامه نماز تعطیل می‌کرد. همواره اهل سفارش به تهجد و شب‌زنده‌داری بود. بصورت پیوسته، سالی سه نوبت با تقسیم قرآن به 120 بخش، متواضعانه هر بخش را در جداول زمانی خاصی بین دوستان و شاگردان تقسیم می‌کرد، و قول می‌گرفت و تأکید می‌کرد که همین کم را با توجه به معنا بخوانند.

جمع این نکات در پرویز داوودی، از او شخصیتی بارز و کم‌نظیر ساخته بود. خبرگزاری تسنیم ضایعه فقدان این مرد بزرگ را به ملت ایران، جامعه علمی، و خصوصاً خانواده او تسلیت عرض می‌کند. خداش بیامرزاد و بر سفره کریمانه ائمه اطهار میهمان کناد!