چالش‌های غرب پس از مرگ پادشاه سعودی
یک وبگاه خبری آمریکایی در گزارشی از نگرانی کشورهای غربی به ویژه آمریکا از فردای مرگ شاه سعودی نوشت.
به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ وبگاه خبری بیزینس اینسایدر در گزارشی به وضعیت دولت سعودی پرداخت و نوشت که اعضای هیأت بیعت که پادشاه را انتخاب می‌کنند، وفاداری پایینی به «محمد بن سلمان» ولی‌عهد سعودی دارند و این موضوع موجب نگرانی کشورهای غربی از آینده دولت سعودی در صورت مرگ سلمان بن عبدالعزیز، پادشاه فعلی این کشور شده است.
بیزینس اینسایدر در این گزارش به چگونگی انتقال قدرت به ولی‌عهد سعودی در صورت مرگ پادشاه مریض این کشور پرداخته و نوشته است که در طول 68 سال گذشته پس مرگ یک پادشاه، برادر او یعنی یکی از فرزندان «عبدالعزیز آل سعود» به جانشینی انتخاب شده است و این سلمان بن عبدالعزیز بود که در سال 2017، پسرش را به عنوان جانشین خود انتخاب کرد و به نوعی سنت و سفارش بنیان‌گذار دودمان سعودی را زیر پا گذاشت.
طبق این گزارش، محمد بن سلمان از آن زمان، شروع به سرکوب مخالفان پادشاهی‌اش کرده و از جمله «احمد بن عبدالعزیز» عمویش را که طبق وصیت عبدالعزیز می‌بایست پادشاه شود را به زندان انداخته است.
از سوی دیگر از زمانی که سلمان بن عبدالعزیز در سال 2015 به پادشاهی رسید، بارها شایعات مرگ او بین دیپلمات‌ها و تحلیلگران دست به دست شده است. البته اطلاعات دقیقی از سلامتی او در دست نیست، اما ضعف پادشاه 86 ساله که بیشتر زمانش را در کاخ میگذارند، واضح و آشکار است.
اما انتقال قدرت به از سلمان به پسرش بر خلاف گذشته، عادی نخواهد بود و ولی‌عهد قرار است در سن 36 سالگی به تخت پادشاهی بنشیند. «کریستوفر هنزل» کاردار سابق سفارت آمریکا در ریاض در این باره به بیزینس اینسایدر گفت: «این مسأله مهمی است و بنابراین احتمال دارد که محمد بن سلمان برای مدت طولانی در این منصب بماند.»
به گفته این وبسایت خبری، انتقال قدرت بین پادشاه با وارث او هرچند غیرمنتظره اما سریع و طبق پروتکل و بدون تنش، حداقل در ظاهر خواهد بود. پس از مرگ پادشاه، سلسله پروتکل‌های معمول انجام می‌گیرد. اول خبرگزاری رسمی خبر مرگ و زمان و مکان تشییع جنازه را اعلام می‌کند. شبکه‌های تلویزیونی عربستان سعودی نیز از این روند پیروی می‌کنند و برنامه معمول پخش نماز و دیگر برنامه‌ها را به حالت تعلیق در می‌آورند.
ادامه برنامه‌ها به این صورت است که ادارات باز می‌ماند و پرچم‌ها پایین کشیده می‌شود و در ادامه مراسم بیعت با پادشاه جدید آغاز می‌شود. مراسمی که شاهرادگان و مقامات باید به شاه جدید تبریک گفته و دست یا کتف راستش را برای ادای احترام ببوسند. طبق قانون اساسی حکومت‌داری، بخشی از این آیین این است که پادشاه جدید از شورای بیعت که یک گروه 34 نفره به نمایندگی از خاندان سلطنتی است، بیعت می‌گیرد.
محمد بن سلمان در سال 2017، توانست رأی 31 نفر از این افراد را به دست آورد. «دینس هوراک» سفیر کانادا در عربستان در سال‌های 2015 الی 2018 به بیزینس اینسایدر گفت: «در آن زمان این حرف مطرح بود که آیا این نوع بیعت ضمانت کافی برای بن سلمان زمانی که می‌خواهد پادشاه شود را به همراه دارد؟»
علی‌رغم اینکه تغییر و تحولات در خاندان پادشاهی سعودی مبهم است، اما کارشناسان معتقدند که «محمد بن سلمان» پس از کنار زدن رقبا و دشمنانش به تخت پادشاهی خواهد نشست. «کریستوفر هنزل» کاردار سابق سفارت آمریکا در ریاض معتقد است که او اکنون مقداری از حمایت لازم را با خود دارد و چه بسا بیشتر نیز بشود؛ به هر حال بن سلمان چندین سال برای تثبیت وضعیت خود فرصت داشته است.
او افزود: «پیش بینی نمی‌کنم که مقاومتی در برابر او شکل بگیرد. شاید یک الی دو نفر بخواهند مقابل او بایستند که پیش از این نیز رخ داده و مسأله بزرگی نیست. سابقه نشان داده به محض اینکه شاه جدید روی کار می‌آید رهبران منطقه و جهان به ریاض رفته و به او تسلیت می‌گویند. به طوریکه باراک اوباما، در سال 2015 سفر خود به هند را نیمه کاره رها کرد و به همراه «جان کری» وزیر خارجه و «جان مک کین» و «کاندولیزا رایس» وزیر خارجه پیشین به ریاض رفت. از انگلیس نیز «دیوید کامرون» نخست‌وزیر وقت و شاهزاده «چارلز» به عربستان سعودی سفر کردند.
بیزینس اینسایدر در ادامه نوشت: «با این وجود، آمریکا و انگلیس در ارتباط با محمد بن سلمان باید تأمل بیشتری کنند و چگونگی برخورد با پادشاهی‌اش شاید نتوانند همانند سال 2015 برخورد کنند. ترور جمال خاشقچی در سال 2018 و گزارش سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا مبنی بر اینکه این ترور به دستور محمد بن سلمان بوده، موجب محکومیت‌های شدید بین‌المللی به خصوص از سوی جو بایدن شد و او در زمان رقابت‌های انتخاباتی‌اش وعده داد که عربستان سعودی را منزوی کند. وزارت خارجه آمریکا نیز جایگاه عربستان سعودی را از یک هم‌پیمان به شریک تنزل داد.»
«دینس هوراک» سفیر سابق کانادا در عربستان در این باره می‌گوید: «مرگ سلمان بن عبدالعزیز موجب نگرانی فوری در سطوح عالی دولت آمریکا خواهد شد و باید ببینیم که چه کسانی از آمریکا و انگلیس پس از مرگ سلمان به عربستان خواهند رفت و این موضوع به دلیل جمال خاشقچی و دیگر جرائم محمد بن سلمان قابل توجه خواهد بود.»
ولی‌عهد چه کسی خواهد بود؟
اما در عربستان نیز چشم‌ها به «محمد بن سلمان» خواهد بود تا ببینند او چه کسی را به عنوان ولی‌عهد انتخاب خواهد کرد. با توجه به اینکه او اولین پادشاه از نسل جدید خاندان پادشاهی سعودی خواهد بود.
بن سلمان شش برادر دارد، آیا ولی‌عهد از میان آن‌ها خواهد بود؟ یا شاخه دیگری از خاندان سعودی که با او هم‌پیمان هستند؟ محمد بن سلمان فرزندانی نیز دارد اما بسیار کودک هستند و به گفته «سیمون هندرسون» پژوهشگر اندیشکده خاور نزدیک واشنگتن، طبق تغییری که در قانون خلافت در سال 2017 از سوی ملک سلمان انجام شد، فرزندان محمد بن سلمان نمی‌توانند ولی‌عهد شوند.
سفیر سابق کانادا در عربستان می‌گوید که محمد بن سلمان پس از ولایت عهدی شروع به ایجاد پل ارتباطی با دیگر شاخه‌های شاهزادگان کرد تا در آینده حمایت آن‌ها را داشته باشد. کارشناسان معتقدند که احتمال کمی وجود دارد که او پادشاه نشود، علی‌رغم اینکه تاریخ پادشاهی سعودی مملوء از تحولات غیر منتظره است.
«جان جنکینز»، سفیر سابق انگلیس در عربستان سعودی می گوید: «ابدا نمی‌توان از مشیت الهی فرار کرد. قبلا این اتفاق زمانی که ملک فیصل [در سال 1975] به دست برادرزاده‌اش کشته شد، افتاده بود. اما اگر حادثه‌ای رخ ندهد، کار تمام شده است.»
بیزیس اینسایدر در پایان نوشت: «علی‌رغم شایعاتی که حول بیماری سلمان و اینکه محمد بن سلمان در رأس امور است، وجود دارد، اما باید گفت که به نفع ولی‌عهد است که پدرش همچنان در قید حیات باقی بماند. چرا که محمد بن سلمان یک هدف در دسترس و آسان برای مخالفانش است و در نبود پدرش تنها خواهد ماند.»
در این باره نشریه اکونومیست در 10 ژانویه در مقاله‌ای از اوضاع داخلی عربستان سعودی نوشت: «برخی می‌پرسند که آیا اقدامات محمد بن سلمان موجب تشکیل جریانی علیه او خواهد شد؟ در این باره باید گفت که فقط عده کمی هستند که معتقدند که روحانیون دینی تا ابد سکوت خواهند کرد. برخی می‌پرسند که آیا ممکن است شخصی چون روح‌الله خمینی رهبر انقلاب علیه شاه در ایران، در عربستان نیز ظهور کند؟».
یک مقام عالی رتبه سابق عربستانی نیز در گفت‌وگو با اکونومیست، ضمن یادآوری ترور «ملک فیصل» به دست برادرزاده‌اش در سال 1975 گفته بود: «شاهزاده محمد می‌داند که خاندان پادشاهی چه کاری می‌توانند با او بکنند.»
انتهای پیام /
