چالش‌های نظام سلامت در مواجهه با سالمند شدن کشور
پژوهشگران داخلی در یک مطالعه تحقیقاتی به بررسی چالش‌های نظام سلامت ایران در مواجهه با سالمندی آینده کشور پرداخته و راهکارهایی را در این خصوص ارائه داده‌اند.
به گزارش ایسنا، سالمندی جمعیت، یکی از بزرگ‌ترین موفقیت‌های جهانی و نتیجه رشد فناوری، بهبود مراقبت‌های بهداشتی، تشخیص و درمان و افزایش امید به زندگی است. به بیان سازمان ملل متحد، کشوری جمعیت سالخورده دارد که بیش از هفت درصد جمعیت آن سالمند باشند. پس با توجه به افزایش جمعیت افراد 65 ساله و بیشتر در دهه‌های اخیر، جهان به‌طور فزاینده‌ای در حال سالمندتر شدن است. در این خصوص آمارها پیش‌بینی می‌کنند جمعیت افراد بیش از 60 سال جهان در سال 2050، به دو میلیارد و جمعیت افراد بیش از 65 سال به حدود یک و نیم میلیارد نفر برسد. از این‌رو شاید بتوان قرن 21 را قرن سالخوردگی جمعیت جهان دانست.
بنا بر نظر متخصصان، از نظر سرعت سالمندی جمعیت، بیشترین افزایش به کشورهای در حال توسعه و کمتر توسعه‌یافته مربوط است که در این بین، جمعیت سالمندان ایرانی با سرعتی بیشتر از سرعت رشد آسیا و دنیا در حال افزایش است. با این حال، نظام سلامت کشور، آمادگی کامل برای رویارویی با جمعیت سالمند و سالمندی را ندارد. رویارویی مناسب از آن رو اهمیت دارد که بهبود سلامت و ایمنی مردم از مأموریت‌های مهم نظام سلامت محسوب می‌شود و این نظام بایستی بتواند با تفکری نو، مراقبت‌ها و خدمت‌رسانی‌های ناخواسته را با اهداف و اولویت‌هایی که به سالمندی ارزش می‌نهند جایگزین نماید.
در این رابطه، پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی اصفهان مطالعه‌ای را انجام داده‌اند که در آن، به تبیین چالش‌های نظام سلامت ایران در مواجهه با سالمندی آینده پرداخته شده است.
در این مطالعه کیفی که به صورت تحلیل محتوا انجام شده است، 29 صاحب‌نظر از تخصص‌های گوناگون از جمله سلامت سالمندان، روانشناسی، پزشکی اجتماعی، پرستاری، پزشکی، سلامت و رفاه اجتماعی، سیاست‌گذاری سلامت، مدیریت خدمات بهداشتی درمانی و اقتصاد سلامت به‌طور هدفمند در مطالعه شرکت کرده و داده‌های مورد نیاز محققان را از طریق مصاحبه فراهم نموده‌اند.
نتایج این پژوهش نشان می‌دهند که فراوانی و گوناگونی چالش‌های حوزه سلامت در نتیجه سرعت و افزایش سالمندی جمعیت کشور، حاکی از وضعیت بحرانی نظام سلامت در آینده نزدیک است. به همین دلیل، شناسایی این چالش‌ها برای هر برنامه‌ریزی و اقدامی توسط سیاست‌گذاران و برنامه‌ریزان، نیازمند اقدام همه‌جانبه و زودهنگام است.
در این خصوص، محمود کیوان آرا، پژوهشگر مرکز تحقیقات عوامل اجتماعی مؤثر بر سلامت دانشگاه علوم پزشکی اصفهان و همکارش می‌گویند: «در شناسایی چالش‌های نظام سلامت ایران در رویارویی با سالمندی آینده دو مفهوم کلی شامل چالش‌های سیاست‌گذاری و چالش‌های فردی اجتماعی شناسایی شدند».
آنها می‌افزایند: «چالش‌های سیاست‌گذاری شامل موانع مرتبط با برنامه‌ریزی و اجرا، موانع مالی، موانع دیدگاهی، موانع درمانی، موانع بهداشتی و موانع آموزشی هستند. همچنین چالش‌های فردی اجتماعی، موانع فرهنگی ارزشی و موانع فردی را شامل می‌شوند».
بر این اساس، با توجه به چالش‌های مطرح شده متعدد که برگرفته از دانش و تجارب صاحب‌نظران حوزه سلامت و سالمندی بوده، نتایج این مطالعه می‌توانند چالش‌ها و تهدیدها را در مسیر سالمندی آینده برای سیاست‌گذاران و قانون‌گذاران و همچنین برای برنامه ریزان و مجریان برنامه‌ها نمایان کرده تا این افراد بتوانند از این یافته‌ها برای سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی و اجرای دقیق‌تر و کارآمد متناسب با ویژگی‌ها و نیازهای جامعه سالمند استفاده کنند.
کیوان آرا و همکارش معتقدند: «در این زمینه لازم است سیاست‌گذاران به بهبود شاخص‌های مدیریتی در تعریف سیاست‌های مبتنی بر نیاز جامعه، اجرا و نظارت مناسب و همچنین تأمین و تسهیل مالی اقدام کنند. به کمک مدیریت اثربخش، آموزش‌های تخصصی به کارکنان و فرهنگ‌سازی در جامعه و خانواده‌ها، می‌توان برای کنترل موانع گفته‌شده و دستیابی به فرصت برای رویارویی مناسب با سالمندی آینده اقدامات مؤثرتری انجام داد».
این یافته‌های پژوهشی در «فصل‌نامه سالمند: مجله سالمندی ایران، دوره 16، شماره 4، 1400» که متعلق به دانشگاه علوم توان‌بخشی و سلامت اجتماعی است، منتشر شده‌اند.
انتهای پیام