چالش‌ها و فرصت‌های حذف دلار از مبادلات ایران
به گزارش خبرگزاری اقتصاد ایران، جایگزینی تدریجی دلار با ارزهای محلی، معاملات تهاتری و بکارگیری ابزارهای نوین مالی، فرصت‌ها و چالش‌های جدیدی را برای اقتصاد ایران به همراه داشته است. 1. دلایل کاهش وابستگی به دلار
الف. تحریم‌ها و محدودیت‌های بین‌المللی:
قطع دسترسی ایران به نظام مالی جهانی (سوئیفت) و بلوکه شدن منابع ارزی، انتقال دلار را دشوار و پرهزینه کرده است.
ب. سیاست‌گذاری دولت:
دولت با هدف کاهش نوسانات بازار ارز، مدیریت فشارهای خارجی و توسعه روابط با شرکای جدید، تلاش کرده استفاده از دلار را در مبادلات خارجی محدود کند.
ج. توسعه پیمان‌های پولی دو یا چندجانبه:
در سال‌های اخیر، ایران با کشورهای همسایه و شرکای جدید تجاری، توافق‌های دوجانبه یا چندجانبه برای استفاده از پول‌های ملی به‌جای دلار امضا کرده است.
2. ابزارها و روش‌های جایگزینی دلار
- پیمان‌های پولی دوجانبه مانند توافق ریال - روبل میان ایران و روسیه
- توسعه تجارت تهاتری با کشورهایی چون عراق، افغانستان و برخی کشورهای آسیایی
- استفاده محدود از رمزارزها و رمزریال برای تراکنش‌های بین‌المللی
- عضویت فعال در سازمان‌های منطقه‌ای نظیر شانگهای و بریکس برای گسترش مبادلات غیردلاری
3. شرکای اصلی تجاری غیردلاری ایران
- چین: با نقش پررنگ‌یوان در تجارت
- روسیه: تبادلات با روبل
- هند: تجارت با روپیه
- امارات، ترکیه، عراق: استفاده از درهم، لیر و دینار
- سایر کشورها: مبادلات تهاتری و حضوری
4. فرصت‌های ناشی از کاهش نقش دلار
فرصت شرح کاهش اثرپذیری از تحریم‌ها کاهش ریسک مسدود شدن تراکنش‌های مالی افزایش تنوع ارزی تنوع‌بخشی به روش‌های پرداخت و دریافت ارز توسعه روابط منطقه‌ای و جهانی گسترش همکاری با کشورهای آسیایی و منطقه ارتقای شفافیت و رسمی شدن انعقاد قراردادهای شفاف‌تر و قابل ردیابی5. چالش‌ها و محدودیت‌ها
- غیرقابل تبدیل بودن برخی ارزهای جایگزین
- هزینه و پیچیدگی تبدیل میان ارزها
- نوسانات شدید و ریسک بالای ارزهای محلی
- محدودیت‌های بانکی و حقوقی در سطح جهانی
- سختی تامین کالا از کشورهای کمتر همسو
6. راهکارهای پیشنهادی برای ارتقای این روند
- گسترش پیمان‌های پولی دوجانبه و چندجانبه
- ارتقای زیرساخت‌های بانکی و مالی مقدور به تبادلات غیردلاری
- شفافیت در مقررات و استانداردسازی معاملات تهاتری
- توانمندسازی بخش خصوصی برای کشف بازارهای نوین و توسعه روش‌های پرداخت
- استفاده از فناوری‌های نوین مالی جهت افزایش امنیت و تسهیل تراکنش‌ها
به گزارش اکونیوز، کاهش وابستگی به دلار در تجارت خارجی ایران، نه تنها رویکردی استراتژیک برای مقابله با تحریم‌ها، بلکه ضرورتی برای پایداری و تنوع‌بخشی به اقتصاد ملی است. تحقق کامل این هدف مستلزم ارتقای فناوری، آموزش فعالان اقتصادی، اصلاح مقررات و تداوم دیپلماسی اقتصادی نوین خواهد بود. با تداوم این روند، انتظار می‌رود در سال‌های آینده سهم دلار در تجارت خارجی ایران کاهش یافته و موقعیت کشور در مبادلات جهانی تقویت شود.