چرا هیچکس وام ازدواج کالایی را دوست ندارد؟

گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو_ علیرضا بابایی: هفته گذشته عبدالناصر همتی وزیر امور اقتصادی و دارایی گفت قرار است وام ازدواج به صورت غیر نقدی و در قالب خرید اقساط لوازم خانگی به زوج‌های جوان پرداخت شود. دقایقی از انتشار این خبر نگذشته بود که موج شدید انتقادی علیه همتی در فضای مجازی شکل گرفت و تکانه‌های این موج تاکنون نیز ادامه دارد. اینطور که پیداست همتی علاقه دارد بازهم مانند چند سال پیش که رئیس بانک مرکزی بود سوژه رسانه‌ها و افکار عمومی شود؛ البته این بار این واکنش‌ها بقدری زیاد بود که همتی از صحبت‌های خود تا حدودی عقب نشینی کرد و گفت وام کالایی انتخابی است! کاربران در فضای مجازی نقد‌های جالبی به این طرح داشتند از جمله اینکه به اعتقادی برخی از آنها اکثر متقاضیان با مبلغ وام ازدواج بخشی از هزینه تامین مسکن یا برگزاری مراسمات ازدواج فراهم می‌کنند.

ایجاد صف جدید برای وام ازدواج؟ اعطای وام کالایی تا امروز در حد یک پیشنهاد مطرح شده و وزیر اقتصاد به مدیرعاملان بانک‌های دولتی دستور داده که با همکاری بانک مرکزی طرح پیشنهادی خود را برای اجرای آن مطرح کنند اما اگر وام اعطای لوازم خانگی به اجرا درآید یک رانت یا موقعیت ویژه برای برخی از تولیدکنندگان لوازم خانگی به وجود می‌آید. علت ایجاد رانت و یا موقعیت ویژه برای برخی از تولیدکنندگان داخلی لوازم خانگی این است که در حال حاضر اکثر برند‌های با کیفیت داخلی مثل اسنوا، پاکشوما و... کالا‌های خود را با یک فاصله زمانی زیاد و مدت انتظار طولانی به خریداران تحویل می‌دهند، در صورت اجرا شدن اعطای وام کالایی می‌توان گفت یک صف مدت انتظار جدیدی برای دریافت لوازم خانگی تشکیل خواهد شد. مشکل اصلی ازدواج لوازم خانگی است؟ مسئله بعدی اینجاست که در خانواده‌های ایرانی رسم است که جهیزیه به تدریج و با برنامه ریزی از چند سال پیش از ازدواج فراهم شود. و بررسی‌ها نشان می‌دهد وام ازدواج اکثرا صرف تهیه سر پناه و مسکن می‌شود. هم اکنون بخش قابل توجهی از هزینه‌های خانواده‌های ایرانی و بخصوص زوج‌های جوان صرف مسئله تامین سرمایه اولیه برای مسکن و سرپناه می‌شود. در فرهنگ کشورمان اساس تشکیل خانواده لوازم خانگی نیست و آنچه با توجه به شرایط کنونی اولویت دارد مسکن است؛ ای کاش وزیر اقتصاد برنامه‌ای برای تخصیص مسکن زوج‌های جوان در سال‌های ابتدایی زندگی در نظر می‌گرفت. وام لوازم خانگی طرحی جدید نیست! گذشته از موضوعی که مطرح شد در سال‌های اخیر بسیاری از فروشگاه‌های لوازم خانگی طرح‌ها و تسهیلات زیادی را برای خریداران خود در نظر گرفته‌اند و اکثر مردم برای خرید اقساطی به این مراکز مراجعه می‌کنند.

در سال‌های اخیر ظرفیت‌هایی مثل شهر لوازم خانگی، سرای ایرانی و... در بسیاری از استان‌های کشور فعال شده است که به اکثر متقاضیان وام کالایی می‌دهند، با این وجود چرا باید وام ازدواج در بخشی که مشکلی در آن وجود ندارد صرف شود؟ بنابراین با این وجود احتیاجی به طراحی تسهیلات لوازم خانگی نیست چرا که این مسئله در سال‌های اخیر برطرف شده است. چرا نقدینگی را از محل وام ازدواج کاهش می‌دهید؟ شنیده‌ها حاکی از این است که تغییر در شیوه اعطای وام ازدواج به این خاطر بوده که سیاست گذار قصد دارد با این روش رشد نقدینگی را کنترل کرده باشد، در حالی که موارد بسیار دیگری وجود دارد که که دولت می‌تواند از طریق آن از رشد نقدینگی جلوگیری کند و تاثیر بیشتری بر بازار گذاشته باشد. بر اساس اعلام بانک مرکزی در سال 1402 سهم وام ازدواج از میان تسهیلات بانکی تنها 2.4 دصد بوده است که این رقم نشان از ناچیز بودن سهم آن در خلق نقدینگی دارد.