چشم انداز صنعت خرده فروشی
خرده‌فروشی، آخرین حلقه زنجیره عرضه است که کالا یا خدمات را به مصرف‌کننده نهایی ارائه می‌کند. خرده فروشان باید طیف گسترده و در حال تغییر مصرف‌کنندگان را در نظر بگیرند و بر مبنای آن سرمایه‌گذاری های استراتژیک انجام دهند تا حتی در دوران تورم نیز از سود بالا بهره مند شوند. باید به این امر نیز توجه کرد که تغییر می تواند خوب باشد، اما تغییر مداوم سلیقه مصرف‌کننده و شرایط بازار برای تولیدکننده...
با ورود به سال جدید و بر مبنای مطالعات صورت گرفته، تنها یک سوم مدیران خرده فروشی نسبت به حفظ یا بهبود حاشیه سود، بسیار مطمئن هستند.
بسیاری از دغدغه های اصلی خرده فروشان خارج از کنترل آنهاست؛ تقریبا همه مدیران مورد بررسی انتظار دارند تورم بر حاشیه سود آنها اثر منفی بگذارد. حدود 60درصد از مدیران صنایع خرده فروشی انتظار دارند که تورم، هزینه های عملیاتی را افزایش دهد. از سوی دیگر به موجب افزایش تورم، سطح قیمت محصولات افزایش خواهد یافت. به‌رغم همه بحران‌های مالی و نظامی در جهان، چشم انداز صنعت خرده فروشی روشن و روبه بهبود است. خرده فروشان در چند سال گذشته توانسته اند تجربیات ارزشمندی در زمینه تاب آوری صنعت خود کسب کنند.
به‌عنوان نمونه، در زمان گسترش کرونا و نوسانات شدید در تقاضا، خرده فروشان رویکرد سنتی خود را کارآیی بخشیدند و آن را منطبق با شرایط بازار قرار دادند. در این راستا، آنها به سرعت پروتکل های بهداشتی و امنیتی را در مجموعه های خود پیاده‌سازی کردند. کرونا بیش از همه به فعالان صنعت خرده فروشی آموخت که ترجیحات مصرف‌کننده بسیار در حال تغییر و نیازمند تجزیه وتحلیل دقیق است. اکنون نیز با توجه به شرایط و چالش های جدید جهانی مانند جنگ اوکراین و بحران‌های انرژی، خرده فروشان باید برنامه های خود را با عنایت به این موضوعات تدوین کنند و مورد انعطاف قرار دهند.
چشم انداز اقتصادی صنعت خرده فروشی
براساس مطالعات صورت گرفته و با عنایت به تحولات جهانی می توان بیان کرد که سه روند اقتصادی کلیدی احتمالا بر فروش صنعت خرده فروشی تاثیر خواهد گذاشت. اول اینکه کندی رشد اقتصاد جهانی، صنعت خرده فروشی را تحت تاثیر قرار خواهد داد. روند رشد اقتصادی نشان می‌دهد که این رقم از 5.9درصد در سال 2021 به حدود 2درصد در سال 2022 رسیده است و پیش‌بینی می‌شود میزان رشد اقتصادی در سال 2025 تنها حدود 0.9درصد باشد. افزون بر تنزل نرخ رشد اقتصاد جهانی، رکود اقتصادی نیز بر صنعت خرده فروشی اثر منفی خواهد داشت که به موجب این امر میزان مصرف و اشتغال نیروی کار کاهش پیدا خواهد کرد و حاشیه سود خرده فروشی کمتر خواهد شد.
دوم، به‌رغم افزایش درآمد اسمی، تورم، قدرت خرید مصرف‌کنندگان را کاهش داده است. به عنوان نمونه، در آمریکا میانگین اسمی درآمد هفتگی نسبت به دسامبر 2020 حدود 8.3درصد افزایش یافته، اما درآمد واقعی 5درصد کاهش را تجربه کرده است. این امر بر تقاضای مصرف‌کننده و در نتیجه بر حجم خرده فروشی تاثیر می گذارد. بااین حال، افزایش قیمت‌ها، ارزش اسمی بازار خرده فروشی را افزایش می‌دهد. شکل «یک» روند صنعت خرده فروشی اسمی و خرده فروشی واقعی را از فوریه 2020 نشان می‌دهد که مبتنی بر آن، دو نمودار اسمی و واقعی متاثر از تورم در سال 2021 از یکدیگر جدا شده اند.
در حالی که فروش اسمی از مارس 2021 حدود 11.7درصد افزایش یافته، فروش واقعی 0.7درصد کاهش یافته است. همچنین، قیمت بالای خانه و افزایش نرخ وام مسکن، تقاضای مسکن را کاهش داده است که در نتیجه این امر، فروش صنعت خرده فروشی در حوزه مصالح ساختمانی، مبلمان و اثاثیه منزل کاهش یافته و اثرات منفی بر سال 2023 خواهد گذاشت. رکود بازار مسکن در ایران نیز بر خرده فروشی، صنعت لوازم خانگی و صنایع ساختمان سازی تاثیر منفی خواهد داشت. افزون بر این امر، نرخ بالای اجاره منزل در ایران، قدرت خرید مصرف‌کننده را توامان با تورم بالا بیش ازپیش کاهش خواهد داد که این امر، خود موجب تعمیق رکود در بازار خرده‌فروشی خواهد شد.
سوم، هزینه های مصرف‌کننده برای خدمات نسبت به کالا افزایش خواهد یافت. پس از دوران همه‌گیری کرونا، توسعه روابط اجتماعی بیش ازپیش در بین مردم اتفاق افتاده است. به موجب این امر، افراد بودجه بیشتری برای رفتن به سینما، رستوران، کنسرت و مواردی ازاین دست تخصیص داده اند. به دیگر بیان، سهم بخش خدمات از سبد هزینه خانوار بیشتر خواهد شد و سهم خرید کالا تقلیل خواهد یافت. از سوی دیگر، جهان با کاهش میزان پس اندازهای شخصی مواجه شده و این نرخ به حدود 3.1درصد رسیده است که کمتر از سال‌های قبل است. بنابراین، افزون بر افزایش سهم خدمات، کیک هزینه ای افراد نیز به صورت اسمی بزرگ‌تر شده است. مبتنی بر تغییر ترجیحات مصرف‌کننده، مصرف کالاهای بادوام حدود 1.8درصد در سال 2023 کاهش یافته و هزینه های شخصی بخش خدمات حدود 3.6درصد افزایش پیدا کرده است. رونق بخش خدمات باعث رونق صنایع غذایی و تفریحی خواهد شد.
تغییر شرایط بازاری و تحول در رابطه شرکت و مصرف‌کنندگان
براساس مطالعات صورت گرفته، ارتباط خرده فروشان با مصرف‌کنندگان در سال 2024 بسیار پرچالش تر از گذشته خواهد بود. مبتنی بر نظرسنجی دیلویت، تقریبا تمام مدیران انتظار دارند که در این سال مصرف‌کنندگان به دنبال راه حل ها و بستر های بی نقص برای خرید محصول باشند. مصرف‌کنندگان به دنبال حرکت در مسیر استفاده از پلتفرم ها و جایگزینی روش‌هایی هستند که با اتکا بر آنها بتوانند قیمت و کیفیت کالاهای گوناگون و مشابه را مقایسه کرده و بهترین تصمیم ممکن را با توجه به بودجه خود اتخاذ کنند.
رقابت بین شرکت‌های خرده فروشی در زمینه ارائه اطلاعات محصول، مقایسه قیمت‌ها، تضمین کیفیت کالا و ارسال سریع و ارزان خواهد بود. از سوی دیگر باید دقت کرد که حدود دو سوم مدیران بر این باورند که قیمت محصول نسبت به برند و وفاداری به شرکت خرده فروشی از ضریب اهمیت بیشتری برای مصرف‌کننده برخوردار است. چالش اصلی برای شرکت‌های خرده فروشی در سال 2025، ایجاد توازن بین میل افزایش قیمت سرمایه‌گذار و میل کاهش قیمت مصرف‌کننده است.
در طول دهه آینده، انتظار می‌رود تغییرات اجتماعی و جمعیت شناختی برای مصرف‌کننده با سرعت بی سابقه ای رخ دهد که به موجب این امر، نیازها و خواسته های روزافزون و متنوعی ایجاد خواهد شد. شرکت‌های خرده فروشی در این دهه با مصرف‌کننده چاق تر، پیرتر، متکی به فضای دیجیتال و چندقومیتی مواجه هستند. آنها همچنین انتظارات بیشتری از شرکت‌ها دارند تا از ابتکارات زیست محیطی، اجتماعی و حاکمیتی (ESG) و تنوع، برابری و شمول (DEI) استفاده کنند. در یک مطالعه در سال 2021، سه چهارم نسل «زِد» گفتند که پایداری در تصمیم‌گیری برای خرید از یک برند مشخص مهم‌تر است. مصرف‌کننده در حال حاضر ترکیب نامشخص و پیچیده‌ای از نیازها، خواسته ها و ترجیحات منحصربه فرد است. تغییر نیازهای مصرف‌کننده یک چالش کلیدی برای پیش‌بینی آینده خواهد بود.
پیشنهادهای سیاستی
دنیای امروز در حال تجربه کردن موقعیت های شگفت انگیزی است که به کمک فناوری های جدید خلق شده اند. تحولات جهانی در گسترش توان علمی و نفوذ تکنولوژی به زندگی بشر باعث شده است که اکثر مدیران شرکت‌های خرده فروشی به دنبال انقلاب فناوری در صنعت خود و پیاده‌سازی علوم جدید در فرآیند خریدوفروش باشند. حدود 60درصد از مدیران بر گسترش قابلیت های تجارت جهانی توجه دارند. به نظر آنها در سال 2025 افزون بر فضای مجازی و پلتفرم های فروش کالا، مصرف‌کننده در شبکه های اجتماعی نیز امکان مشاهده و خرید کالا را خواهد داشت و این برنامه ها سهمی از بازار را به خود اختصاص خواهند داد.
مدیران باید توجه ویژه ای به اینفلوئنسرهای اجتماعی برای بازاریابی محصولات خود یا فروش مستقیم کالا داشته باشند. در اثبات اهمیت این روند می توان اشاره کرد که حدود 60درصد از نسل «زِد» و 56درصد از نسل «وای» خریدهای مربوط به تعطیلات پایان سال 2022 را از طریق رسانه های اجتماعی انجام داده اند. در دنیای امروز بشر متکی به تکنولوژی و بی ثبات در استفاده از برنامه ها و پلتفرم هاست. شرکت‌های خرده فروشی با تکیه بر فناوری باید در همه بسترها برنامه لازم برای فروش محصولات به مصرف‌کننده نهایی را داشته باشند.
--> اخبار مرتبط