چقدر تا سقوط دلار فاصله داریم؟

از زمان بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید، سرمایه‌گذاران امریکایی به حدی شوک‌های مختلفی را تجربه کرده‌اند که امروز فقط اتفاقی سخت می‌تواند آنها را غافلگیر کند. اعلان‌هایی که قبلا همچون بمب خبری بودند، مانند تصمیم رییس‌جمهور امریکا برای اعمال تعرفه 50درصدی روی مس یا تعرفه 30 درصدی علیه اتحادیه اروپا، امروز تا حدی با بی‌تفاوتی مواجه می‌شوند. 16 جولای زمانی که دونالد ترامپ می‌خواست جروم پاول، رییس فدرال رزرو را اخراج کند یک نمونه استثنایی بود. با این وجود واکنش بازار به آن نسبتا ملایم بود؛ افزایش نرخ سود اوراق خزانه و افت دلار. پس از آن دونالد ترامپ عقب‌نشینی کرد و بازار به حالت عادی برگشت. فردای آن روز بازار بورس امریکا به بالاترین سطح تاریخی خود رسید.

اگرچه سرمایه‌گذاران تا حدی به این هرج‌ومرج عادت کرده‌اند، اما نسبت به آن کاملا بی‌تفاوت نیستند. کاهش حدود 10درصدی ارزش دلار در برابر سبدی از ارزهای کشورهای ثروتمند از زمان آغاز ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ نشانه‌ای نگران‌کننده است. دقیقا برخلاف آنچه اسکات بسنت، وزیر خزانه‌داری، پیش‌بینی کرده بود که تعرفه‌ها از طریق کاهش نیاز شرکت‌های امریکایی برای خرید ارز خارجی در واردات باعث تقویت دلار خواهند شد.

از تعرفه‌های ناپایدار گرفته تا کسری بودجه‌های سنگین، دلایل زیادی وجود دارد که باعث نگرانی سرمایه‌گذاران در مورد سرمایه‌گذاری در امریکا می‌شود. اما این نگرانی‌ها تا چه حد است؟ به عبارت دیگر سه ماه پس از «روز رهایی» ترامپ، جایگاه امریکا به عنوان مکانی امن برای سرمایه‌گذاری تا چه حد آسیب‌دیده است؟

برای بررسی این موضوع، باید به عامل اصلی نوسانات دلار نگاه کرد؛ تفاوت نرخ بهره بین امریکا و سایر کشورها. در بازارهای توسعه‌یافته، ارزش ارز معمولا با افزایش نرخ بهره بالا می‌رود، زیرا سرمایه‌گذاران خارجی به دنبال سود بیشتر هستند. این رابطه در ماه آوریل دچار اختلال شد، زمانی که اعلامیه‌های تعرفه‌ای ترامپ سرمایه‌گذاران را به فروش دارایی‌ها در امریکا ترغیب کرد و در نتیجه نرخ بهره اوراق خزانه‌داری بالا رفت و دلار سقوط کرد. این الگو یعنی حرکت معکوس نرخ بهره و نرخ ارز معمولا در بازارهای نوظهور دیده می‌شود. این اتفاق در بریتانیا در بازار اوراق قرضه سال 2022 نیز رخ داد، زمانی که بودجه پیشنهادی لیز تراس، نخست‌وزیر وقت، خطر بحران مالی را ایجاد کرد.

از آن زمان تاکنون، دلار و تفاوت نرخ‌های بهره دوباره با هم به صورت هماهنگ تغییر کردند (جز مورد اخیر جروم پاول). با این حال، دلار هنوز نتوانسته ارزش از دست رفته در آوریل را جبران کند که نشان‌دهنده لطمه‌ای پایدار به ارزش آن است. ارزیابی اینکه فقط تفاوت نرخ بهره، دلار را کجا قرار می‌دهد، کافی نیست، زیرا در بلندمدت عوامل دیگری مانند رشد اقتصادی نسبی نیز روی ارزها تاثیر می‌گذارند، اما تمام این شواهد به خوبی آسیب‌هایی را که ترامپ به بازار وارد کرده است، نشان می‌دهد.

یکی دیگر از ویژگی‌های همیشگی دلار این است که در زمان ناآرامی بازار سهام، قوی‌تر می‌شود، زیرا سرمایه‌گذاران به دنبال دارایی‌های امن در امریکا می‌روند. اما این الگو هم در ماه آوریل معکوس شد. شاخص ویکس (Vix) که شاخص نوسانات بازار سهام است و معمولا میزان ترس سرمایه‌گذاران را می‌سنجد، بالا رفت درحالی که دلار سقوط می‌کرد. استیون کامین از اندیشکده امریکن اینترپرایز پیشنهاد کرده که از رابطه بین شاخص ویکس و دلار، پس از تعدیل متغیرهایی مانند نرخ بهره، به عنوان شاخصی از شکنندگی دلار استفاده شود.

این روش به تشخیص زمان‌هایی که احتمال دارد سرمایه‌گذاران، برخلاف روال تاریخی، از دلار دور شوند، کمک می‌کند. شاخص استیون کامین شکنندگی فزاینده دلار را پس از «روز رهایی» نشان داد و این وضعیت در هفته‌های بعد بدتر شد. اما پس از آن به سطح قبل از تحلیف بازگشت و از ماه گذشته در همان سطح باقی ماند، بنابراین دلار شاید آسیب‌دیده باشد، اما این آسیب وخیم‌تر نمی‌شود. بدتر شدن اوضاع احتمالا نیازمند یک بحران جدی دیگر خواهد بود؛ بحرانی فراتر از نمایش هر روزه کاخ سفید که سرمایه‌گذاران متوجه شده‌اند باید آن را نادیده بگیرند.

البته احتمال بروز تنش وجود دارد، به‌طور مثال اگر تهدیدهای تعرفه‌ای اخیر دونالد ترامپ واقعا در اول آگوست اجرایی شود، نرخ موثر تعرفه‌های امریکا دوباره به همان سطوحی باز خواهد گشت که در آوریل باعث نگرانی شدند. فشار سیاسی بر فدرال رزرو ممکن است غیرقابل کنترل شود و البته با وجود دونالد ترامپ، احتمال اتفاقات پیش‌بینی نشده همیشه وجود دارد. تنها زمانی که توفان بعدی فرا برسد، می‌توان به‌طور کامل میزان آسیب وارده به دلار را سنجید. اگر آشوب‌های سال 2025 نشانه آن باشند، ناظران دلار احتمالا مدت زیادی منتظر نخواهند ماند. منبع: اکونومیست

بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.