چند نکته مهم پیرامون سیره سیاسی «امام محمد باقر (ع)»

حجت‌الاسلام والمسلمین سید محمد تقی حسین‌زاده در گفت‌وگو با  میزان، پیرامون سیره سیاسی «امام محمد باقر (ع)» گفت: دوره امامت «امام محمد باقر (ع)» در اواخر حکومت بنی‌امیه بود لذا ایشان همواره تحت فشار حاکمان ظلم و جور بودند با این همه تدابیر ویژه‌ای را برای مقابله با آنان اتخاذ کردند و جنبشی علمی را پایه گذاری کردند، ایشان توانستند پایه‌های حوزه علمیه را بناد نهاده و به تربیت شاگردان زیادی بپردازند.

***تلاش و هدف «امام محمد باقر (ع)» 

وی تلاش و هدف «امام محمد باقر (ع)» را مورد بررسی قرار داد و تاکید کرد: «امام محمد باقر (ع)» همانند پدر بزرگوارشان تلاش فراوانی برای زنده نگه داشتن اسلام ناب محمدی کردند، لذا در راستای تلاش‌های پدر و جد بزرگوارشان «امام حسین (ع)» اقدامات ارزشمندی را به اجرا گذاشتند.

• بیشتر بخوانید:
• برای مطالعه مطالب و گفت‌وگوهای مذهبی اینجا کلیک کنید

وی پیرامون شاگردان «امام محمد باقر (ع)» بیان کرد: از آنجا که شاگردان «امام محمد باقر (ع)» همگی از یاران این امام بزرگوار نبودند لذا تمام روایت‌هایی را که بیان می‌کردند به نقل از «پیامبر اکرم (ص)» بود، در زمان «امام پنجم (ع)» مسائل گوناگونی مانند اخلاق، فقه، کلام، تفسیر ایجاز و کمک رواج پیدا کرد.

***سیره علمی «امام محمد باقر (ع)»

حسین زاده به علم «امام محمد باقر (ع)» اشاره و تاکید کرد: عبدالله بن عطا که از دانشمندان هم‌عصر «امام محمد باقر (ع)» بود در مورد سیره علمی «امام محمد باقر (ع)» تاکید داشت که این امام بزرگوار سرآمد دانشمندان و عالمان زمان خود بودند. وی به تحولات حکومتی «امام محمد باقر (ع)» اشاره و اظهار کرد: فشار تبلیغاتی فراوانی بر روی «امام محمد باقر (ع)» وجود داشت، اما با سرعت گرفتن زوال حکومت بنی امیه شرایط برای تربیت شاگردان ایشان فراهم شد و این امر زمینه را برای توسعه اسلام ناب و گسترش احادیث فراهم کرد، شهرت علمی «امام محمد باقر (ع)» نه تنها در حجاز، بلکه در عراق و خراسان نیز فراگیر شد، به شکلی که در مواردی مردم به دیدار «امام محمد باقر (ع)» و برای کسب علم و پرسش سوالات خود به دورشان حلقه می‌زدند.

*** سیره اخلاقی «امام محمد باقر (ع)»  حسین زاده به سیره اخلاقی «امام محمد باقر (ع)» اشاره و بیان کرد: «امام محمد باقر (ع)» فردی صبور و خوش برخورد بودند، روزی فردی با دیدن «امام پنجم (ع)» به وی توهین کردند اما این امام بزرگوار در جواب به این فرد گفتند: من باقر هستم نه آنچه تو به من نسبت می‌دهی، شیوه بیان آرام و ساده ایشان سبب شد تا این فرد از کرده خود پشیمان شود و متوجه اشتباه خود گردد. این رویکرد امام نه تنها در زمان زندگی با برکتشان عملی و راهبردی بود، بلکه پیامی ماندگار را برای جامعه امروز ما در بر دارد. صبر، آرامش و خوش اخلاقی ایشان حتی در شرایط نامناسب سبب می‌شود تا افراد زندگی و رفتاری درست را در پیش بگیرند.

*** تمرین صبر و ارتباطات درست در زندگی روزمره وی با اشاره به الگوی گیری جامعه امروز برای تمرین صبر و ارتباطات درست در زندگی روزمره اشاره و تصریح کرد: امام «امام محمد باقر (ع)» یکی از الگوی‌های ارزشمند برای زندگی انسان اجتماعی هستند ایشان فردی صبور و متفکر بودند، «امام پنجم (ع)» در پاسخ به توهین‌های افراد نادان دوران خود با صبر و آرامش آنان را متوجه اشتباهات خود می‌کردند، چیزی که جامعه پر دغدغه امروز ما به آن نیازمند است. وجود ترافیک، بحبوحه کار‌های روزمره مشکلات متعدد همگی زمینه را برای عصبانیت‌های یک جانبه و قضاوت‌های نادرست فراهم می‌کند، اما رفتار امام «امام محمد باقر (ع)» نشان می‌دهد با صبر و تامل می‌توان به تمام مشکلات پایان داد. حسین زاده در مورد جایگاه علمی «امام محمد باقر (ع)» بیان کرد: در دورانِ شکوفایی فقه و حدیث بود که دانش و معرفت «امام محمد باقر (ع)» و نیز فرزند ایشان «امام صادق (ع)» بر همگان آشکار شد و اصول، مبانی کلام، فقه و سایر معارف دینی شیعه که این دو امام بزرگوار بیش از همه مبین آن بودند تدوین و توسط راویان و شاگردان ایشان به عالم پراکنده شد. بسیاری از مجتهدان و موسسان مذاهب فقهی دیگر از این دو امام بزرگوار فیض برده اند و به همین جهت، رایج شدن لقب «باقر» برای «امام پنجم (ع)»، که لقبی کاملاً علمی است، بسیار پر معنی است.

***شیوه عبادت «امام محمد باقر (ع)» وی پیرامون عبادت «امام محمد باقر (ع)» بیان کرد: «امام محمد باقر (ع)» یکی از عابدان بزرگ در دوران زندگی خود بودند ایشان دائم الذکر بودند. «امام صادق (ع)» درباره‌ی پدر بزرگوار خویش فرمودند: پدرم کثیر الذکر بود و همواره یاد خدا را بر قلب و زبان جاری داشت به گونه‌ای که وقتی همراه او راه می‌رفتم او مشغول ذکر و یاد خدا بود، وقتی بر سفره غذا مشغول خوردن غذا بودیم باز هم از یاد خدا غافل نبود. با مردم سخن می‌گفت، ولی این روابط اجتماعی او را از یاد الهی دور نمی‌داشت، زبانش همواره به گفتن «لا اله الا الله» مترنم بود. ایشان همیشه ما را فراخوانده و از ما می‌خواست تا طلوع خورشید مشغول یاد و ذکر خدا باشیم و به آن گروه از اعضای خانواده که قادر به قرائت قرآن بودند، خواندن قرآن را توصیه می‌کرد و آن گروه که قادر به تلاوت قرآن نبودند توصیه می‌کرد که ذکر خدا را بر لب جاری کنند. حسین زاده به انحراف و فرقه‌های زمان امامت «امام محمد باقر (ع)» اشاره و اظهار کرد: این امام بزرگوار چهره اصلی دین را به مردم نشان دادند، نظر ایشان پیرامون خوارج نشان داد که انحراف تا چه میزان در میان مردم آن دوران رخنه کرده بود، امام «امام محمد باقر (ع)» در مورد خوارج فرموده‌اند: خوارج از روی جهالت عرصه را بر خود تنگ گرفته‌اند، دین ملایم‌تر و قابل انعطاف‌تر از آن است که آنان می‌شناسند.

***اعمال روز ولادت «امام محمد باقر (ع)» حسین زاده پیرامون اعمال روز ولادت «امام محمد باقر (ع)» که همزمان با اول ماه رجب است خاطرنشان کرد: همزمانی ولادت «امام محمد باقر (ع)» با اول ماه رجب فرصتی نیکو را برای کسب ثواب فراهم کرده است روزه در این روز کاری بس ارزشمند و بر آن سفارش فراوانی شده است، در عین حال دادن صدقه به نیت «امام محمد باقر (ع)» آن هم در شب عید ثواب و فضیلت فراوانی را برای مومنان به همراه دارد.

حجت‌الاسلام والمسلمین سید محسن شریفی در گفت‌وگو با خبرگزاری میزان پیرامون ابعاد شخصیتی «امام محمد باقر (ع)» گفت: «امام محمد باقر (ع)» در طول 57 سال عمر با برکت خود توانستند ریشه و پایه‌های توسعه علمی و دینی جامعه اسلامی را مستحکم کنند. ایشان پایه‌های علمی تعلیم و تربیت حوزه علمیه «امام صادق (ع)» را پایه‌ریزی کردند.

***اوج حوادث در دوران «امام محمد باقر (ع)»

وی بخشی از دوران امامت «امام محمد باقر (ع)» را در دوران حکومت بنی امیه دانست و ابراز کرد: دوران امامت امام پنجم با حوادث مختلفی چون حوادث سیاسی و اجتماعی مواجه بود، حرکت‌های جهادی و علمی که «امام محمد باقر (ع)» پایه گذاری کردند تحولات علمی عظیمی را به دنبال داشت، این امام بزرگوار شرایط را برای تربیت شاگردان ارزشمندی در دوران امامت «امام صادق (ع)» فراهم کردند. شریفی پیرامون ادامه حیات حکومت بنی امیه بعد از حادثه کربلا اظهار کرد: بعد از شهادت «سید الشهداء (ع)» دوران افول و انحطاط حکومت بنی‌امیه آغاز شد و فضای سنگین افکار عمومی در مورد شهادت «امام حسین (ع)» در این دوره پایه‌های حکومت بنی امیه را به لرزه در آورد. *** نهضت علمی و تربیت شاگردان وی نهضت علمی و تربیت شاگردان را مهمترین رویکرد دوران امامت «امام محمد باقر (ع)» دانست و تصریح کرد: نهضت علمی و تربیت شاگردان مهمترین رویکرد دوران امامت «امام باقر (ع)» است، امام پنجم نشر معارف و بسط علومی که مبتنی بر معارف دینی و علمی است را در دستور کار قرار دادند و به رشد و گسترش آن پرداختتند. شریفی در همین راستا ادامه داد: ایشان در طول 20 سال امامت خود هزاران حدیث و روایات در کلام، اخلاق و دانش زندگی و تببین شیوه زندگی بر جای گذاشتند، فقه شیعه در کنار دانش حضرت «امام محمد باقر (ع)» توسعه یافته و معارف مکتب «اهل بیت و معصومین (ع)» در دانشگاه «باقر العلوم (ع)» رشد کرده است. هیچ فقیه و عالم شیعه مذهبی پیدا نمی‌شود که از معارف «امام باقر (ع)» بی نیاز باشد. ***تدبیر «امام محمد باقر (ع)» وی تدبیر «امام محمد باقر (ع)» و اجرای راهبرد‌های ارزشمند و تحول در ساختار‌های اجتماعی علمی زمان امامتشان را مورد بررسی قرار داد و ابراز کرد: در دوران حکومت خلفای بنی‌امیه و بنی‌عباس فضای سنگین بر جامعه حاکم بود و شرایط برای تبلیغ و توسعه اسلام هموار نبود، اما «امام باقر (ع)» با زیرکی و تدبیر توانستند رویکرد‌های مناسبی را در توسعه علوم دینی ایجاد کنند. ***تاکیدات «پیامبر اکرم (ص)» پیرامون ولادت «امام محمد باقر (ع)» وی به تاکیدات «پیامبر اکرم (ص)» درخصوص ولادت «امام محمد باقر (ع)» اشاره و ابراز کرد: «پیامبر اکرم (ص)» نیم قرن پیش از تولد فرزندی در خاندان بنی‌هاشم خبر داده بودند که شکافنده علوم خواهد بود و به این امام بزرگوار لقب باقر العلوم «شکافنده علم» را داده بودند. «امام محمد باقر (ع)» پایه‌گذار جنبشی علمی بودند که نتایج آن در دوران امامت امامان بعدی به خوبی مشخص بود. شریفی به شاخص‌ترین رویداد‌های دوران امامت «امام باقر (ع)» اشاره و خاطرنشان کرد: «امام باقر (ع)» در حدود سی سال امامت خود توانستند شاخص‌ترین دوره توسعه معارف علمی را رقم بزنند و در این مسیر هزاران حدیث و روایت از این امام بزرگوار بیان شده است. رویکرد‌های مناسب «امام باقر (ع)» در حوزه تعلیم و پرورش شاگردان ارزشمند تحولاتی شگرف را در بدنه علوم اسلامی در دوران بعد از ایشان ایجاد کرد لذا باید فقه شیعه را در کنار دانش «امام باقر (ع)» به رشد و تعالی رساند و در سایه این اتفاق توانست معارف مکتب «اهل بیت و معصومین (ع)» را توسعه داد.