چه تضمینی است، شاهد سوءاستفاده‌ای فراتر از نظرسنجی از شماره تلفن مردم نباشیم؟!
ظاهرا در شرایطی که ستاره و مربع‌ها اغلب برنامه‌های پرمخاطب تلویزیون را تسخیر کرده‌اند، آنچه کمترین اهمیت را دارد، امنیت اطلاعات مردم است؛ اطلاعاتی که می‌تواند حاصلش جابجایی رده بندی پرمخاطب ترین برنامه تلویزیون در نظرسنجی نباشد و منجر به رقم خوردن یک فاجعه مالی و یک کلاهبرداری بزرگ از جمعیتی عظیم شود. آیا این بستر ناامن همزمان با برخورد سخت با آمرین و عاملین رسوایی اخیر برچیده می‌شود...
پس از آنکه وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، شفاف درباره منشأ و ابعاد تقلب یک میلیونی در آرای مردمی در جشنواره جام جم افشاگری کرد، مسئولان صداوسیما عامل تخلف را یک شرکت دارای مجوز از وزارت ارتباطات خواندند و در مقابل، وزارت ارتباطات تأکید کرد، این شرکت فاقد مجوز از این وزارتخانه بود و طرف قرارداد مستقیم سازمان صداوسیماست؛ کشمکشی که چیزی از دغدغه مردم درباره امنیت اطلاعات‌شان پس از این اتفاقات کم نمی‌کند و نگرانی جدی درباره احتمال سوءاستفاده از چنین امکانی وجود دارد.
به گزارش «تابناک»؛ در نظرسنجی جشنواره جام جم که محل انتخاب برترین‌های صداوسیما بر اساس آرای مردمی است، یکباره صدها هزار رأی به سبد آرای برنامه «برنده باش» افزود شد و این برنامه یکباره به جای «نود» در نظرسنجی مردمی به عنوان محبوبترین برنامه تلویزیون، جایگاه نخست را به دست گرفت؛ مسأله اساسی اما تشکیک جدی درباره این تغییر در نظرسنجی بر اساس آرای مردمی بود و نشانه‌هایی از یک فساد در این فرآیند وجود داشت. مهم‌ترین نشانه که شاید به نوعی گاف اساسی و عامل رسوایی بود، پیامک بازگشت به شماری از شهروندان بود که تأکید داشت آنها به «برنده باش» رأی داده‌اند یا رأی‌شان به «برنده باش» تغییر کرده است!
در ادامه، دبیر جشنواره جام جم در توجیه این رسوایی گفت: «مورد حمله سایبری قرار گرفتیم... این حمله در ساعت 24 پنج‌شنبه نهم اسفندماه اتفاق افتاد و ما از همان لحظات ابتدایی دیتا سنتر را ایزوله کردیم تا رأی‌های مشکوک وارد رأی‌های مردمی نشود... دست‌اندرکاران فنی و کارشناسان انفورماتیک ما در تلاشند تا اعلام کنند، چطور این پیامک‌ها ارسال شده است...» اما این پاسخ قانع‌کننده‌ای برای افکارعمومی نبود و کاربران در توییتر از وزیر ارتباطات خواستند، دقیقا به مردم گزارش دهد در پس پرده چه اتفاقی رخ داده است؟
در همین راستا، محمدجواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات در واکنش به درخواست‌ها، در گزارشی افشاگری کرده و با انتشار نمودار دستکاری در آرای مردمی نوشته است: «تصاویر زیر، گویای بخشی از اتفاقاتی است که در نظرسنجی انتخاب محبوبترین برنامه سال صداوسیما، رخ داده است. گزارش بررسی تکمیلی در حال نهایی شدن است. نتایج برای رسیدگی به صداوسیما و پلیس فتا ارسال خواهد شد.»
بیشتر بخوانید
بر اساس این نمودارها، از ساعت یک تا پنج بامداد روز یازده اسفند، بیش از یک میلیون رأی با دستکاری در آرا به آرای برنامه «برنده باش» اضافه شده و این اتفاق نشان می‌دهد بر خلاف ادعای دبیر جشنواره جام جم، آرا از ساعت 12 شب گذشته ایزوله نشده و گروهی که مسئول تقلب در آرای مردم بوده‌اند، به خوبی این کار را انجام داده‌اند؛ منتها فراموش کرده‌اند، ارسال پیامک تأیید دریافت رأی را غیرفعال کنند و این پیامک برای مردمی که رأی نداده بودند، به نفع «برنده باش» ارسال نشود!
پس از افشاگری وزیر ارتباطات، دبیر پنجمین جشنواره تلویزیونی جام‌جم توپ را در زمین وزارت ارتباطات انداخت و ادعا کرد: «بر اساس تحقیقات صورت گرفته مشخص شد یکی از شرکت‌های مجوزدار آی سی تی (وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات) در جذب و شمارش آرای مردمی در 24 ساعت منتهی به روز شنبه هفته جاری سهل‌انگاری کرده و مرتکب تخلف شده است. در حال حاضر کمیته بررسی فنی و مرکز صیانت و حفاظت سازمان صدا و سیما با همکاری پلیس فتا در حال پیگیری قانونی این موضوع برای برخورد با عامل یا عاملان تخلف در شرکت مذکور هستند.»
او تأکید کرد: «همچنین گزارش تخلف این شرکت به وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات ارائه شده و خواستار برخورد قانونی آنها نیز شده‌ایم و امیدواریم با حساسیتی که وزیر ارتباطات درخصوص حفاظت از حق‌الناس دارد، شاهد پیگیری قاطع این وزارتخانه هم باشیم. سازمان صداوسیما در عین حال با تشکیل پرونده این موضوع از متخلف یا متخلفان به پلیس فتا شکایت کرده و خواستار اقدام قانونی لازم است.»
مسعود احمدی افزادی مدعی شد: «سامانه چلچله توسط یکی از شرکت‌ها توسعه داده می‌شود و این شرکت در بخش کد دستوری از زیرساخت USSD مربوط به یکی دیگر از پرمخاطب ترین شرکت‌های پردازنده کدهای دستوری کشور استفاده کرده و طبیعتا تحت نظارت فنی سازمان تنظیم مقررات و فرکانس‌های رادیویی (ICT) که از وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات مجوز دارد، همه امور خود را به انجام می‌رساند.»
این اظهارات با واکنش سید جمال هادیان طبائی زواره رئیس روابط عمومی وزارت ارتباطات همراه شد: «دبیر جشنواره تلویزیونی جام جم مدعی شده است جابجایی آرای نظرسنجی محبوبترین برنامه صداوسیما را شرکتی که از وزارت ارتباطات مجوز دارد، انجام داده است.. ایشان صبح روز گذشته نیز اظهارنظر بررسی نشده و شتاب‌زده‌ای داشته‌اند، ادعای ایشان در این مورد هم مردود است. تغییر آرا در شرکت طرف قرارداد انحصاری تبلیغات صداوسیما صورت پذیرفته که هیچ مجوزی از وزارت ارتباطات نیز ندارد و توصیه می‌کنیم منتظر گزارش تکمیلی بمانند و سپس اظهارنظر کنند.»
سوای کشمکش این دو مجموعه بر سر مسئولیت رسوایی تقلب در نظرسنجی تلویزیون، دغدغه جدی‌تر مردم نه نظرسنجی صداوسیما و برنامه برتر تلویزیون در سال 1397، بلکه میزان سست بودن و دسترسی عمومی به اطلاعات مردم، آن هم در بستری نظیر زیرساخت USSD است؛ زیرساختی که به طور عمده برای تراکنش‌های الکترونیک بانکی مورد استفاده قرار می‌گیرد. آن‌گونه که برخی کارشناسان پیش از این تأکید کرده بودند، بستر USSD یک ابزار و کانال پرداخت اصلی در سیستم‌های اپراتوری و مخابراتی برای خود آنهاست و کسانی خارج از مجموعه بانکی که در این حوزه فعالیت دارند، می‌توانند اطلاعات را رصد و از آن در جهت اهداف مجرمانه استفاده کنند.
آن گونه که محمد جلالیان کارشناس حوزه بانکداری الکترونیک پیش از این گفته بود: «در بحث پرداخت از بستر USSD وقتی شماره کارت و رمز دوم حساب‌های بانکی رد و بدل می‌شود یک خلأ امنیتی به وجود می‌آید که باعث می‌شود امکان تقلب بالاتر برود، هرچند این اتفاق خوشبختانه به صورت فاجعه‌باری تا حالا اتفاق نیفتاده است.» حال فرض کنیم سامانه‌ای که می‌تواند از یک میلیون شماره تلفن سوءاستفاده کند، از این اختیارات برای خالی کردن حساب مردم سوءاستفاده کند. در این صورت چه کسی پاسخگو خواهد بود و اساسا چرا اینقدر این بسترها سست و این‌گونه قابل دسترسی است؟
جلالیان با بیان اینکه بانک مرکزی در سال‌های اخیر برخی تراکنش‌ها و اعلام موجودی از طریق این بستر را ممنوع کرده بود، گفته: «به این خلأ امنیتی باید زیاده‌خواهی اپراتورها در استفاده از سرویس USSD را اضافه کرد. آنها با فروش شارژ از این مجرا میزان توزیع و درآمدشان بیشتر شده است ضمن اینکه دیگر هزینه بالای چاپ و توزیع کارت‌های کاغذی شارژ را هم متحمل نمی‌شوند. اگر بستر USSD برای اپراتورها فراهم نبود آنها هزینه بیشتری را باید برای توزیع شارژ متحمل می‌شدند، اما آنها علاوه بر این کارمزد فروش شارژ خود را از طریق بستر USSD از شبکه بانکی هم دریافت می‌کنند که عملا باعث می‌شود خود شرکت‌ها و اپراتورها هزینه توزیع شارژ را پرداخت کنند، بانک‌ها این هزینه را متقبل شوند....»
ظاهرا در شرایطی که ستاره و مربع‌ها اغلب برنامه‌های پرمخاطب تلویزیون را تسخیر کرده‌اند، آنچه کمترین اهمیت را دارد، امنیت اطلاعات مردم است؛ اطلاعاتی که می‌تواند حاصلش جابجایی رده بندی پرمخاطب ترین برنامه تلویزیون در نظرسنجی نباشد و منجر به رقم خوردن یک فاجعه مالی و یک کلاهبرداری بزرگ از جمعیتی عظیم شود. آیا این بستر ناامن همزمان با برخورد سخت با آمرین و عاملین رسوایی اخیر برچیده می‌شود یا اساسا در این دوران ستاره و مربع‌ها نباید حرف از جمع شدن این کاسبی ناامن بزنیم؟!
