ژاپنی‌ها چه می‌کنند که با زلزله‌های خیلی شدید، کم می‌لرزند؟
زلزله روز اول سال 2024 با 84 نفر تلفات در ژاپن و حداقل 270 خانه ویران‌شده در واجیما، با بیش از 27 هزار نفر جمعیت در فاصله 32 کیلومتری از کانون زلزله آغاز شد. حدود 200 ساختمان نیز در این شهر در آتش سوخته‌اند.
به گزارش اقتصادنیوز روزنامه اعتماد نوشت: زلزله‌هایی با بزرگا و شدت مشابه در سایر نقاط جهان تخریب‌های بسیار بیشتری را به بار آورده است، مثلا حدود 80 هزار کشته و فروریختن بیش از 30 هزار ساختمان در زلزله 8 اکتبر 2005بالاکوت پاکستان با بزرگای 7.7.
ژاپن کشوری است که در 11 مارس 2011 با زمین‌لرزه با بزرگای 9.0 و سونامی پس از آن مواجه شد که باعث ذوب هسته‌ای در نیروگاه فوکوشیما شد. تلفات حدود 22 هزار نفری عمدتا به سونامی پس از زمین‌لرزه مذبور مربوط بود. در ژاپن خدمات اورژانس کشور به خوبی برای امداد و نجات در اثر زلزله آماده هستند،
ساختمان‌ها با دستورالعمل‌های سختگیرانه برای تاب‌آوری در برابر لرزش ساخته شده‌اند و هشدارهای زلزله برای بسیاری از رخداد‌ها از 1 تا 20 ثانیه قبل از شروع بدترین لرزش‌ها مستقیما به مردم ارسال می‌شوند.
در ترکیه و سوریه در 6 فوریه 2023 - 16 بهمن 1401 - با دو زمین‌لرزه به ترتیب با بزرگاهای 7.8 و 7.5 حدود 51 هزار نفر در ترکیه و حدود 10 هزار نفر در سوریه جان باختند. زمین‌لرزه با بزرگای 6.8 در مراکش در 8 سپتامبر 2023 - 17 شهریور 1402 - بیش از 2900 کشته بر جای گذاشت و 2.8 میلیون نفر را تحت‌تاثیر قرار داد. یک رشته زمین‌لرزه در هرات افغانستان در 7 تا 16 اکتبر 2023 - 15 تا 23 مهر 1402 - که با رخداد چهار زمین‌لرزه با بزرگای 6.3 همراه بود و هر چهار زمین‌لرزه دست‌کم 35 کیلومتر از شهر هرات فاصله داشتند 1500 کشته و بیش از 2 هزار زخمی بر جای گذاشت.
حال ببینیم در ژاپن در سده اخیر در مورد زلزله چه کرده‌اند. در ژاپن از «میراگر‌ها یا دمپرها» در مقیاس بزرگ استفاده می‌کنند که مانند آونگ‌هایی در داخل آسمان‌خراش‌ها جابه‌جا می‌شوند تا سامانه‌هایی از فنرها یا بلبرینگ‌هایی که به ساختمان‌ها اجازه می‌دهند مستقل از پایه‌های‌شان برای کم کردن احتمال تخریب ساختمان‌ها تاب بخورند.
انعطاف‌پذیری و کم کردن میزان جابه‌جایی ساختمان در زلزله به سازه‌ها بیشترین شانس بقا را می‌دهد. ساختمان‌های مهم به ویژه بیمارستان‌ها و سازه‌های خاص روی لاستیک‌ها یا بلبرینگ‌هایی قرار گرفته‌اند تا خود ساختمان بتواند تاب بخورد. از نظر مفهومی، همه‌چیز به این ایده برمی‌گردد که به جای مقاومت در برابر حرکت زمین، به ساختمان اجازه می‌دهید تا با آن حرکت کند.
اگرچه این کشور تا دهه 1960 محدودیت ارتفاع 31 متری را اعمال کرد، اما با وجود ریسک ناشی از سوانح طبیعی، از آن زمان به معماران اجازه داده شد تا ساختمان‌های بلندتری بسازند. طبق داده‌های شورای ساختمان‌های بلند و زیستگاه شهری، ژاپن امروز دارای بیش از 270 ساختمان بالاتر از 150 متر است که پنجمین رده را از این نظر در جهان دارد.
اما برای بسیاری از مکان‌های ژاپن که آسمان‌خراش‌ندارند، مانند واجیما، جایی که زلزله 1 ژانویه 2023 رخ داد، تاب‌آوری در برابر زلزله بیشتر در مورد حفاظت از ساختمان‌های روزمره - خانه‌ها، مدارس، کتابخانه‌ها و فروشگاه‌ها - بوده است. و در این راستا، موفقیت ژاپن به همان اندازه که حاصل فناوری است، نتیجه اتخاذ سیاست و مدیریتی درست نیز بوده است.
آیین‌نامه‌ای که در سال 1981 به نام «شین تای‌شین» یا اصلاحیه استاندارد ساختمان‌های مقاوم در برابر زلزله معرفی شد - پاسخی مستقیم به زمین‌لرزه دریایی میاگی 12 ژوئن 1978 با بزرگای 7.8 با 28 کشته و 1325 مجروح بود. با تعیین الزامات سخت‌گیرانه‌تر برای ظرفیت باربری ساختمان‌های جدید و نیاز به «تحرک طبقاتی» بیشتر (بدان معنی که چقدر طبقات می‌توانند نسبت به یکدیگر جابه‌جا شوند)، استانداردهای جدید آنقدر موثر بوده‌اند که خانه‌هایی که مطابق با استانداردهای قبل از 1981 ساخته شده‌اند. به عنوان «kyu-taishin» یا «قبل از مقاومت در برابر زلزله» شناخته می‌شود که فروش آنها بسیار سخت‌تر و بیمه کردن آن گران‌تر است. اولین آزمایش واقعی این مقررات در سال 1995 رخ داد، زمانی که زلزله بزرگ هانشین 17 ژانویه 1995 باعث تخریب گسترده در بخش جنوبی استان هیوگو شد، نتایج واضح بود: 97 درصد از ساختمان‌های فروریخته در زلزله 1995 قبل از سال 1981 ساخته شده بودند.
زمین‌لرزه 1995 جرقه‌ای را در سراسر کشور برای مقاوم‌سازی ساختمان‌های قدیمی با استانداردهای 1981 برانگیخت - فرآیندی که مقامات شهری از طریق یارانه آن را تشویق کردند. نوآوری در دهه‌های پس از آن ادامه داشته است و معماران ژاپنی اغلب در طراحی لرزه‌ای پیشرو هستند. یک معمار معروف ژاپن، کنگو کوما، در سال 2016 با شرکت نساجی کوماتسو ماتره همکاری کرد تا پرده‌ای متشکل از هزاران میله فیبر کربنی بافته‌شده ایجاد کند که دفتر مرکزی شرکت را با آن تاب‌آور کند. 137 کیلومتری کانون زلزله اول ژانویه 2024.
همچنین بخوانید