کاهش قطعی قیمت اجاره خانه | مستاجران نفس راحت کشیدند

فهرست محتوا
• کاهش تب تورم اجاره
• شکست خانه‌اولی‌ها در رینگ بازار اجاره

تب تورم اجاره مسکن در مردادماه امسال متوقف شد و شتاب رشد این شاخص پس از 21 ماه، به پایین‌ترین حد سه سال اخیر رسید. این کاهش نشان‌دهنده کند شدن روند افزایش اجاره‌بها و احتمال ایجاد تعادل نسبی در بازار اجاره‌نشینی است. با این حال، توقف رشد تورم اجاره به معنای تثبیت کامل قیمت‌ها نیست و بازار هنوز با فشارهای قیمتی مواجه است.

با وجود کاهش نرخ رشد، نکته قابل‌توجه این است که سقف مجاز افزایش اجاره‌بها برای سال جاری 25 درصد تعیین شده است، اما میانگین رشد واقعی اجاره در بهترین حالت حدود 35 درصد بوده است. این اختلاف حدود 10 واحد درصد نشان می‌دهد که بخش قابل‌توجهی از مستأجران همچنان تحت فشار افزایش غیرمجاز اجاره‌ها قرار دارند و سیاست‌های کنترلی هنوز نتوانسته‌اند به طور کامل اثرگذاری لازم را داشته باشند.

این شرایط بیانگر نیاز به نظارت دقیق‌تر و تدابیر حمایتی بیشتر از سوی نهادهای دولتی است. در کنار تثبیت نرخ رشد تورم اجاره، اقداماتی مانند اصلاح سقف افزایش مجاز، حمایت از مستأجران و کنترل قراردادهای اجاره می‌تواند به کاهش نگرانی خانوارها و ایجاد تعادل پایدار در بازار مسکن کمک کند.

کاهش تب تورم اجاره

میانگین رشد تورم اجاره شهری در مردادماه امسال نسبت به سال قبل 34.6‌درصد بوده که 8واحد درصد کمتر از دوره مشابه (مرداد‌1403 نسبت به مرداد‌1402) است. همچنین این رقم در مقابل دوره‌های مشابه از آبان 1401 تاکنون پایین‌تر بوده و از این منظر گواهی بر کاهش شتاب رشد تورم در بازار اجاره محسوب می‌شود.

نکته قابل‌تأمل این است که از زمان همه‌گیری کرونا (سال‌1399) تاکنون، همواره سقف افزایش مجاز اجاره‌بها در قراردادهای جدید یا تمدیدی در محدوده 25درصد برای تهران و 20درصد برای سایر نقاط شهری تصویب شده است.

بر این اساس، تورم بازار اجاره حتی بعد از فروکش‌کردن تب تورم در مرداد‌1404 همچنان 10واحد درصد در بهترین وضعیت با نرخ مصوب دولت اختلاف دارد.

نکته دیگر اینکه کاهش تورم اجاره در تابستان امسال بعد از جنگ 12روزه، کاهش نسبی تقاضا و همچنین مازاد عرضه واحدهای استیجاری بعد از خروج اتباع افغانستانی رخ داده و مستقیما ناشی از سیاستگذاری‌های حوزه مسکن استیجاری نبوده است.

گفت‌وگوی میدانی خبرنگار ما با مشاوران املاک شهر تهران حاکی از این است که در تابستان امسال، اغلب قراردادهای اجاره با سقف توان مالی خانوارهای متقاضی منعقد شده است نه قیمت پیشنهادی موجران. به بیانی دیگر، هزینه اجاره در بازار فعلی تا حد ممکن افزایش پیدا کرده و آنچه مانع افزایش بیش‌ازپیش آن شده‌، ناتوانی متقاضیان برای پرداخت مبالغ بالاتر بوده است.

شکست خانه‌اولی‌ها در رینگ بازار اجاره

بررسی اطلاعات منتشر‌شده از سوی مرکز آمار ایران نشان می‌دهد در مرداد، بیش از 77‌درصد کالاهای خوراکی به‌عنوان بخش اساسی سبد مصرفی خانوار، رشد قیمتی بالای 30‌درصد داشته‌اند و از میان 53‌قلم کالای اساسی و پرمصرف خوراکی، قیمت 7کالا نسبت به مرداد سال قبل بیش از دو برابر شده، قیمت 19کالا افزایش بین 50 تا 100 درصدی داشته و قیمت 15کالا رشد 30 تا 50 درصدی را تجربه کرده است.

بدیهی است که در این وضعیت، حداکثر توان خانوار به حفظ سبد حداقلی غذایی اختصاص پیدا کرده و برای هزینه مسکن قدرتی بیش از افزایش میانگین 34.6درصدی اجاره‌بها نداشته است.

مشاوران املاک می‌گویند نابسامانی بازار اجاره بیش از هر چیز به خانه‌اولی‌ها یعنی زوج‌های جوان آسیب‌زده است؛ چراکه آنها سرمایه قابل‌توجهی برای پرداخت رهن آپارتمان ندارند و در کنار سایر هزینه‌های آغاز زندگی نمی‌توانند مبالغ بالایی به‌عنوان اجاره پرداخت کنند.