کاهش 80 درصدی شوری آب رودخانه زهره با احداث سد چمشیر
نمک هدایت شده به پایین دست رودخانه شور زهره توسط این رود در سال 2.5 میلیون تن است که با احداث سد چمشیر و تعدیل کیفی آب، بر اساس اظهارات یک فعال محیط زیستی این عدد به 500 هزار تن کاهش می‌یابد.
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، پس از سالها، سرانجام سد و نیروگاه چمشیر به مرحله آبگیری نزدیک می‌شود و شرایط برای تعدیل کیفی رودخانه شور زهره و احیای محیط زیست پایین دست این رودخانه واقع در شرق خوزستان و بخشی از استان بوشهر مهیا می‌شود.
طرح سد چمشیر با هدف تعدیل کیفیت رودخانه شور زهره در 25 کیلومتری جنوب شرقی شهر دوگنبدان (گچساران) مرکز شهرستان گچساران در استان کهگیلویه و بویر احمد قبل از پیوستن رودخانه خیرآباد به رودخانه زهره در مجاورت محلی به نام تنگه چم شیر نزدیک به مرز استان بوشهر احداث شده است.
محسن موسوی خوانساری، عضو هیئت مدیره انجمن آب و خاک پایدار ایران در این خصوص معتقد است: «سد چمشیر با اهداف تعدیل شوری آب در پایین‌دست با استفاده از جریانات سطحی و سیلابی و رواناب 1.8 میلیارد مترمکعبی احداث شده است.»
* جزئیات فرآیند مطالعاتی سد چمشیر
با توجه به روزترین اطلاعات رسیده از شرکت مدیریت منابع آب ایران، فرآیند مطالعات برای ساخت این سد فارغ از مسئله تامین مالی از سال 1367 روی میز قرار گرفته است.
در همین راستا، سازمان آب منطقه‌ای استان فارس، کهگیلویه و بویراحمد و بوشهر مطالعات شناخت و مقدماتی در سال‌های 1367 تا 1368 به انجام رسانیده است. مطالعات مرحله اول سد مخزنی چم شیر، گشایشات وابسته توسط مشارکت مهندسین مشاور پاراب فارس و مهندسین مشاور تهران سحاب در سال 1373 شروع شده و در سال 1381 مصوبه فاز 1 را اخذ نمود. شروع مطالعات فاز 2 بر مبنای تکمیل مطالعات مرحله اول توسط مهندسین مشاور تهران سحاب در سال 1385 انجام گرفته و اسناد مناقصه به صورت EPCF تهیه گردیده است. پس از برگزاری مناقصه، شرکت‌های سابیر، مهاب قدس و صفا نیکو سپاهان برنده آن شده که قرارداد در سال 1386 عقد گردید.
با توجه به اهمیت مسائل زیست محیطی در حوزه آبریز، دانشگاه صنعتی امیرکبیر و دانشگاه شیراز از دیگر نهادهای پژوهشی کشور به منظور تکمیل مطالعات شناختی و زیست محیطی در مسئله بوده‌اند.
مطابق اظهارات مهدی شعبانی، استاد ژئوفیزیک اکتشافی دانشگاه، «ما در دانشگاه صنعتی امیرکبیر به طور کامل با اطلاعات ژئوفیزیکی مخزن را بررسی کرده‌ایم و نتیجه بیش از 150 برداشت میدانی و مدلسازی‌های دقیق ژئوفیزیکی بیانگر آمادگی سازند بستر برای آبگیری سد است.»
افزایش کیفیت آب رودخانه زهره با بهره‌برداری از سد چمشیر* انقلاب در کیفیت آب زهره با ساخت نیروگاه چمشیر
با توجه به مطالعات عمیق انجام شده در همه حوزه‌ها سد چمشیر می‌تواند زمینه تعدیل کیفی و کاهش شوری آب رودخانه زهره در بازه‌های زمانی از سال را در دستور کار قرار دهد.
رودخانه زهره به واسطه حضور 6 منبع شور کننده در طی هر سال زمینه ورود بیش از 2.5 میلیون تن نمک را به پایین دست رودخانه مهیا می‌کند. بر مبنای مطالعات آب‌شناسی بلند مدت، میزان شوری رودخانه در بازه‌های زمانی از سال به 7 برابر میزان استاندارد می‌رسد.
مطالعات شرکت مدیریت منابع آب ایران نشان می‌دهد، پس از احداث سد چمشیر، میزان نمک منتقل شده به پایین دست به سالانه 500 هزار تن می‌رسد؛ به معنای دیگر شاهد کاهش 84 درصدی شوری آب مهیا می‌شود.
در همین راستا، با آبگیری سد چمشیر و اجرای برنامه منابع و مصارف سد مطابق با حقابه محیط زیستی زمینه تعدیل کیفیت شوری رودخانه را مهیا کرده و امکان استفاده از آب باکیفیت در پایین دست برای کل بازه زمانی سال مهیا می‌شود.
بر اساس آخرین اظهارات محمد جوانبخت، مدیرعامل شرکت مدیریت منابع آب ایران آبگیری سد چمشیر در دی ماه سال 1401 در دستور کار قرار دارد و پس از آبگیری شاهد انقلابی در کیفیت آب شرق خزوستان و استان بوشهر خواهیم بود.