کدام واکسن‌های کرونا برای تزریق دز یادآور بهتر است؟
افرادی که از واکسن‌ها با نوع ویروس کشته شده استفاده کرده‌اند برای دز یادآور (سوم یا چهارم) از پلتفرم‌های ویکتوری استفاده کنند، یعنی همان واکسن‌هایی که ماده ژنتیکی را روی یک ویروس بی‌خطر سوار کردند مانند واکسن‌های آسترازنیکا و اسپوتنیک. یا از واکسن با پروتئین ویروسی که در کشور ما مدل مشخص آن واکسن پاستور (پاستوکووک) و اسپایکوژن هست استفاده کنند.
گزارش‌ها نشان می‌دهد زیرسویه BA 5 واکسن‌گریز است، اما آیا واکسن‌های موجود در ایران در برابر این زیرسویه ایمنی ایجاد می‌کنند؟
به گزارش خبرآنلاین، کرونا برگشت، درحالی‌که تصور پایان اپیدمی ماسک‌ها را از صورت‌ها برداشت و عملیات واکسیناسیون را کند کرد، اما حالا این ویروس مجدد دست به خودنمایی زده است، این‌بار با زیرسویه جدیدی از اومیکرون، اگرچه هنوز مشخص نیست BA 4 و BA 5 در ایران تبدیل به واریانت غالب شده باشند، اما تصور آن دور از انتظار نیست.
حمید سوری اپیدمیولوژیست و عضو کمیته علمی ستاد کرونا در این‌باره می‌گوید: «این‌که BA 5 واریانت غالب در کشور باشد هنوز تایید نشده است، متاسفانه ما یک نظام مراقبت ژنومیک نداریم تا به کمک آن بتوانیم درباره این‌که کدام زیرسویه از اومیکرون در ایران شیوع پیدا کرده نتیجه درست بگیریم، اما احتمال این‌که BA 5 در ایران مانند برخی از کشور‌های دیگر تبدیل به واریانت غالب شود وجود دارد.»
مواجهه واکسن با زیرسویه BA 5
حالا در آستانه ورود به موج جدیدی از شیوع کرونا یک‌بار دیگر بحث بالا بودن ایمنی جامعه در برابر این ویروس مطرح شده است، ایمنی‌ای که واکسن‌ها در بالا بردن آن نقش زیادی دارند، اما گذر زمان و جهش ویروس می‌تواند اثر واکسن‌ها را کم کند، سوری دراین‌باره بیان می‌کند: «اثربخشی واکسن‌های تولید شده به مرور زمان که ویروس جهش پیدا می‌کند کم می‌شود، همچنین با گذشت زمان سطح ایمنی افرادی که واکسن تزریق کردند کاهش پیدا می‌کند، این دو مورد سبب می‌شود آسیب‌پذیری مردم در برابر واریانت‌های جدید بیشتر شود.»
در مواجهه با کاهش ایمنی یکی از اقدامات تزریق دز یادآور واکسن است، اما باید گفت یکی از ویژگی‌های سویه اومیکرون این است که این ویروس در برابر واکسن‌ها مقاوت زیادی دارد، اگرچه واکسن‌های موجود در دنیا توانستند در برابر زیرسویه‌های BA 1 و BA 2 اثرگذاری مثبتی داشته باشند، اما گزارش‌ها نشان می‌دهد زیرسویه BA 5 واکسن‌گریزتر است، به‌ویژه در برابر واکسن‌هایی که از پلتفرم ویروس کشته شده استفاده کردند، مانند سینوفارم یا واکسن تولید داخل برکت.
حالا با در نظر گرفتن این‌که احتمال دارد زیرسویه BA 5 در کشور شیوع پیدا کند یک سوال پیش می‌آید، این‌که آیا واکسن‌های موجود در ایران در برابر زیرسویه جدید اومیکرون ایمنی ایجاد می‌کنند؟
سوری در پاسخ به این پرسش می‌گوید: «ما از گذشته یک تعدادی واکسن در کشور داریم که بعید است آن‌ها اثربخشی زیاد در برابر زیرسویه جدید اومیکرون داشته باشند، در چنین شرایطی خیلی از کشور‌ها به دنبال این هستند که واکسن‌ها را اصلاح کنند تا اثربخشی آن‌ها بر واریانت‌های جدید افزایش پیدا کند، این اتفاق باید در میان واکسن‌ساز‌های کشور ما هم انجام شود، یا باید از واکسن‌هایی استفاده شود که اثربخشی مناسبی در برابر واریانت‌های جدید دارند، اگر در این‌باره اقدامات جدی صورت نگیرد می‌شود برای آینده نگران بود.»
درهمین‌باره مسعود یونسیان، اپیدمیولوژیست و عضو کمیته علمی ستاد ملی مبارزه با کرونا می‌گوید: «اصولاً BA 5 نسبت به واکسیناسیون مقاوت بیشتری دارد، ایده‌آل این است که ما بتوانیم واکسنی علیه زیر سویه BA 5 درست کنیم، اما ساخت این واکسن زمان زیادی لازم دارد و تا آن مرحله موج ایجاد شده توسط BA 5 رد شده و ممکن است سویه یا زیرسویه دیگری شیوع پیدا کند، بنابراین ممکن است به لحاظ اقتصادی برای شرکت‌های واکسن‌ساز به صرفه نباشد، هرچند برخی از کشور‌ها این ریسک را انجام می‌دهند.»
چه باید کرد؟
همان‌طور که گفته شد واکسن‌های موجود به‌ویژه واکسن‌هایی از نوع ویروس کشته شده سطح ایمنی کمتری در برابر انواع زیرسویه‌های اومیکرون به‌خصوص زیرسویه BA 5 ایجاد می‌کنند، اما باید پرسید با توجه به احتمال شیوع گسترده این زیرسویه و وجود واکسن‌هایی با پلتفرم ویروس کشته شده در ایران، بهترین اقدام چیست؟
سوری در پاسخ به این پرسش می‌گوید: «در این شرایط مناسب‌ترین گزینه این است که مردم واکسن‌های موجود را تزریق کنند، به‌خصوص در گروه‌های پر خطر مانند سالمندان و افراد دارای بیماران زمینه‌ای یا افرادی که بیش از شش ماه از آخرین تزریق واکسن‌شان گذشته است.»
همچنین یونسیان در واکنشی مشابه بیان می‌کند: «ما در روز‌های آینده مراسم‌های تجمعی مانند ایام محرم و راهپیمایی اربعین داریم، این درحالی‌ست که در عراق موارد ابتلا به صورت انفجاری درحال افزایش است، در چنین شرایطی اگر امروز اقدامات مناسب درخصوص تزریق واکسن انجام ندهیم شرایط سخت می‌شود، بنابراین الان یکی از موثرترین استراتژی‌ها تکمیل واکسیناسیون با یک پلتفرمی متفاوت از واکسن‌های گذشته است، و، چون اکثر افراد در کشور ما واکسن سینوفارم و برکت تزریق کرده‌اند این افراد باید به سراغ پلتفرم جدید بروند.»
او ادامه می‌دهد: «ما درحال حاضر و در آینده نزدیک دسترسی به واکسن‌های مناسب برای زیرسویه BA 5 نداریم، موج بالا رونده کرونا هم در چند هفته آینده به پیک می‌رسد و فروکش می‌کند، بنابراین الان تنها کاری که می‌توانیم انجام دهیم این است که افرادی که از واکسن‌ها با نوع ویروس کشته شده استفاده کرده‌اند برای دز یادآور (سوم یا چهارم) از پلتفرم‌های ویکتوری استفاده کنند، یعنی همان واکسن‌هایی که ماده ژنتیکی را روی یک ویروس بی‌خطر سوار کردند مانند واکسن‌های آسترازنیکا و اسپوتنیک. یا از واکسن با پروتئین ویروسی که در کشور ما مدل مشخص آن واکسن پاستور (پاستوکووک) و اسپایکوژن هست استفاده کنند. استفاده از این نوع واکسن‌ها می‌تواند تقویت ایمنی مناسب‌تری ایجاد کند.»
یونسیان در پایان می‌گوید: «مشکل امروز ما عدم استقبال از تزریق واکسن است، طی یک دو هفته آینده باید یک موج و کمپین برای تزریق واکسن راه بیفتد. مهم این است که زمان از دست نرود، ما می‌خواهیم از تلفات موج هفتم جلوگیری کنیم بنابراین بهترین زمان برای تکمیل واکسیناسیون همین امروز است. حتی دولت می‌تواند برای افرادی که واکسن تزریق نکردند محدودیت‌هایی ایجاد کند، چراکه این افراد دارند سلامت و اقتصاد جامعه را به مخاطره می‌اندازند، دولت می‌تواند برای این افراد از شرکت در مسافرت‌ها، یا سالن‌های ورزشی و موارد دیگر محدودیت ایجاد کند، این افراد هم حق اعتراض ندارند چراکه دارند سلامت عمومی را با عقاید خودشان به خطر می‌اندازند.»
از میان اخبار