«کروم» به آخر خط رسید؟/ ورود ChatGPT به دنیای مرورگرها با «اطلس»
اقتصادنیوز: نصب چت‌جی‌پی‌تی اطلس ساده است، یک برنامه استاندارد مک است که کافی است آن را دانلود کرده، با حساب کاربری اوپن‌ای‌آی خود وارد شوید و کار تمام است. ا
به گزارش اقتصادنیوز به نقل از خبرآنلاین، شرکت OpenAI با عرضه مرورگر ChatGPT اطلس که فراتر از یک ابزار جستجو عمل می‌کند، قصد دارد نحوه تعامل کاربران با اینترنت را متحول کند؛ این مرورگر هوشمند، با قابلیت‌های مبتنی بر هوش مصنوعی، وب‌گردی را به تجربه‌ای شخصی‌تر و کارآمدتر تبدیل می‌کند.
شاید پیش از این هم شنیده باشید که هوش مصنوعی در حال نفوذ به مرورگرهای اینترنتی است. ابتدا مرورگرهایی مانند پرپلکسیتی کومت (Perplexity Comet) و سپس دیا (Dia) معرفی شدند. هر دوی این مرورگرها وعده یک روش هوشمندانه‌تر و گفتگومحور برای جستجو در وب را می‌دادند. هر یک از آن‌ها ادعا می‌کردند که مشکلات احتمالی مرورگرهای قدیمی و رایج را حل می‌کنند. اما هدف اصلی همه این تلاش‌ها، افزایش کارایی بود. بنابراین، دور از انتظار نبود که شرکت اوپن‌ای‌آی (OpenAI) نیز سرانجام وارد این رقابت شود.
برای مدت‌ها این شایعه وجود داشت که اوپن‌ای‌آی مشغول توسعه مرورگر اختصاصی خود است و اکنون این مرورگر بالاخره عرضه شده است. با معرفی چت‌جی‌پی‌تی اطلس (ChatGPT Atlas)، که بر پایه کرومیوم (Chromium) ساخته شده و در حال حاضر فقط برای دستگاه‌های مک قابل استفاده است، اوپن‌ای‌آی قصد دارد شیوه استفاده ما از مرورگرها را تغییر دهد. اما اگر دقیق‌تر به این محصول نگاه کنیم، متوجه می‌شویم که هدف اصلی آن، کاملاً متفاوت است.
پس از 24 ساعت استفاده از چت‌جی‌پی‌تی اطلس، می‌توان متوجه شد که اطلس برای رقابت با مرورگرهای شناخته‌شده‌ای مانند کروم، اج (Edge) یا سافاری (Safari) طراحی نشده، بلکه آمده است که درک ما از عمل وب‌گردی و جستجو را به چالش بکشد. این تغییر، چه مثبت باشد و چه منفی، یک تحول اساسی محسوب می‌شود.
تجربه لحظات اولیه کار با اطلس
نصب چت‌جی‌پی‌تی اطلس ساده است، یک برنامه استاندارد مک است که کافی است آن را دانلود کرده، با حساب کاربری اوپن‌ای‌آی خود وارد شوید و کار تمام است. اطلس بلافاصله به تاریخچه چت‌جی‌پی‌تی شما دسترسی پیدا می‌کند و از تمام اطلاعات متنی موجود در آن استفاده می‌نماید.
رابط کاربری آن به‌اندازه‌ای آشنا به نظر می‌رسد که ترسی برای کاربر ایجاد نکند. این مرورگر مبتنی بر کرومیوم ساخته شده، بنابراین همه چیز از بوکمارک‌ها (Bookmarks) گرفته تا افزونه‌ها کاملاً شبیه به خانه‌ی اصلی خود به نظر می‌رسند. حتی می‌توان افزونه‌های کروم را نیز روی آن نصب کرد. برخلاف سایر مرورگرهایی که اخیراً مورد آزمایش قرار گرفته‌اند، اطلس به گونه‌ای طراحی شده است که برای مخاطبان گسترده‌تری قابل دسترس باشد.
اما در اولین باری که یک تب جدید باز می‌کنید، متوجه می‌شوید که چیزی کاملاً متفاوت است. بدیهی است که گزینه پیش‌فرض جستجو، چت‌جی‌پی‌تی است، نه گوگل. نوار جستجوی صفحه اصلی می‌پرسد چه چیزی را می‌خواهید جستجو کنید و چه کاری می‌خواهید انجام دهید، و پیشنهاداتی برای دستور پخت غذا، رستوران‌ها یا کمک درسی ارائه می‌دهد.
هنگامی که یک عبارت جستجو را تایپ می‌کنید، چت‌جی‌پی‌تی شما را مستقیماً به جستجوی گوگل هدایت نمی‌کند. در عوض، آن چیزی را که فکر می‌کند بهترین نتایج هستند، گردآوری کرده و در یک رابط کاربری آشنای چت‌جی‌پی‌تی نمایش می‌دهد. این بار، وقتی روی یک لینک کلیک می‌کنید، کروم یا سافاری باز نمی‌شود. اطلس به اوپن‌ای‌آی اجازه می‌دهد تا کل فرآیند کاربر را از جستجو تا خواندن در اختیار بگیرد.
تجربه کاربری کاملاً ساده است. برای آزمایش، از یکی از پرسش‌های پیش‌فرض برای یافتن بهترین رستوران‌ها استفاده شد. در عرض چند ثانیه، اطلس یک لیست تنظیم شده از نتایج شامل تصاویر، زمان‌بندی‌ها، انواع غذاها، لینک‌های رزرو، ارجاع به منوها و نکات حرفه‌ای مانند کد لباس را نمایش داد. با کلیک کردن روی یک لینک رزرو، چت‌جی‌پی‌تی، شما را به نوار کناری هدایت می‌کند و دقیقاً بخش مربوط به اطلاعات رزرو را در صفحه باز می‌کند. این موضوع ظریف اما تحول‌آفرین است. شما صفحه را ترک نمی‌کنید تا اطلاعات را پیدا کنید؛ بلکه اطلاعات به سراغ شما می‌آیند. با تمام این ویژگی‌هایی که گفته شد، هشدارهای مهمی نیز وجود دارد که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم.
زندگی با چت‌جی‌پی‌تی اطلس
بزرگترین چیزی که اطلس را از ابزارهایی مانند کومت یا دیا متمایز می‌کند، آگاهی از بافت (Context Awareness) است. چت‌جی‌پی‌تی فقط دستور شما را درک نمی‌کند؛ بلکه می‌داند چه چیزی در حال حاضر روی صفحه باز است. شما می‌توانید تمام وظایف معمول چت‌جی‌پی‌تی، مانند درخواست خلاصه، را بدون ترک مرورگر خود انجام دهید.
این قابلیت با باز کردن پیش‌نمایش هدست سامسونگ گلکسی XR مورد آزمایش قرار گرفته است. با ضربه زدن روی دکمه «Ask ChatGPT» در بالا سمت راست، به هوش مصنوعی دسترسی فوری به صفحه داده می‌شود و شما می‌توانید در مورد آنچه می‌خوانید، از هوش مصنوعی سؤال کنید. می‌توانید از آن بخواهید صفحه را خلاصه کند یا سؤالاتی مانند زمان عرضه هدست یا قیمت آن را بپرسید. اگر در حال خواندن مطلبی در خصوص مقایسه هستید، می‌توانید از چت‌جی‌پی‌تی بخواهید تمام داده‌ها را در یک جدول منظم جمع‌آوری کند.
این عملکرد کاملاً متفاوت از کاری نیست که کومت و دیا انجام می‌دهند، اما بسیار بهتر و پالوده‌تر است. چت‌جی‌پی‌تی اطلس نیز تجربه ادغام هوش مصنوعی در وب‌گردی را به خوبی عملی کرده است. صرف نظر از احساس شما نسبت به هوش مصنوعی، اطلس نزدیک‌ترین تجربه به وب‌گردی مشارکتی است که تاکنون داشته‌ایم. آنچه بیش از همه تعجب‌آور است، سهولت تبدیل شدن آن به بخشی از وب‌گردی روزانه است. اوپن‌ای‌آی به‌وضوح برای دسترسی آسان به اطلس تلاش کرده است و این موضوع کاملاً مشهود است. چت‌جی‌پی‌تی از قبل یک نام آشنا است، بنابراین منحنی یادگیری وجود ندارد. در واقع، این برنامه چت‌جی‌پی‌تی است که درون یک مرورگر اجرا می‌شود.
شما می‌توانید دستورهایی مانند «تمام تب‌های خرید را ببند» یا «آن بررسی دوربینی را که دیروز خواندم باز کن» را بدهید و مرورگر این کار را برای شما انجام دهد. اطلس با دستورات مکالمه‌ای کاملاً دقیق عمل می‌کند. همچنین، بهتر از اکثر دستیاران هوشمند به سؤالات روزمره پاسخ می‌دهد. به‌جای جستجوی «بهترین رستوران‌های نزدیک من»، می‌توانید بپرسید «کجا باید برای سوشی در نزدیکی بروم که خیلی شلوغ نباشد؟» و اطلس داده‌های لحظه‌ای، نظرات و نقشه‌ها را بدون باز کردن ده‌ها تب ترکیب می‌کند. نکته منفی این است که شما فقط سه نتیجه برتر را که چت‌جی‌پی‌تی مناسب تشخیص می‌دهد، دریافت می‌کنید. در حالی که منابع لینک داده شده‌اند، دکمه‌های آن‌ها آنقدر کوچک هستند که اوپن‌ای‌آی به‌وضوح انتظار ندارد شما روی آن‌ها کلیک کنید.
چت‌جی‌پی‌تی اطلس نشان‌دهنده یک تغییر بنیادی در نحوه جستجو است؛ حتی بیشتر از خود چت‌جی‌پی‌تی.
داشتن چت‌جی‌پی‌تی که در مرورگر تعبیه شده، نحوه جستجوی شما را تغییر می‌دهد. حتی افرادی که دوست ندارند با هوش مصنوعی کار کنند تنها طی نیم ساعت شروع به مکامله و پرسش از آن می‌کنند، بنابراین، این یک تغییر بنیادی در نحوه عملکرد جستجو است. با انتقال این قابلیت از یک برنامه جداگانه به محیط کاری اصلی خود متوجه تفاوت قابل توجه آن می‌شوید.
ادغام چت‌جی‌پی‌تی در مرورگر همچنین به این معناست که مدل تقریباً به هر صفحه وبی که شما بازدید می‌کنید، دسترسی دارد. به عنوان مثال، اگر در حال پیش‌نویس یک سند در گوگل داکس (Google Docs) باشید، چت‌جی‌پی‌تی می‌تواند با آن تعامل کند. می‌توانید یک جمله یا پاراگراف را هایلایت کنید، روی آیکون یا دکمه چت‌جی‌پی‌تی در نوار ابزار ضربه بزنید، و از چت‌جی‌پی‌تی بخواهید تا لحن، دستور زبان و موارد دیگر را تنظیم کند. بازنویسی به‌صورت همزمان و بدون نیاز به کپی - پیست یا تنظیم فرمت ظاهر می‌شود. اگر نگارش تقویت‌شده با هوش مصنوعی مورد علاقه شما باشد، این یک افزایش بزرگ در بهره‌وری است. همچنین به اوپن‌ای‌آی اجازه می‌دهد مستقیماً با جمنای (Gemini) و کوپایلت (Copilot)، که هر دو در ابزارهای بهره‌وری گوگل و مایکروسافت تعبیه شده‌اند، رقابت کند.
به‌طور مشابه، می‌توانید یک سند تحقیقاتی را باز کنید، از آن بخواهید متن را خلاصه کند و مفاهیم را به زبان ساده توضیح دهد. این قابلیت استاندارد چت‌جی‌پی‌تی است، اما اکنون در مرورگر تعبیه شده است. این چیزی است که آن را از یک چت‌بات مستقل متمایز می‌کند. هوش مصنوعی خارج از روند کاری شما قرار نمی‌گیرد؛ بلکه بخشی از آن است. شاید فکر کنید جمنای گوگل هم این کارها را انجام می‌دهد اما، با اطلس کاملا متوجه همکاری هوش مصنوعی می‌شوید، چرا که صرفا یک پاسخ را نمایش نمی‌دهد بلکه به طور فعال در کارهای شما مشارکت می‌کند.
بی‌نقص نیست
البته، این محصول اوپن‌ای‌آی بدون نقص نخواهد بود. همان مشکلات چت‌جی‌پی‌تی را دارد؛ که با توجه به اتصال آن به همان مدل، منطقی است. هوش مصنوعی عامل‌محور (Agentic AI) یکی از ویژگی‌های برجسته اطلس است. ایده این است که مرورگر می‌تواند وظایفی را برای شما انجام دهد، مانند افزودن خواربار به سبد خرید، تحقیق درباره پروازها، پر کردن فرم‌ها. اما این قابلیت همیشه کار نمی‌کند. در واقع، در تجربه تست به‌ندرت کار می‌کرد. خرید خودکار یک مورد تبلیغاتی بزرگ است، اما اکنون، اطلس فقط می‌تواند کالاها را به سبد خرید والمارت (Walmart) اضافه کند. این برای کاربرانی که از فروشگاه‌های دیگر یا خارج از آمریکای شمالی خرید می‌کنند، بی‌فایده است.
مسئله بعدی رزرو رستوران است. نویسنده از اطلس خواست در یک رستوران سوشی در نزدیکی رزرو کند. مرورگر چند گزینه نشان داد، یکی انتخاب شد و زمان، نام و ترجیحات داده شد. اطلس رزرو را تأیید کرد و حتی 30 دقیقه قبل از آن یک یادآوری ارائه داد. اما کاربر هرگز تأییدیه‌ای دریافت نکرد. رزرو اصلاً وجود نداشت. در حالی که اطلس به چت‌جی‌پی‌تی اجازه می‌دهد تا به زندگی آنلاین شما نفوذ کند، این واقعیت که هوش مصنوعی توهم می‌زند هنوز هم وجود دارد.
اکنون، حالت عامل شبیه به یک کارآموز محتاط است. مفید، اما به‌وضوح نیازمند نظارت فراوان.
با این حال، اطلس پتانسیل آن را دارد و اینکه سفرها را برنامه‌ریزی کند، خواربار بخرد یا در حین کار خلاصه‌ای از آموزش‌ها را ارائه دهد، اجتناب‌ناپذیر به نظر می‌رسد. اطلس تنها اولین گام به سوی آن آینده است. حافظه مرورگر (Browser Memory) اطلس یکی دیگر از ویژگی‌های کلیدی است. هنگامی که این قابلیت فعال شود، چت‌جی‌پی‌تی عادات مرور و موضوعات مورد علاقه شما را به یاد می‌آورد، بنابراین می‌تواند کار را از جایی که متوقف شده بود از سر بگیرد. می‌توانید این قابلیت را هنگام نصب غیرفعال کنید. به‌صورت پیش‌فرض، اوپن‌ای‌آی از این داده‌ها برای آموزش مدل‌ها استفاده نمی‌کند که این کمک‌کننده است، اما کمی زمان می‌برد تا برای کاربر عادی شود.
در تست، حافظه مرورگر را برای آزمایش فعال شدد و عملکرد آن طبق انتظار بود. می‌توانید از آن برای ارجاع به جستجوها یا چت‌های گذشته استفاده کنید. برخلاف کروم، اطلس فقط لینک‌هایی را که به آن‌ها دسترسی داشته‌اید به خاطر نمی‌آورد؛ بلکه درک می‌کند که چه نوع محتوایی را ترجیح می‌دهید و نتایج جستجوی آینده را بر اساس آن تنظیم می‌کند. اگر مقالات نظری را به تحلیلی ترجیح می‌دهید، مرورگر همان‌ها را نمایش می‌دهد. ردیابی مرور توسط کروم برای تبلیغات یک چیز است؛ اما اینکه مرورگر دلیل جستجوی شما را به خاطر بسپارد، چیز دیگری است. می‌توانید این خاطرات را هر زمان مشاهده و حذف کنید و آن‌ها به‌صورت محلی ذخیره می‌شوند مگر اینکه بین دستگاه‌ها همگام‌سازی شوند. زمان تست کوتاه بوده است، اما این قابلیت هم شگفت‌انگیز و هم نگران‌کننده است. این قابلیت، همراه با انتخاب گزینشی نتایج توسط چت‌جی‌پی‌تی، عملاً پایان جستجوی بدون مرز را رقم می‌زند. با این حال، این ویژگی برای پروژه‌های تحقیقاتی بلندمدت، عالی عمل می‌کند.
با این وجود، تنظیمات مربوط به غیرفعال کردن استفاده از داده‌های مرور برای آموزش چت‌جی‌پی‌تی در تنظیمات وجود دارد اما پیدا کردن آن سخت است. این موضوع، به همراه حافظه مرورگر، اطلس را به یک نگرانی حریم خصوصی تبدیل می‌کند. یعنی اگر کسی از یک مرورگر هوش مصنوعی استفاده می‌کند، این بخشی از معامله است.
اشکالات دیگری نیز وجود دارد. پشتیبانی از افزونه‌ها وجود دارد، اما برخی از آن‌ها طبق انتظار کار نمی‌کنند. در تست، مدیر رمز عبور خوب کار کرد، اما برخی پلاگین‌های تحلیلگر ناموفق بودند. هنوز در روزهای اولیه هستیم و اکوسیستم به زمان نیاز دارد. دسترسی به پلتفرم نیز یک مشکل دیگر است. اطلس در حال حاضر فقط برای مک است و نسخه‌های ویندوز، آی‌اواس (iOS) و اندروید به‌زودی عرضه خواهند شد. اگر کسی به همگام‌سازی بین پلتفرمی وابسته باشد، این یک نقص بزرگ است.
عملکرد کلی مرورگر قوی است. سریع، پایدار و تمیز به نظر می‌رسد. گاهی اوقات هنگام پردازش یک جستجوی پیچیده، مکث کوتاهی دیده می‌شود، اما این احتمالاً به دلیل بار سرور است. جستجوها چند ثانیه طولانی‌تر از گوگل هستند، اما با توجه به حجم پردازش، این منصفانه است. مانند اکثر ابزارهای هوش مصنوعی، گاهی اوقات بیش از حد توضیح می‌دهد. در تست، یک بار درخواست خلاصه سریع یک مقاله به آن داده شد و یک مینی مقاله تحویل داد. اما باز هم، این جزئی از ذات هوش مصنوعی است.
نگاهی به آینده مرورگرها
علیرغم محدودیت‌ها، اطلس حس آغاز یک چیز جدید را می‌دهد. اگر از طرفداران وب باشید، احتمالا از آن حس خوبی نگیرید؛ اما واضح است که اطلس وب‌گردی را شخصی می‌کند. این اولین مرورگری است که فقط اینترنت را به شما نشان نمی‌دهد، بلکه آن را برای شما تفسیر می‌کند. تفاوت کوچکی به نظر می‌رسد، اما یک تغییر بزرگ است. هنگامی که کاربر مرورگری را تجربه می‌کند که می‌تواند با او بخواند، استدلال کند و عمل کند، بازگشت به کروم برای او مکانیکی به نظر می‌رسد. شما متوجه می‌شوید که چقدر زمان برای کپی کردن لینک‌ها، پیمایش در صفحات متن برای یافتن یک پاراگراف اطلاعات و دنبال کردن مسیرهای بسته تلف می‌شود. اطلس این اصطکاک را حذف می‌کند و به اندازه خود چت‌جی‌پی‌تی اعتیادآور است.
اطلس ممکن است هنوز جایگزین کروم نشود، اما واضح‌ترین نگاه به سمتی است که مرورگرها به آنجا می‌روند. حالت عامل بهتر خواهد شد. سیستم حافظه قابل بحث است. اما نمی‌توان انکار کرد که اطلس روش جدیدی برای کار با اینترنت معرفی می‌کند. کروم وب‌گردی را سریع کرد. اطلس آن را هوشمند می‌کند. وقتی به آن عادت کنید، هر چیز دیگری کمی بدوی به نظر می‌رسد.
همچنین بخوانید ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید
