گمانه زنی های درباره فروش اینترنتی دارو / هک اسنپ ترس به دل مسئولین انداخت
از زمانی که اسنپ وارد حوزه فروش آنلاین دارو شده است، ماجرای این فعالیت به موضوع بحث و تبادل نظر تبدیل شده است. این ماجرا سه جنبه دارد؛ اولین جنبه، پلتفرم اینترنتی خود اسنپ است، دو جنبه دیگر آن شامل داروسازان و وزارت بهداشت می‌شوند. پس از حمله هکری به اسنپ فود، بحث درباره این مسئله نیز به شدت برگزیده شده است.
فروش آنلاین دارو از طریق پلتفرم اسنپمدت‌ها که به محل بحث و جدل تبدیل شده است. مخالفان این اقدام را غیرقانونی می‌دانند. آنها همچنین ادعاهایی را در مورد برخی تخلفات این پلتفرم در مورد قیمت، فروش دارو تاریخ گذشته، و ارسال داروی اشتباه مطرح می‌کنند. همچنین پس از هک اسنپ نگرانی‌هایی نیز در مورد افشای اطلاعات محرمانه بیماران شکل گرفته است. در مقابل اسنپ، تاکید می‌کند که نقشی در قیمت‌گذاری داروها ندارد و بر اساس آیین‌نامه‌های موجود فعالیتی که انجام می‌دهد نیز قانونی است.
مخالفت‌های دولتی و صنفی با فروش آنلاین دارو
سازمان غذا و دارو یکی از مخالفان جدی فعالیت اسنپ در زمینه فروش اینترنتی دارو است. این سازمان فروش داروهای تاریخ گذشته، قاچاق و غیرمجاز را دلیل مخالفت خود اعلام کرده است. داروسازان نیز به دلایل صنفی از منتقدان جدی این شیوه فروش به شمار می‌روند و دلایلی هم برای این رویکرد خود دارند.
علیرضا سالم داروساز و دبیر انجمن کارفرمایی داروسازان، فروش دارو در اسنپ را غیرقانونی دانست و گفت: «حدود 15 بند و ماده قانونی در این زمینه وجود دارد که بر اساس همه آنها فروش آنلاین دارو خلاف مقررات است. از روز اول هم با شکل گیری روند فروش دارو در پلتفورم‌ها مخالف بودیم. حتی دخالت این مجموعه‌ها در امور دارو، جدای از اینکه بر خلاف قوانین است در روند سلامت جامعه مشکل ایجاد می‌کند.»
او افزود: «سازمان‌های موازی مانند وزارت صمت اصرار داشتند که فروش آنلاین دارو در اسنپ شکل بگیرد و موارد قانونی نادیده گرفته شود. اما هیچ نمونه استاندارد و عملی در دنیا در این زمینه وجود ندارد و مشخص نیست چه اصراری برای این موضوع وجود دارد. کار به جایی رسید که کمیسیون اصل نود مجلس هم وارد شد و سازمان غذا و دارو را به عنوان متولی بهداشت و سلامت وادار به تدوین آیین نامه‌ای کرد که از اساس مخالف مقررات موجود است.»
نگرانی‌ها از شرایط انتقال دارو
سالم در ادامه درباره علت مخالفت داروسازان با فروش آنلاین دارو توسط اسنپ بیان کرد:«هرگونه انتقال دارو به دلیل استراتژیک بودن و شرایط نگهداری خاص، برای داروخانه‌ها ممنوع بوده است. تاکنون بار‌ها در این زمینه برخورد شده بود که افراد آموزش ندیده دارو را از نقطه‌ای به نقطه دیگر منتقل کنند. مثلا دارویی که زنجیره سرد می‌خواهد به دست یک پیک سپرده می‌شود و آن پیک سه ساعت در آفتاب آن دارو را نگه دارد که در نهایت فاسد می‌شود؛ بنابراین انتقال دارو بدون حضور بیمار ممنوع است.»
دبیر انجمن کارفرمایی داروسازان افزود: «ارائه دارو باید توسط داروساز به شخص بیمار صورت بگیرد. اگر بازرسی از سازمان غذا و دارو می‌آمد و پیکی را می‌دید که دارویی آورده یا می‌برد، با داروخانه برخورد می‌شد. من موارد بسیاری دارم که با داروخانه برخورد شده است. حالا اسنپ بدون مشخص بودن مبدا و مقصد و نظارت و دستورالعمل چگونه این کار را می‌کند؟»
اسنپ: فروش آنلاین دارو قانونی است
در مقابل اما اسنپ فعالیت خود در زمینه فروش اینترنتی دارو را قانونی می‌داند. اسکای نیوز در سال گذشته یکی از پاسخ‌های اسنپ نسبت به این موضوع را منتشر کرد. در این پاسخ آمده است که اسنپ‌دکتر نقش و مداخله‌ای در قیمت‌گذاری دارو ندارد. ضمن اینکه بر اساس آیین‌نامه حمایت از تولید دانش بنیان و اشتغال‌آفرین در حوزه سلامت که بر اساس قانون حمایت از شرکت‌ها و موسسات دانش‌بنیان و تجاری‌سازی نوآوری‌ها و اختراعات تصویب شده، فعالیت این مجموعه قانونی است.
بر اساس ماده 22 این آیین‌نامه، وزارت بهداشت، وزارت امور اقتصادی و وزارت ارتباطات مکلف به تهیه و تنظیم آیین‌نامه در خصوص ارائه خدمات آنلاین حوزه سلامت آنلاین هستند و بر اساس قوانین سابق از جمله قانون نظام صنفی و ضوابط پلتفرم‌های حوزه سلامت و این قانون، ارائه خدمات آنلاین سلامت قانونی است.
اگرچه فروش دارو در بخشی از ذات خود دارای انگیزه‌های مالی است، اما مسئله فقط به اقتصاد ختم نمی‌شود و پای سلامت جامعه در میان است. به نظر می‌رسد ورود پلتفرم‌ها به حوزه فروش آنلاین دارو، به نظارت بیشتری نیاز داشته باشد و باید معیارها و ضوابط فروش و حمل و نقل کالاهای مرتبط با حوزه سلامت، کاملا مشخص باشد. همچنین با نگرانی‌ها در مورد هک سامانه‌ها ضروری است که مقرراتی در مورد حفاظت از داده‌های کاربران نیز تعریف شود.