یارانه پنهان شهری‌ها بیشتر از روستانشینان / یارانه بنزین به جیب چه کسانی می‌رود؟

آخرین گزارش رسمی مربوط به پرداخت یارانه پنهان به عملکرد بودجه سال 1399 مربوط می‌شود. در آن سال حدود 1600 هزار میلیارد تومان یارانه در قالب کالای اساسی و حامل‌های انرژی در اختیار مردم قرار گرفت. «پنج فرآورده اصلی و سوخت هوایی» که یارانه بنزین هم جزو آن است، سهم 400 میلیارد تومانی از مجموع یارانه‌های پنهان به خود اختصاص دادند.

این در حالی است که یکی از اهداف افزایش قیمت بنزین در آبان 1398 حذف یارانه‌های پنهان تلقی شد. اما اکنون نه‌تنها حجم قابل‌توجهی از بنزین کشور صرف پرداخت یارانه به مصرف‌کنندگان بنزین می‌شود، بلکه در خلال این امر شاهد ادامه بی‌عدالتی‌ها هستیم. در حالی که قرار بود از سال 1389 در پی سیاست هدفمندسازی یارانه‌ها شاهد رفع تبعیض‌های یارانه‌ای باشیم.

در آن مقطع دولت پرداخت یارانه نقدی را جایگزین یارانه پنهان کالاهای اساسی کرد. تا اردیبهشت سال جاری هم تغییری در رقم یارانه‌ها به وجود نیامد. امسال نیز دولت با تجمیع یارانه‌های نقدی و حذف یارانه چهار کالای اساسی، یعنی مرغ، تخم مرغ، لبنیات و روغن رقم یارانه نقدی را بین 300 هزار تا 400 هزار تومان تعیین کرد. در این میان بسیاری از یارانه‌بگیران اعلام کردند که حاضرند یارانه‌ای دریافت نکنند، اما قیمت‌ها به حالت قبل برگردند.

یارانه بنزین در جیب ثروتمندان

انتشار گزارش جدید مرکز آمار هم نشان می‌دهد که خانوار شهری بیش از خانوار روستایی از یارانه بنزین بهره‌مند می‌شوند. این گزارش حاکی از آن است که تنها 35.9 درصد از خانوار روستایی دارای خودرو هستند. در مقابل اما 53.9 درصد از شهرنشینان از خودرو شخصی استفاده می‌کنند.

نکته مهم‌تر این است که حدود 46 درصد خانوار شهری و 64 درصد از روستانشینان هیچ خودرویی به نام خود ندارند. یعنی در حالی که 64 درصد از روستاییان هیچ بهره‌ای از یارانه بنزین نمی‌برند، 54 درصد از افراد شهرنشین به این یارانه پنهان دسترسی دارند. موضوعی که در رابطه با سیاست‌های یارانه‌ای از ابتدا مورد نقد اقتصاددانان قرار داشت. به عقیده این گروه از کارشناسان ثروتمندان بیش از گروه‌های کم‌درآمد در ایران به از یارانه‌ها بهره‌مند می‌شوند. با توجه به سیاست‌هایی که در این سال‌ها اجرا شد، مصرف بیشتر به معنای بهره‌مندی بیشتر است.

مرکز آمار ایران نیز در گزارش خود به این مورد اشاره کرد و نوشت: بررسی چنین آمارهایی حقایق مهمی را درباره عدم بهینگی سیاست‌هایی نظیر تخصیص یارانه بنزین به افراد دارای خودرو را بیش از پیش آشکار می‌کند. چنانکه افراد بدون خودرو اتفاقاً جزو دهک‌های پایین جامعه هستند و از یارانه بنزین بهره‌مند نمی‌شوند.

بیشتر بخوانید:

• خبر جدید درباره یارانه 300 و 400 هزار تومانی / یارانه شهریورماه نقدی است یا کالایی؟

• خبری مهم برای جاماندگان یارانه‌ای اردیبهشت و خرداد / نام نویسی از جاماندگان و معترضان جدید یارانه

• 220