یک بام و دوهوای آمار مهاجرت پزشکان / آینده پزشکان جوان بازیچه فرصت‌طلبان بخش خصوصی!
در حالی‌که پیش‌تر رئیس نظام‌پزشکی از آمار بالای مهاجرت پزشکان یاد کرده‌بود در جدیدترین مصاحبه خود آماری از تعداد مهاجرت پزشکان ارائه نکرد و مهاجرت آن‌ها را به نسبت مهاجرت سایر اقشار پایین‌تر دانست.
فارس: حاشیه‌های روز پزشک امسال با صحبت‌های رئیس نظام‌پزشکی کشور آن‌قدر پر رنگ شد که هر روز چندین خبر در خصوص مهاجرت پزشکان، فضای رسانه‌ای کشور را ملتهب می‌کرد. کمبود پزشک موضوعی نیست که بتوان به آسانی از آن گذشت. چراکه یکی از ارکان نظام درمانی وجود پزشک متخصص برای پاسخ به نیاز فوری و اولیه مردم در هنگام بیماری است.
هجمه رسانه ها به دستاورد های نظام
محمد رئیس‌زاده، رئیس‌سازمان نظام‌پزشکی گفته‌بود در سال‌های آینده پزشک نخواهیم داشت. او با هشدار نسبت به خطر عقبگرد به 40 سال پیش و استفاده از پزشکان خارجی بیان کرد: سیاست‌های نادرست، جوانان جامعه پزشکی را نا امید کرده و منجر به سیل مهاجرت و انصراف از پزشکی خواهد کرد. وی با تأکید بر اینکه پزشکان ما رغبتی برای تحصیل در دوره‌های تخصص و فوق‌تخصص ندارند، افزوده‌بود: نتیجه این اتفاق این است که در سال‌های آینده پزشک نخواهیم داشت.
این صحبت‌ها که بازتاب فراوانی در شبکه‌های خارجی داشت با انتقادهایی نیز همراه شد. این صحبت‌ها آن‌قدر حساسیت‌برانگیز شد که اکثر شبکه‌های معاند همچون اینترنشنال و بی‌بی فارسی از مهاجرت پزشکان سواری گرفتند به‌گونه‌ای که مهم‌ترین دستاورد نظام، ضد دستاورد جلوه کند. تیتر "واردات پزشک از پاکستان" که از سوی خبرگزاری ها به صورت گسترده ضریب خورد.
مهم‌ترین پیامی که از مجموع این اخبار ساطع می‌شد این بود که: جمهوری اسلامی شرایط را به‌گونه‌ای برای پزشکان قرار داده‌است که هیچ‌کس میل ماندن در کشور را ندارد. مطالبات صنفی عده‌ای از پزشکان نظیر افزایش تعرفه‌ها، امکانات رفاهی و فشار کاری در صدر علت پزشکان برای مهاجرت قرار دارد.
همه این موارد در شرایطی رخ می‌دهد که همزمان با مصادره به مطلوب کردن مهاجرت پزشکان توسط عده‌ای از پزشکان صنفی، پزشکان جوان با مکتوب کردن درخواست‌های خود در نامه به رئیس‌جمهور مطالبه اصلی خود را در پاسخ به چرایی مهاجرت مطرح کردند. در بخش‌هایی از این نامه آمده‌است: «جناب آقای رئیس‌جمهور؛ آینده پزشکان جوان سال‌هاست بازیچه قشر اندکی از پزشکانی شده‌است که به‌نام توجه به پزشکان جوان، اما به کام منافع خود در بخش خصوصی در حال پیش برد اهداف خود هستند.»
یک بام و دوهوای آمار مهاجرت پزشکان
آمارهای ضد و نقیض که مسئولان از مهاجرت پزشکان ارائه می‌کردند خود گواهی بر این مدعا بود که هنوز به‌صورت رسمی آمار قابل استنادی از مهاجرت پزشکان وجود ندارد. برای نمونه رئیس بخش اورژانس بیمارستان سینا با استناد به آمار نظام‌پزشکی تعداد آمار مهاجرت پزشکان از ابتدای کرونا تا کنون را 5 هزار نفر اعلام می‌کند. در حالی‌که به گفته رئیس‌کل سازمان نظام‌پزشکی ایران، در سال 1400 بالغ بر چهار هزار و 27 پزشک درخواست صدور گواهی عدم سوء‌پیشینه برای مهاجرت کرده‌اند. با این وجود روزنامه دنیای اقتصاد نیز با استناد به منبع نامعلومی از مهاجرت 16 هزار پزشک عمومی طی چهار سال گذشته خبر می‌دهد.
عقب نشینی رئیس نظام پزشکی
تشکیک در وجود آمارهای ارائه‌شده، روزنامه‌نگار روزنامه جوان را بر آن داشت تا از رئیس نظام‌پزشکی بپرسد: آمارهای مختلفی از مهاجرت پزشکان به خارج از کشور ارائه می‌شود. شما آماری در این زمینه دارید؟
رئیس زاده در پاسخ به این سؤال، سازمان نظام‌پزشکی را تنها مرجع قابل استناد برای ارائه آمار مهاجرت پزشکان دانست و گفت: «چون هر فردی که اقدام به مهاجرت می‌کند باید گواهی‌ای به‌نام گود استندینگ - good standing- یا عدم‌سوءپیشینه پزشکی برای کشور میهمان ارائه کند پس منبع صدور این گواهی، سازمان نظام‌پزشکی است.»
اما هنگامی‌که خبرنگار از وی در خصوص آمار دقیق این سازمان می‌پرسد، ایشان از مواضع قبلی خود عقب‌نشینی کرده و میگوید: «من عرض کردم آمار کلی مهاجرت پزشکان ما نسبت به سایر اقشار پایین‌تر است و پدیده مهاجرت هم از گذشته وجود داشته‌است. اما عدد نمی‌خواهم بگویم، چون ممکن است برداشت‌ها متفاوت باشد. خب همه هم که محرم نیستند. آن‌طرف آبی‌ها سریع این اعداد را برمی‌دارند و در بوق و کرنا می‌کنند، ضمن اینکه ذکر اعداد مشکلی را حل نمی‌کند. فقط به‌صورت سربسته و کلی می‌گویم که این شیب برای ما نگران‌کننده است.»
لزوم ارائه آمار مستند در موضوع مهاجرت پزشکان
هر چند به نظر می‌رسد ورود دستگاه‌های ذی ربط به مساله مهاجرت پزشکان ضروری است اما شایان‌ذکر است استناد به گواهی good standing (گواهی عدم‌سوءپیشینه پزشکی) نیز نمی‌تواند مرجع قابل استنادی باشد چراکه ممکن است بسیاری از پزشکان به‌صورت فصلی اقدام به مهاجرت کرده باشند و همچنین تعداد افرادی که به کشور بازگشته و از مهاجرت خود صرف‌نظر کرده‌اند نیز در این آمار دیده‌نشده است. با این وجود بهتر است مقام مسئول سازمان نظام‌پزشکی از ارائه بحث‌های هیجانی و غیرکارشناسی پرهیز نمایند تا هرگونه راه‌حل برای این پدیده به‌دور از فضای التهاب زده صورت گیرد.