یک پژوهش ملی درباره «سبک زندگی ایرانیان»

میثم مهدیار امروز 23 تیرماه، در نشست خبری طرح ملی پژوهشی «سنجش سبک زندگی ایرانیان» در محل اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی اظهار کرد: با توجه به ضرورت سیاستگذاری در حوزه فرهنگ بر اساس علم و منطق و با توجه به رکود داده‌های فرهنگی که در دوران کرونا شاهد بودیم طرح ملی پژوهشی سنجش زندگی ایرانیان در تابستان 1402 مطرح و از شهریور ماه آغاز به کار کرد.

وی افزود: تیم تحقیقاتی با 10 نفر به جز مجریان پرسشنامه‌ها تشکیل شد که 5 نفر پژوهشگر بودند و در 14 حوزه سبک زندگی بررسی‌های خود را آغاز کردند؛ این تحقیق تا حدود 80 درصد با سند سبک زندگی شورای عالی انقلاب فرهنگی تطبیق داشت و در فرآیند کلی سبک زندگی این طرح در نهایت به 13 قلمرو رسید.

مهدیار بیان کرد: پرسشنامه اولیه ابتدا با 120 سوال طراحی شد و با توجه به اینکه پس از کرونا شاهد کاهش حوصله مردم هستیم در نهایت به 73 سوال کاهش یافت که از مهمترین موارد می‌توان به حوزه‌های اوقات فراغت، سلامت و مدیریت بدن، ازدواج و روابط جنسی، خانواده، فعالیت‌های دینی و دینداری، پوشش، کار، اقتصاد و مصرف، الگوها و قهرمانان، جهت‌گیری سیاسی، مسکن و سکونت اشاره کرد.

معاون پژوهشی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تصریح کرد: پیمایش در 31 استان در قالب بیش از 16 هزار پرسشنامه انجام شده که بیش از 600 پرسشنامه آن توسط مخاطبان در خراسان رضوی تکمیل شده است.

وی ابراز کرد: در واقع هدف اصلی ما از اجرای این طرح کشف ترکیبی سبک زندگی جامعه ایرانی است که طی روز از چه نوع سبک زندگی استفاده می‌کند و در واقع اکتشاف حقیقت زندگی جامعه ایران را در بر داشت.

معاون پژوهشی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در خصوص داده‌های آماری در حوزه سبک زندگی افزود: یک تصویر کلی نمی‌توان در حوزه سبک زندگی داشت، لذا نمی‌توان در این خصوص یک بیان یک خطی ارائه داد.

وی اظهار کرد: در این طرح موضوع عدالت پژوهشی یک امر اتفاقی نبوده است، بلکه رویکرد مدیریت پژوهشگاه بود و در مجموع نگاه این بود که پیمایش و فضای پژوهشی از تهران خارج باشد.

معاون پژوهشی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی خاطرنشان کرد: به عقیده من مهمترین ویژگی طرح‌های ملی گردآوری یافته‌های تفصیلی در حوزه‌های مختلف است.

میهمانی مهمترین تفریح ایرانیان است

علی محمدزاده، پژوهشگر طرح سنجش سبک زندگی ایرانیان در ادامه افزود: گستره وسیعی از مسائل در سبک زندگی مورد سنجش قرار دارد و در هر حوزه پرسش‌های متعددی صورت گرفته است.

وی با بیان اینکه مهمترین تفریح ایرانیان رفتن به میهمانی است، ادامه داد: به عنوان مثال در بحث اوقات فراغت 17 الگو مورد سنجش قرار گرفته و مسئله مهم این است که فراوانی میهمانی رفتن در صدر اوقات فراغت مردم جامعه ایرانی است؛ از طرفی پذیرایی از میهمانان در منزل 92 درصد و بالاترین درصد را نسبت به سایر اماکن دارد که این در سبک معماری منازل و در نظر گرفتن وسعت آن حائز اهمیت است.

محمدزاده ادامه داد: از دیگر پرسش‌ها این بود که میزبانی از میهمانان که اغلب فامیل و آشنایان بودند در ماه 3 تا 5 بار است، این یعنی هنوز فرهنگ دینی صله ارحام در جامعه ایرانی رنگ نباخته است.

این پژوهشگر اضافه کرد: در حوزه مسکن نیز پرسش‌هایی مطرح شده ست؛ بر این اساس اکثر جامعه ایرانی ترجیح می‌دهند در منازل ویلایی سکونت داشته باشند، همچنین 63 درصد پاسخگویان مایل به زندگی در مجتمع‌های مسکونی بالای 20 واحد نیستند.

وی گفت: گوش دادن به موسیقی و استفاده از شبکه‌های اجتماعی در صدر علاقمندی‌های مخاطبان بوده و از این میان پاپ ایرانی با 25 درصد پرمخاطب‌ترین نوع موسیقی در میان جامعه ایرانی است و پس از آن موسیقی سنتی با 22 درصد در رده دوم قرار دارد، ضمن اینکه 36 درصد مخاطبان فیلم و سریال‌ها را از تلویزیون و 19 درصد از اینترنت دانلود می‌کنند.

محمدزاده افزود: استفاده مخاطبان ایرانی از اینستا 59 درصد، تلگرام 36 درصد و پیام رسان‌های داخلی بر اساس این پژوهش 30 درصد است، همچنین بر اساس این پژوهش 76 درصد تجربه کشیدن قلیان را نداشتند.