2 سناریو ترسناک برای بازار مسکن | خانه در یک صورت گران می‌شود
نامشخص بودن آینده گفت‌وگوهای ایران و اروپا و جدی‌تر شدن احتمال اجرای مکانیسم ماشه، فضای پرسش‌برانگیزی را در میان فعالان اقتصادی ایجاد کرده است. یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌ها این است که در صورت فعال شدن این سازوکار، بازار مسکن چه مسیری را در پیش خواهد گرفت و تا چه اندازه از این تحولات سیاسی و بین‌المللی تأثیر خواهد پذیرفت.
بازار مسکن در ایران به‌شدت وابسته به جریان نقدینگی و میزان اعتماد سرمایه‌گذاران است. هرگونه افزایش فشارهای سیاسی و تحریم‌های احتمالی، می‌تواند مسیر ورود سرمایه به این بازار را تغییر دهد. در چنین شرایطی، بخشی از سرمایه‌گذاران ممکن است مسکن را همچنان به عنوان پناهگاهی امن برای حفظ ارزش دارایی انتخاب کنند و این موضوع باعث رشد تقاضا و افزایش قیمت‌ها شود. از سوی دیگر، دشواری‌های ناشی از محدودیت‌های مالی می‌تواند توان خرید واقعی مردم را کاهش دهد و تعادل بازار را بر هم زند.
اجرای مکانیسم ماشه، بدون تردید بر واردات و قیمت مصالح ساختمانی اثرگذار خواهد بود. افزایش هزینه واردات یا دشواری دسترسی به برخی کالاهای استراتژیک همچون فولاد، سیمان و تجهیزات صنعتی، هزینه ساخت‌وساز را بالا می‌برد. این افزایش هزینه‌ها به‌طور مستقیم به خریداران منتقل می‌شود و در نهایت موجب می‌گردد که واحدهای مسکونی با قیمت‌های بالاتری عرضه شوند.
ابهام‌های سیاسی همواره سازندگان و سرمایه‌گذاران را در وضعیت انتظار قرار می‌دهد. احتمال فعال شدن مکانیسم ماشه می‌تواند بخشی از پروژه‌های ساختمانی را با تأخیر مواجه سازد، چرا که سرمایه‌گذاران تمایل کمتری برای ورود به پروژه‌های بلندمدت پیدا می‌کنند. در عین حال، برخی دیگر ممکن است با نگاه سوداگرانه وارد بازار شوند و همین امر باعث تشدید رفتارهای غیرمولد در حوزه مسکن گردد.
پیامدهای اجتماعی و اقتصادی
در نهایت، فشار ناشی از تحولات سیاسی بر بازار مسکن تنها به جنبه‌های اقتصادی محدود نمی‌شود و اثرات اجتماعی نیز در پی دارد. افزایش قیمت مسکن و کاهش قدرت خرید خانوارها می‌تواند بحران دسترسی به مسکن مناسب را تشدید کند و به شکاف طبقاتی بیشتر دامن بزند. بنابراین، مدیریت این شرایط نیازمند سیاست‌گذاری دقیق و پیش‌بینی‌پذیر است تا بازار مسکن بتواند در برابر تکانه‌های سیاسی و اقتصادی مقاومت بیشتری از خود نشان دهد.
بی‌خبری از نتایج مذاکرات اخیر ایران و طرف‌های اروپایی در ژنو و نشانه‌های موجود، احتمال فعال شدن مکانیسم ماشه را طی روزهای آینده بالا برده است؛ رخدادی که می‌تواند بازگشت تحریم‌های سازمان ملل و فشارهای اقتصادی بیشتر را به همراه داشته باشد.
احتمال رشد قیمت در چارچوب تورم
فردین یزدانی، کارشناس اقتصادی، درباره تبعات این موضوع توضیح می‌دهد: مکانیسم ماشه بیش از آنکه مستقیما بر بازار مسکن اثر بگذارد، بر بخش‌های کلان اقتصادی و کسب‌وکارها تاثیر می‌گذارد؛ چراکه تشدید تحریم‌ها و نوسانات نرخ ارز تنگناهای اقتصادی را دوچندان خواهد کرد.
به گفته یزدانی، بازار مسکن که سال‌هاست در رکودی عمیق قرار دارد، با این شرایط صرفا شاهد تعمیق بیشتر رکود خواهد بود. او می‌گوید: فعال‌شدن مکانیسم ماشه تاثیر مستقیمی بر این بازار ندارد، اما از مسیر سایر بخش‌های اقتصادی، فشار منفی آن در حوزه مسکن نیز احساس می‌شود. درواقع کاهش ساخت‌وساز که طی سال‌های اخیر روندی نزولی داشته، ادامه پیدا خواهد کرد. سرمایه‌گذاری ساختمانی در سال گذشته منفی بوده و امسال هم همین روند ادامه دارد.
این کارشناس اقتصادی همچنین تاکید می‌کند: در میان‌مدت، ممکن است شدت‌گرفتن بحران موجب افزایش نسبی قیمت‌های معاملاتی مسکن شود، اما این رشد فراتر از نرخ تورم نخواهد بود و صرفا در محدوده‌ای محدود مشاهده خواهد شد.
