6 قطع‌نامه تحریمی بر نفت ایران؛ 34 میلیارد دلار در راه است

فهرست محتوا
• تولید نفت ایران در سایه تحریم‌ها
• تأثیر برجام و تحریم‌های ثانویه آمریکا
• صادرات نفت؛ مقاوم در برابر تحریم‌های سازمان ملل
• ماهیت غیراقتصادی قطع‌نامه‌های سازمان ملل
• درآمدهای نفتی ایران

صندوق بین‌المللی پول در گزارشی اعلام کرد که فعال شدن مکانیسم ماشه و بازگشت 6 قطع‌نامه تحریمی سازمان ملل، اثر قابل‌توجهی بر تولید و صادرات نفت ایران نخواهد داشت. برخلاف جوسازی رسانه‌های غربی که ادعا می‌کنند این تحریم‌ها زندگی مردم ایران را مختل خواهد کرد، آمارها نشان می‌دهند که صنعت نفت ایران در برابر این محدودیت‌ها مقاوم بوده است.

تولید نفت ایران در سایه تحریم‌ها

بر اساس داده‌های صندوق بین‌المللی پول، ایران در سال 2015، یعنی یک سال پیش از اجرایی شدن برجام و در اوج تحریم‌های سازمان ملل، روزانه 2 میلیون و 920 هزار بشکه نفت تولید می‌کرد. این رقم در سال 2024 به 3 میلیون و 27 هزار بشکه رسیده است. حتی در سال‌های 2011 تا 2014، تولید نفت ایران در پایین‌ترین سطح به 2 میلیون و 700 هزار بشکه در روز بود که تفاوت چندانی با تولید کنونی ندارد.

تأثیر برجام و تحریم‌های ثانویه آمریکا

با اجرایی شدن برجام در سال 2016، تولید نفت ایران به 3 میلیون و 675 هزار بشکه در روز و در سال 2017 به 3 میلیون و 814 هزار بشکه رسید. این جهش نه به دلیل رفع تحریم‌های سازمان ملل، بلکه به دلیل معافیت از تحریم‌های ثانویه آمریکا بود. با خروج آمریکا از برجام در سال 2018، تولید نفت ایران به 3 میلیون و 282 هزار بشکه و در سال 2020 به 2 میلیون و 24 هزار بشکه کاهش یافت. با این حال، با سیاست‌های ضدتحریمی دولت سیزدهم، تولید نفت از سال 2022 افزایش یافت و در سال 2024 به 3 میلیون و 27 هزار بشکه رسید.

صادرات نفت؛ مقاوم در برابر تحریم‌های سازمان ملل

صادرات نفت ایران نیز از تحریم‌های سازمان ملل تأثیر چندانی نپذیرفته است. در سال 2015، ایران روزانه 991 هزار بشکه نفت صادر می‌کرد که تنها 280 هزار بشکه کمتر از سال 2024 است. با اجرای برجام و معافیت از تحریم‌های ثانویه آمریکا، صادرات نفت در سال 2016 به 1 میلیون و 775 هزار بشکه و در سال 2017 به 1 میلیون و 850 هزار بشکه رسید. اما با بازگشت تحریم‌های آمریکا در سال 2018، این رقم به 1 میلیون و 394 هزار بشکه و در سال 2020 به 444 هزار بشکه کاهش یافت. با تغییر سیاست‌ها در دولت سیزدهم، صادرات نفت بار دیگر روند صعودی پیدا کرد.

ماهیت غیراقتصادی قطع‌نامه‌های سازمان ملل

قطع‌نامه‌های تحریمی سازمان ملل علیه ایران شامل موارد زیر است:

• قطع‌نامه 1696 (2006): درخواست تعلیق فعالیت‌های غنی‌سازی اورانیوم.

• قطع‌نامه 1737 (2006): مسدود کردن دارایی‌های افراد و نهادهای مرتبط با برنامه‌های هسته‌ای و موشکی.

• قطع‌نامه 1747 (2007): تحریم تسلیحاتی و محدودیت وام‌های بین‌المللی.

• قطع‌نامه 1803 (2008): گسترش ممنوعیت سفر و مسدود کردن دارایی‌ها و اجازه بازرسی محموله‌ها.

• قطع‌نامه 1835 (2008): تأکید بر قطع‌نامه‌های قبلی بدون تحریم جدید.

• قطع‌نامه 1929 (2010): ممنوعیت فروش تسلیحات سنگین، تحریم‌های بانکی محدود و ممنوعیت فعالیت‌های موشکی.

این قطع‌نامه‌ها عمدتاً غیراقتصادی بوده و تنها قطع‌نامه 1929 به تحریم‌های بانکی اشاره دارد که در مقایسه با تحریم‌های ثانویه آمریکا و اروپا ناچیز است. ایران حتی در اوج این تحریم‌ها توانسته میلیون‌ها بشکه نفت تولید و صادر کند.

درآمدهای نفتی ایران

وزارت انرژی آمریکا گزارش داده که ایران در سال 2024 حدود 43 میلیارد دلار از فروش نفت درآمد کسب کرده و پیش‌بینی می‌شود در سال 2025، با وجود کاهش قیمت جهانی نفت، 34 میلیارد دلار درآمد نفتی داشته باشد. این در حالی است که کل درآمد نفتی اوپک در سال 2025 با کاهش 95 میلیارد دلاری به 455 میلیارد دلار خواهد رسید.