آغاز اجرای کنوانسیون بین‌المللی هنگ کنگ برای بازیافت ایمن کشتی‌ها

باشگاه خبرنگاران جوان - پوریا کولیوند نماینده ثابت سازمان بنادر و دریانوردی و معاون نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران نزد سازمان بین المللی دریانوردی اعلام کرد: با تصمیم سازمان بین المللی دریانوردی (IMO)، کنوانسیون هنگ‌کنگ برای بازیافت ایمن کشتی‌ها از 26 ژوئن 2025 مصادف با 5 تیر ماه 1404، لازم الاجرا شد و این اقدام، نویدبخش آغاز دورانی نوین در بازیافت کشتی‌ها با هدف ارتقای ایمنی و حفاظت محیط زیست جهانی به شمار می‌رود.

کولیوند اظهار داشت: کنوانسیون بین‌المللی هنگ کنگ برای بازیافت ایمن و سازگار با محیط زیست کشتی‌ها (Hong Kong Convention) که با هدف تنظیم ضوابط جهانی برای بازیافت اصولی کشتی‌ها تدوین شده است از 26 ژوئن 2025 مصادف با 5 تیرماه 1404 لازم‌الاجرا است.

وی افزود: سازمان بین‌المللی دریانوردی (IMO) بیش از 2 دهه است که در راستای ایجاد مقررات جهانی برای بازیافت ایمن کشتی‌ها فعالیت می‌کند و اولین دستورالعمل‌های مرتبط در سال 2003 به تصویب رسید و با تدوین و تصویب کنوانسیون هنگ‌کنگ در سال 2009، چارچوب جامعی برای ارتقای استانداردهای ایمنی، زیست‌محیطی و حقوق کار تدوین شد.

به گفته نماینده ثابت سازمان بنادر و دریانوردی و معاون نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران نزد سازمان بین المللی دریانوردی، بر اساس مفاد این کنوانسیون، تمامی کشتی‌هایی که به پایان عمر عملیاتی خود می‌رسند، موظف به ثبت «فهرست مواد خطرناک» ویژه خود هستند که این فهرست در مراحل مختلف بازرسی و تأیید می‌شود و پیش‌نیاز اجرای فرآیند بازیافت به‌شمار می‌رود.

کولیوند افزود: همچنین مراکز بازیافت کشتی باید مجاز بوده و برای هر کشتی، «برنامه بازیافت اختصاصی» تدوین کنند که تمامی جزئیات بازیافت و نحوه مدیریت ایمن مواد خطرناک را شامل می‌شود.

نماینده ثابت سازمان بنادر و دریانوردی نزد سازمان بین المللی دریانوردی تصریح کرد: کنوانسیون هنگ‌کنگ مسئولیت‌هایی مشخص برای تمامی طرف‌های درگیر از جمله مالکان کشتی، سازندگان، کشورهای صاحب پرچم، بنادر و دولت‌های میزبان مراکز بازیافت، تعریف کرده است تا بازیافت کشتی‌ها در چارچوبی ایمن، بهداشتی و مطابق با استانداردهای زیست‌محیطی، انجام گیرد.

وی خاطر نشان کرد: سازمان بین المللی دریانوردی (IMO) در راستای اجرای مؤثر این کنوانسیون، تمامی دستورالعمل‌های فنی مرتبط از جمله در زمینه صدور گواهینامه‌ها، بازرسی‌ها، تدوین فهرست مواد خطرناک و برنامه بازیافت کشتی‌ها را تصویب و منتشر کرده است و از مهم‌ترین این دستورالعمل‌ها می‌توان به دستورالعمل تهیه برنامه بازیافت کشتی (2011)، دستورالعمل بازیافت ایمن و سازگار با محیط زیست (2012)، دستورالعمل صدور مجوز برای مراکز بازیافت (2012)، دستورالعمل بازرسی و گواهی‌دهی کشتی‌ها (2012)، دستورالعمل تهیه فهرست مواد خطرناک (2023) و راهنمای موقتی برای اجرای هماهنگ کنوانسیون‌های هنگ‌کنگ و بازل (2024) اشاره کرد.

کولیوند اعلام کرد: تاریخ اجرای این کنوانسیون در ژوئن 2023 و هم‌زمان با پیوستن کشورهای بنگلادش و لیبریا به آن و تحقق تمام معیارهای لازم برای اجرا، به‌طور رسمی تعیین شده است.

حدود 90 درصد بازیافت کشتی‌ها در جهان در 5 کشور بنگلادش، چین، هند، پاکستان و ترکیه انجام می‌شود که از این میان، سه کشور بنگلادش، هند و ترکیه به کنوانسیون پیوسته‌اند. در همین راستا، پروژه مشترک IMO و دولت نروژ موسوم به SENSREC از سال 2015 در بنگلادش آغاز شد و نقش مهمی در بهبود وضعیت زیست‌محیطی، ایمنی کاری، آموزش نیروی انسانی و ارتقای زیرساخت‌های حقوقی و فنی برای الحاق بنگلادش به این کنوانسیون، ایفا کرده است.

معاون نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران نزد سازمان بین المللی دریانوردی گفت: با توجه به تأثیرات گسترده این کنوانسیون بر ایمنی محیط زیست، ارتقای شرایط کاری، صرفه‌جویی در انرژی و پیشگیری از آلودگی جهانی، اجرای آن نقطه عطفی در مسیر توسعه پایدار صنایع دریایی محسوب می‌شود و شرکت‌های کشتیرانی، مدیران صنایع بندری، نهادهای دولتی و اپراتورهای بازیافت کشتی‌ها باید از هم اکنون برای همسویی با الزامات این کنوانسیون برنامه‌ریزی و اقدام کنند.

منبع: سازمان بنادر و دریانوردی