آمار عجیب تجارت ایران و تاجیکستان

بازوی پژوهشی اتاق بازرگانی ایران در جدیدترین تحلیل خود پیرامون تجارت ایران و تاجیکستان اعلام کرده است، در 6 سال اخیر عمدتا ارزش دلاری صادرات تاجیکستان در هر تن نسبت به ارزش صادرات ایران در همان واحد کمتر بوده است. براساس داده‌های اعلام شده صادرات به تاجیکستان از سال 97 کاهشی شده است.

هر چند ایران از نخستین کشورهایی بود که استقلال تاجیکستان را به رسمیت شناخت و نخستین کشوری بود که سفارت خود در دوشنبه را افتتاح کرد، با این حال به رغم مشترکات تاریخی، زبانی و فرهنگی بی‌مانند، روابط اقتصادی دو کشور تنها در سال‌های اخیر رو به افزایش بوده است. البته هنوز سطح مبادلات تجاری دو کشور بسیار محدود است و فاصله زیادی با پتانسیل‌های آنها دارد.

در حال حاضر، از مجموع 53.16 میلیارد دلار صادرات ایران در سال،1401 تاجیکستان 0.32درصد (17.4 میلیون دلار) را به خود اختصاص داده است و از این نظر در جایگاه بیست و سوم در میان شرکای تجاری ایران قرار گرفته است.

درحوزه واردات نیز این کشور از مجموع 59.65 میلیارد واردات ایران، با اختصاص 0.13 درصد (79.6 میلیون دلار) به خود، در جایگاه چهلم قرار گرفته است.

مبادلات تجاری ایران - تاجیکستان

همچنین در شش ماهه نخست سال 1402 مجموع صادرات ایران به تاجیکستان برابر با 135 هزار تن به ارزش بیش از 116.6 میلیون دلار و مجموع واردات ایران از تاجیکستان بیش از 12.1 میلیون تن به ارزش کمتر به ارزش کمتر از 32 میلیون دلار بوده است.

در بازه،1395-1401 تجارت ایران و تاجیکستان با فراز و نشیب همراه بوده است. چنان که از 231 میلیون دلار در سال 1396 به 105 میلیون دلار در سال 1397 رسیده است؛ سپس با کاهش شدید و متوالی در دو سال 1398 و 1399 به 23.7 میلیون دلار سقوط کرده است و مجددا در دو سال متوالی با افزایش شدید به 250 میلیون دلار، یعنی بالاتر از 1396 رسیده است. بنابراین می‌توان گفت هر چند تجارت میان دو کشور، در مقطعی دو ساله، با خروج ایالات متحده از برجام به شدت کاهش یافته است، با در نظر گرفتن دوره شش ساله تأثیری از آن نپذیرفته است.

ارزش دلاری صادرات ایران و تاجیکستان در واحد وزن

در سال،1401 انواع پنبه حلاجی‌نشده با 77.5 میلیون دلار و پیله کرم ابریشم 882 هزار دلار عمده اقلام وارداتی ایران از تاجیکستان را تشکیل داده‌اند.

الزامات توسعه تجارت تهران - دوشنبه

اما الزامات توسعه روابط تجاری و اقتصادی دو کشور چیست؟ طبق پژوهش اتاق بازرگانی ایران، تلاش برای شکل‌دهی به توافقنامه تجارت ترجیحی و ارتقاء آن به موافقتنامه تجارت آزاد به عنوان ضرورت توسعه روابط تجاری میان دو کشوراولین گام است.

همکاری در بخش معدن با توجه به اهمیت روزافزون این بخش در اقتصاد تاجیکستان و توانمندی‌های شرکت‌های ایرانی در زمینه اکتشاف، استخراج و فراوری در کنار استفاده از ظرفیت بندر چابهار برای تخفیف محدودیت های سرزمینی تاجیکستان در دسترسی به بازارهای بین‌المللی از دیگر نکات مهم است.

برگزاری نمایشگاه‌ها و کنفرانس‌های تخصصی برای بازرگانان دو طرف با هدف آشنایی بیشتر از پتانسیل‌های تجاری میان دو کشور، فعال کردن بخش اقتصادی سفارت‌های دو کشور با هدف کمک به بخش خصوصی برای توسعه حضور خود در بازارهای هدف از دیگر نکاتی است که کارشناسان مرکز پژوهشهای اتاق ایران پیشنهاد داده‌اند. امکان سنجی بهره‌گیری از بانک‌های روسیه مستقر در تاجیکستان با هدف کاهش آسیب‌های ناشی از عدم حضور بانک‌های ایرانی در تاجیکستان به واسطه تحریم‌های آمریکا علیه ایران متحده علیه ایران راهکار دیگری است که پژوهشگران پیشنهاد می‌دهند.

همکاری در زمینه کشاورزی فراسرزمینی در تاجیکستان با توجه به منابع آبی بزرگ این کشور از یک سو و محدودیت شدید آب در ایران، ورود شرکت‌های ایرانی فعال در زمینه ساخت نیروگاه‌های برق آبی به این صنعت در تاجیکستان با توجه به ظرفیت عظیم این کشور از نکات مهم دیگر است. همکاری در زمینه تولید محصولات شیشه، سرامیک و مصالح ساختمانی و تلاش برای اختصاص سهم بیشتری از بازار تاجیکستان در زمینه نفت و فراورده‌های سوختی به ایران را می‌توان راهکارهای بعدی خواند. در این بین همکاری در زمینه صنایع نساجی با توجه به سهم بالای پنبه در سبد صادراتی تاجیکستان نکته قابل تامل دیگر است.