آموزش بهداشت باروری به تحقق اهداف سیاست جمعیتی کشور کمک می‌کند
تهران - ایرنا - یکی از سیاست‌های کلان کشور، توجه به موضوع افزایش جمعیت و رفع موانع آن است که سال‌ها است مطرح و برنامه‌های تشویقی برای این منظور درنظرگرفته شده است. در کنار این سیاستگذاری‌ها همچون مشوق‌های اقتصادی، توجه به بهداشت باروری و اصلاح روش زندگی می‌تواند در پیشبرد اهداف این برنامه‌ها موثر باشد.
به گزارش گروه علم و آموزش ایرنا و به گفته پزشکان و متخصصان این حوزه، پیشگیری‌های بهداشتی با اشاعه بهداشت عمومی و روش صحیح زندگی در جامعه می تواند تا حد زیادی معضل ناباروری را کاهش دهد. البته باید سیاست ها بر این اساس باشد که جامعه از نظر فرهنگی، اجتماعی و روانی، برای فرزندآوری آماده باشد.
دکتر احمد وثوق معاون درمان و خدمات تخصصی پژوهشگاه رویان نیز بر این باور است که آموزش روش صحیح زندگی از نظر بهداشتی در جامعه از شدت معضل ناباروری کم می کند و این در حالی است که از نظر فرهنگی و اجتماعی نیز باید آموزش هایی را در اختیار مردم قرار داد.
وی با بیان اینکه همه مسائل در جامعه زنجیروار به هم متصل هستند، تاکید کرد: حمایت مالی و مشوق های مالی اثر دارد اما کافی نیست و جامعه باید بیشتر از نظر فرهنگی و روانی آماده پذیرش این مسوولیت باشد.
مدیر مرکز فوق تخصصی درمان ناباروری رویان اضافه کرد: ایجاد امنیت شغلی، فکری و آرامش در جامعه فضایی آرام را برای فرزندآوری زوجین مهیا می کند و اگر این بسترها در جامعه فراهم باشد، زوجین را ترغیب به تولد فرزند اول یا دوم می کند.
معاون درمان و خدمات تخصصی پژوهشگاه رویان گفت: برای مثال این مساله مشخص شده که کارگران پمپ بنزین یا کارکنان واحدهای پزشکی هسته ای، اگر مراقبت های لازم را در برابر آلایندگی بنزین یا اشعه انجام ندهند، در معرض ناباروری قرار می گیرند.
وی افزود: حتی مشخص شده افرادی که در بخش تولید ظروف یکبار مصرف هستند، اثر سوء این مواد بر روی باروری آنها تاثیر مخرب دارد و باید حفاظت و مراقبت های شغلی در برخی از مشاغل خاص انجام شود. به همین دلیل است که باید روی برخی از مسائل فکر و در قدم اول آلاینده ها کنترل شود.
مدیر مرکز فوق تخصصی درمان ناباروری رویان خاطرنشان کرد: اگر استانداردهای شغلی در برخی از مشاغل مثل کارگران پمپ بنزین، رعایت و ساعات شغلی این افراد مشخص و تامین شود، وقتی حفاظت در برابر آسیب های شغلی شناسایی و مدون و ابلاغ شود، بدون شک از این طریق می توان تا حدی، ناباروری را کنترل کرد.
15 درصد زوجین ایرانی نابارور هستند
طبق گفته های سیدحامد برکاتی مدیرکل سلامت جمعیت، خانواده و مدارس وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی آمار ناباروری رو به افزایش است و حدود 15 درصد از زوجین ایرانی دارای ناباروری مطلق در طول زندگی خود هستند و بیش از 2 میلیون زوج نابارور در کشور داریم.
وی می افزاید: بر اساس نتایج پژوهش جدیدی که در دوران شیوع ویروس کرونا انجام شده است، 12.4 درصد از زوجین ایرانی دارای ناباروری اولیه هستند یعنی به هیچ عنوان امکان باروری با روش‌های معمول برای آنها وجود ندارد و 16 درصد هم ناباروری ثانویه دارند.
به گفته برکاتی، این پژوهش در 31 مرکز استان و سه شهرستان از هر استان روی جمعیت حدود 31 هزار نفره انجام شده است. طبق نتایج این پژوهش همچنین بروز ناباروری بین زوجین ایرانی سالانه 70 تا 80 هزار مورد است که در بدترین حالت به یکصد هزار مورد هم می‌رسد.
اهمیت بهداشت عمومی باروری
رعایت بهداشت باروری می تواند در کاهش آمار ناباروری اهمیت داشته باشد. از نظر محققان، بهداشت باروری شامل تمام اقدامات لازم در سطح پیشگیری و تشخیص زودرس در مقاطع کلیدی زندگی نظیر دوران کودکی، نوجوانی، بلوغ، دوره بارداری، یائسگی و از تولد تا مرگ است. به گونه ای که این اقدامات نه تنها از بیماری ها پیشگیری و آنها را به موقع تشخیص داده و درمان می کند، بلکه اقدامات انجام شده در هر دوره باعث کاهش بار بیماری ها در دوره های بعدی زندگی نیز می شود. به گونه ای که در نهایت شاخص میزان رضایت از زندگی را (به علت ایجاد سطح سلامت مناسب) افزایش می دهد.
حقوق برخورداری از بهداشت باروری مناسب را حقوق باروری می نامند. فدراسیون بین المللی تنظیم خانواده (بزرگترین سازمان داوطلبانه در راستای اهداف بهداشت باروری در دنیا) 12 حق را به عنوان حقوق باروری در سطح بین المللی از جمله حق زندگی، حق آزادی و امنیت فردی، حق برخورداری از عدالت و رهایی از هرگونه تبعیض، حق آزادی اندیشه، حق دسترسی به امکانات و آموزش، حق تصمیم‌گیری درباره ازدواج و تشکیل خانواده و حق تصمیم‌گیری فردی درباره تعداد و زمان تولد فرزندان را در دستور کار خود قرار داده است.
همچنین بهداشت باروری فقط جسمی - پزشکی نیست بلکه افراد باید از نظر روانی - اجتماعی نیز آمادگی لازم را داشته باشند.
عوامل شایع ناباروری
علت ناباروری موضوعی کلی نیست. عوامل زیادی در ناباروری افراد تاثیر دارد و مشکل هر فرد که درگیر ناباروری است باید به صورت مجزا مورد بررسی قرار بگیرد. پیش از این باور اشتباه بر این بود که وقتی حرف از ناباروری به میان می آمد، خیلی ها تصور می کردند مشکل ناباروری از مادر است اما به گفته دکتر ناصر امیرجنتی مسوول کلینیک مردان مرکز درمان ناباروری ابن سینا، بررسی‌های سال‌های گذشته نشان می‌دهد مشکلات و بیماری‌های مردان 30 درصد علل ناباروری بوده است. آماری که در چند سال اخیر به 50 درصد رسیده و اکنون بررسی‌ها نشان از آن دارند که این میزان به 70 درصد در ایران افزایش یافته است.
امیرجنتی در خصوص می گوید: علل آشکار و واضح ناباروری مانند مصرف داروی خاص، اختلالات ژنتیکی شناخته شده و بیماری واریکوسل، عفونت ها، عوامل محیطی و شغلی و مصرف مواد مخدر را می توان از مهمترین دلایل ناباروری در مردان دانست. متخصصان این حوزه حدس می زنند زمینه ژنتیکی همراه با استرس های شغلی و روانی و شرایط محیطی اعم از امواج، نوع تغذیه دست به دست هم داده اند تا مردان بیشتری با ناباروری مواجه شوند.
به گفته وی اجتناب کودکان و نوجوانان از رفتارهای پرخطر، مصرف دخانیات و مشروبات الکلی، توجه به ایمنی در زمان کار و پرهیز از مصرف مکمل های بدن سازی همچنین توجه به تغذیه و ورزش جوانان و کنترل استرس ها باید مورد توجه قرار بگیرد.
این درحالی است که عوامل زیادی در ناباروری زنان نیز اثرگذار هستند و عفونت های مکرر لگنی، چسبندگی ناشی از بیماری اندومتریوز یا عمل جراحی، اختلال در شکل رحم، مشکلات مادرزادی، سپتوم‌ها و فیبروم‌های رحمی از عوامل شایع ناباروری در زنان است.
همچنین بر اساس مطالعات انجام‌شده روی زوج‌های ناباروری که علت ناباروری آنها تشخیص داده شده است، حدود 40 درصد از موارد ناباروری ناشی از علل زنانه، حدود 40 درصد ناشی از علل مردانه و حدود 20 درصد ناشی از علل مشترک، یعنی ترکیبی از علل زنانه و مردانه است. بنابراین تمام مستندات علمی و مطالعات آماری، بر سهم یکسان زن و مرد در باروری و ناباروری دلالت دارند.