آیا نگران آبله میمونی باشیم؟ | چکار کنیم از آبله میمونی در امان باشیم؟

محمد کرام‌الدینیمحمد کرام‌الدینی در یادداشتی نوشت:

1- اگرچه در تاریخ علم، ایرانیان و ترک‌ها را نوآوران واکسیناسیون می‌دانند، اما نخستین واکسن موفق نوین را به «ادوارد جنر»، پزشک انگلیسی نسبت می‌دهند. او در سال 1796، واکسن آبله را عرضه کرد تا آدمی را از چنگ این بیماری سه‌هزارساله که میلیون‌ها نفر انسان را به کام مرگ کشانده بود، رها کند. تلاش برای پیروزی بر این بیماری به اندازه‌ای موفقیت‌آمیز بود که در سال 1980 سازمان جهانی سلامت اعلام کرد که چون آخرین بیمار آبله در سال 1977 در سومالی مشاهده شده و پس از آن هیچ بیمار دیگری مشاهده نشده که به آبله دچار باشد، بنابراین بیماری آبله ریشه‌کن شده است. ریشه‌کنی آبله یکی از برجسته‌ترین و مهم‌ترین موفقیت‌های آدمی در تاریخ بهداشت عمومی بود.

بیشتربخوانید:

معرفی کامل آبله میمونی | علائم اولیه آبله میمونی | نحوه سرایت آبله میمونی | راه درمان آبله میمونی | آیا در ایران مبتلا شده داریم؟

2- در پی اعلام ریشه‌کن‌شدن آبله و توقف واکسیناسیون آن، ویروس دیگری که سبب بیماری دیگری به نام آبله میمونی می‌شود، نیرو گرفت. این بیماری اولین‌بار در سال 1958 در میمون‌هایی مشاهده شد که برای پژوهش‌های علمی نگهداری می‌شدند؛ اما در سال 1970 برای اولین‌بار در جمهوری دموکراتیک کنگو در منطقه‌ای که در سال 1968 آبله در آن ریشه‌کن شده بود، در یک پسر 9ساله شناسایی شد. از آن زمان، این بیماری بیشتر از مناطق روستایی و جنگلی کنگو، به‌ویژه در جمهوری دموکراتیک کنگو و نیز به طور فزاینده‌ای از سراسر آفریقای مرکزی و غربی گزارش شده است. از سال 1970، بیماری آبله میمونی در شهروندان 11 کشور آفریقایی گزارش شده است: بنین، کامرون، جمهوری آفریقای مرکزی، جمهوری دموکراتیک کنگو، گابن، ساحل عاج، لیبریا، نیجریه، جمهوری کنگو، سیرالئون و سودان جنوبی. در سال 2017، نیجریه با بیش از 500 مورد مشکوک و بیش از

200 مورد تأیید‌شده و نسبت مرگ‌ومیر تقریبا سه درصد گسترده‌ترین شیوع این بیماری را از سر گذرانده است.

3- امروز این بیماری از محدوده کشورهای آفریقای غربی و مرکزی، تجاوز کرده و در دیگر نقاط جهان نیز منتشر شده است. در سال 2003، اولین شیوع آبله میمونی در خارج از آفریقا در ایالات متحده آمریکا گزارش شد. در این همه‌گیری بیش از 70 مورد آبله میمونی در ایالات متحده مشاهده شد. آبله میمونی همچنین در مسافرانی از سال 2018 تا 2022 از نیجریه به اسرائیل، سنگاپور، ایالات متحده مسافرت کرده بودند، گزارش شد. در ماه می‌2022، موارد متعدد آبله میمونی در چند کشور غیربومی شناسایی شد. در‌حال‌حاضر مطالعاتی برای درک بیشتر این همه‌گیری، منابع عفونت و الگوهای انتقال در حال انجام است.

4- از روز 23 اردیبهشت 1401، بیماری آبله میمونی در 12 کشور جدید مشاهده شده است و تا روز 31 اردیبهشت 1401 ساعت 13، دقیقا 92 مورد تأیید شده و 28 مورد مشکوک در 12 کشور عضو که بومی ویروس آبله میمونی نیستند، گزارش شده است: استرالیا، بلژیک، کانادا، فرانسه، آلمان، ایتالیا، هلند، پرتغال، اسپانیا، سوئد، انگلستان و ایالات متحده. باید تأکید کرد هنوز هیچ گزارشی از مرگ‌ومیر افرادی که به این بیماری دچار شده‌اند، گزارش نشده است.

5- علائم بیماری آبله میمونی معمولا شامل تب، سردرد شدید، درد عضلانی، کمردرد، کم‌توانی جسمی، تورم گره‌های لنفی و جوش‌های پوستی یا ضایعات است. جوش‌ها معمولا به تعداد چند تا چند هزار در یک تا سه روز از شروع تب روی صورت، کف دست‌ها و کف پاها و گاه در دهان و دستگاه تناسلی و نیز در چشم پدیدار می‌شوند و سپس خشک و پوسته‌ای می‌شوند و فرومی‌ریزند. علائم به طور معمول دو تا چهار هفته باقی می‌مانند و معمولا خودبه‌خود و بدون درمان از بین می‌روند.

بیماری آبله میمونی داروی خاصی ندارد و می‌توان با رعایت بهداشت و آموزش عمومی از انتشار آن جلوگیری کرد. البته واکسن آبله تا 85 درصد برای مقابله با این بیماری مؤثر است و منجر به بیماری خفیف و سپس مقاومت بدن می‌شود.

6- اگرچه آبله میمونی معمولا چندان مسری نیست و بیماری کم‌خطری به شمار می‌آید و برای انتشار آن بین افراد نیاز به تماس فیزیکی نزدیک با فرد بیمار است، اما آموزش و هوشیاری مردم نسبت به گسترش آن لازم است. از هم‌اکنون افزایش آگاهی در مورد آن به جلوگیری از انتقال بیشتر کمک می‌کند. در‌عین‌حال که نباید نگرانی چندانی درباره گسترش آن داشته باشیم، غفلت از آن نیز جایز نیست و ممکن است موجب انتشار گسترده‌تر آن شود. به نظر می‌رسد نبرد انسان با ویروس‌ها پایان‌ناپذیر است.