اجرای الگوی کشت مستلزم حمایت از مراکز جهاد کشاورزی است

ابراهیمی رئیس موسسه آموزش و ترویج کشاورزی در برنامه رادیویی به سوالات زیر پاسخ داد.

جایگاه ترویج کشاورزی را چطور ارزیابی می‌کنید؟

ابراهیمی: ترویج پل ارتباطی بین بهره برداران بخش کشاورزی و مجموعه‌های اجرایی و تحقیقاتی بخش کشاورزی است. در ساختار وزارت جهاد کشاورزی مجموعه ترویج در ذیل معاونت تات یا همان تحقیقات، آموزش و ترویج می‌گنجد و طی سال‌های گذشته مجموعه فعالیت‌های خیلی خوبی را در این زمینه انجام داده و تلاش کرده که دانش و تکنولوژی که از طریق موسسات تحقیقاتی و مجموعه‌های پارک علم و فناوری ایجاد می‌شود را به دست کشاورزان برساند.

طی حدود 40 سال گذشته میزان تولیدات بخش کشاورزی حدود 5 برابر شده است و از چیزی حدود 25 میلیون تن تقریبا به حدود 120 میلیون تن رسیده و این یک بخش ناچیزی از آن ناشی از افزایش سطح است مابقی آن حاصل مجموعه فعالیت‌های آموزش و ترویجی بوده و مجموعه فعالیت‌هایی که موسسات تحقیقاتی داشتند و دانشی که تولید کردند از طریق ترویج و آموزش کشاورزی به دست بهره برداران رسیده است و مسلما نقش آموزش و ترویج در این زمینه بسیار پررنگ است.

در مجموعه آموزش و ترویج ما علاوه بر آموزش‌هایی که برای کارکنان وزارت جهاد کشاورزی و ارتقاء جایگاه شغلی شان معمولا وظیفه‌مند هستیم، آموزش بهره برداران بخش کشاورزی، آموزش زنان روستایی و عشایری و آموزش‌های بخش رسمی کشاورزی را در دوره‌های هنرستان‌های کشاورزی و در گذشته دوره‌های علمی کاربردی را به عهده داشتیم و خوشبختانه از طریق مجموعه فعالیت‌هایی که در حوزه آموزش و همچنین ترویج صورت گرفته، سطح دانش و بینش کشاورزان ما بالاتر رفته است و این باعث افزایش بهره وری و تولیدات بخش کشاورزی شده است.

محدودیت‌ها همیشه دست و پا گیر هستند و باعث می‌شوند که به وظایف خوب عمل نشود مخصوصا در استان‌ها، حالا کمبود امکانات یا نیرو وجود دارد، برای برطرف کردن این محدودیت‌ها چه تدابیری اندیشیدید،؟

ابراهیمی: نقطه اولیه ارتباط بین بهره برداران بخش کشاورزی و حوزه اجرایی کشاورزی مراکز خدمات کشاورزی یا مراکز جهاد کشاورزی دهستان‌های ما است. مسلما این مراکز جهاد کشاورزی که تعدادشان الان بالغ بر 1344 مورد است، نقش بسیار مهمی در ایجاد ارتباط بین کشاورزان و مجموعه اجرایی دارند، این بخش از فعالیت‌های ما به دلیل محدودیت‌های اعتباری که در سال‌های گذشته وجود داشته آن نقش عملی که باید داشته باشند را ممکن است که ایفا نکرده باشند.

در وزارت جهاد کشاورزی دولت سیزدهم خدمات جهاد کشاورزی احیا شده و با جدیت دغدغه‌های این حوزه را پیگیری می‌کنند. امیدواریم در قانون بودجه سال 1402 و همزمان با آن در برنامه هفتم، نگاه ویژه‌ای به بخش آموزش و ترویج صورت بگیرد، چون مهم‌ترین بخش ارتباطی بین بهره بردار و مجموعه اجرایی وزارتخانه همین مراکز جهاد کشاورزی هستند. عملیاتی شدن برنامه‌های متعددی مثل اجرای الگوی کشت، مستلزم حمایت از مراکز جهاد کشاورزی است.

چقدر در حوزه ترویج از دانش و کمک اعضای هیات علمی استفاده می‌کنید؟

ابراهیمی: بخشی از تحقیقاتی که معمولا در حوزه موسسات تحقیقاتی صورت می‌گیرد تحقیقات پایه‌ای است یعنی جنبه کاربردی ممکن است که نداشته باشند، ولی بخشی از تحقیقات مسلما جنبه کاربردی دارند تلاش ما این است که میزان رسوخ دانش به تکنولوژی حاصل از یافته‌های تحقیقاتی موسسات و مراکز تحقیقاتی را به شکل بیشتر از گذشته در قالب اجرای طرح‌های تحقیقی - ترویجی ببریم در عرصه و نقشی که یافته‌های تحقیقاتی دارند را بیشتر در عرصه تولیدی ببینیم.

از این رو حمایت ویژه‌ای را از طرح‌های تحقیقی ترویجی که جنبه اجرایی بیشتری پیدا می‌کنند در سال‌های گذشته داشتیم و بازتعریف این طرح‌ها و همچنین ایجاد مزارع نوآوری که در آیین نامه مربوطه بر آن تاکید کردند، تلاش داریم که این میزان رسوخ دانش خصوصا بومی کشورمان را که از مراکز تحقیقاتی حاصل می‌شود به شکل مطلوب تری به دست کشاورزان برسانیم و از طرف دیگر دغدغه‌هایی که بخش کشاورزی و بهره برداران و تولید کنندگان دارند را به این موسسات تحقیقاتی برسانیم که جنبه کاربردی پیدا کردن تحقیقات ما نسبت به گذشته افزایش پیدا کند.

این رویکرد به بخشی از سواد مراکز و موسسات تحقیقاتی صرف پاسخ به سوالات و دغدغه‌های مستقیم بخش کشاورزی افزایش پیدا کرده و امیدواریم که حاصل آن باعث بهره وری بیشتر بخش کشاورزی بشود.

توصیه‌هایی که مروجان به بهره برداران دارند چقدر پذیرش شده است؟

ابراهیمی: یک اتفاق خوبی که در حوزه کشاورزی افتاده است از طریق آیین نامه‌ای تحت عنوان آیین نامه پژوهشگر مروجان ارشد در سازمان تات تدوین شده و به مرحله اجرا در آمده است، در این موضوع علاوه بر اینکه مروجان ما که خودشان ممکن است که در همه زمینه‌ها تخصص نداشته باشند از ظرفیت این پژوهشگر مروجین استفاده می‌کنند در قالب طرح محققین معین در قالب طرح یاوران تولید و در قالب طرح پژوهشگر مروجین و همچنین اجرای کاروان‌های بهره وری تخصصی که متخصصین امر با کشاورزان ارتباط پیدا می‌کنند، از طریق مراکز ترویجی ما و خوشبختانه اعتماد خیلی خوبی به این طرح‌ها دارند و خیلی از جا‌ها توانسته که مسائل و مشکلات بخش کشاورزی را از این طریق حل کنیم.

سرعت انتقال کشاورزی سنتی را به سمت کشاورزی مدرن در کشورمان چطور می‌بینید؟ ابراهیمی: بخش کشاورزی ما همین کشاورزی سنتی خرده پا تا کشاورزی‌های بسیار مدرنی است که گا‌ها نظیرش را در حتی خاورمیانه ممکن است به ندرت ببینیم؛ بنابراین نیاز‌های آموزشی و ترویجی این کشاورزان بسیار متعدد است. البته در یک کشاورزی پایدار برای تامین ضریب امنیتی کشاورزی قاعدتا باید هم کشاورزان خرده پا را داشته باشیم و اقتصاد آن‌ها را حمایت کنیم و هم کشاورزان پیشرفته را در کنار آن‌ها داشته باشیم؛ بنابراین در حوزه آموزش و ترویج تلاش ما این است که نیاز‌های هر کدام از این بخش‌ها که در جایگاه خودشان می‌توانند نقش بسزایی در امنیت و اقتدار غذایی داشته باشند را به درستی شناسایی کنیم و بتوانیم که ارتقاء خوبی در این حوزه در ارتباط با تکنولوژی و نوآوری داشته باشیم.