ارابه‌های مرگ یا خواب‌آلودگی؟

همچنین اتوبوسی که در محور فیروزکوه دچار سانحه شد، از مدل اسکانیا کلاسیک 4212 بود که در نسخه‌های اولیه با انتقادهای زیادی همراه بود. کار به جایی رسید که اسکندر مومنی، رئیس پلیس وقت راهنمایی و رانندگی در سال 1392 گفته بود که «به‌رغم اینکه این اتوبوس‌ها تنها 9.9 درصد از اتوبوس‌های کشور هستند ولی 53 درصد کشته‌های تصادفات اتوبوس‌ها را به خود اختصاص داده‌اند». مومنی همان زمان از فرصت یک‌ماهه کمیسیون اصل 90 به شرکت خودروساز اسکانیا برای رفع معایب این خودرو خبر داده و اعلام کرده بود که «این شرکت باید تمام خودروهای خود را با نظر پلیس فراخوان و نسبت به اصلاح آن اقدام کند»؛ هرچند در سال 1394 اسکانیا با تعهد به رفع نواقص مجوز خودش را گرفت و توانست مدل‌های مارال و درسا را وارد کند ولی در همان زمان سردار تقی مهری، رئیس پلیس وقت راهنمایی و رانندگی به صراحت اعلام کرده بود که «مدل‌های قبلی اسکانیا با عنوان (4212 کلاسیک) تنها در صورت رفع نواقص، اجازه تردد و شماره‌گذاری خواهند داشت».

فرضیه خواب‌آلودگی راننده و ادامه تحقیقات

سرهنگ احمد کرمی‌اسد، رئیس پلیس راه راهور فراجا درباره جزئیات حادثه واژگونی اتوبوس در محور فیروزکوه، گفته است که «ساعت 7:40 صبح دیروز (11 مهر 1404) یک دستگاه اتوبوس اسکانیا که از مبدا قزوین به سمت سوادکوه در حرکت بود، در محور فیروزکوه، محدوده امین‌آباد (سیب‌لند) واژگون شد». او گفت: «در این حادثه 4 نفر از سرنشینان جان خود را از دست دادند و 20 نفر دیگر مجروح شدند. از مجموع مصدومان، 2 نفر به بیمارستان امام خمینی فیروزکوه، 3 نفر به بیمارستان سوم شعبان دماوند و 3 نفر دیگر با بالگرد به تهران اعزام شدند. سایر مصدومان نیز به صورت سرپایی درمان شدند. اتوبوس حادثه‌دیده دارای 33 سرنشین بود که به مقصد آلاشت، سوادکوه در قالب تور در حرکت بودند». به گفته او، «بررسی‌های اولیه نشان می‌دهد که خستگی و خواب‌آلودگی راننده از عوامل احتمالی واژگونی اتوبوس بوده است و تحقیقات تکمیلی پلیس راه برای تعیین دقیق علت حادثه ادامه دارد»

بررسی علت تصادف اتوبوس دانشجویان

کارن یحیایی، مدیر روابط‌عمومی دانشگاه علوم‌پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی استان سمنان نیز درباره حادثه تصادف اتوبوس دانشجویان در محور سمنان به سرخه و با بیان اینکه «پیش از وقوع این حادثه، یک دستگاه تریلی دچار تصادف شده بود که اتوبوس پس از برخورد با آن، از مسیر منحرف شد»، توضیح داد: «این حادثه در کیلومتر6 جاده سمنان به سرخه رخ داد و نرگس فتحی‌نژاد و زینب شعنی جان‌باختگان این حادثه بودند».

سرهنگ موسی‌بزرگی، رئیس پلیس راه استان سمنان نیز درباره این حادثه توضیح داده است که «علت تصادف اتوبوس دانشکده پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی استان سمنان با تریلی در جاده سمنان به سرخه با توجه به بررسی کارشناسان تصادفات و جمع‌بندی شواهد و قرائن اعلام شد. بنابراین طبق بررسی‌های کارشناسی 50 درصد مقصر تصادف اتوبوس دانشکده پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی استان سمنان راننده اتوبوس و 50 درصد مقصر حادثه تریلی است.» او، گفت: «جزئیات حادثه اتوبوس دانشکده پیراپزشکی دانشگاه علوم‌پزشکی استان سمنان و مقصران حقیقی و حقوقی احتمالی طی نشستی در استانداری سمنان بررسی می‌شود.»

اتوبوس‌های نسل جدید و عمر مفید آنها

مشخصا علت اصلی این حوادث تلخ جاده‌ای به زودی اعلام خواهد شد و مسوولان مربوطه نظر قطعی را درباره آن اعلام خواهند کرد. اما یکی از موضوعاتی که نباید مغفول بماند، رعایت استانداردها در بحث ناوگان‌های حمل‌ونقلی است. عمر مفید اتوبوس در عرصه جهانی نزدیک به 5 سال محسوب می‌شود و این در حالی است که در سطح درون‌شهری و برون شهری بعضا اتوبوس‌هایی با عمر به مراتب بالاتر و حتی چندبرابر در حال تردد هستند؛ آنچنان که سازمان حمل‌ونقل سازمان راهداری کل کشور در سال گذشته اعلام کرد که «بر اساس آیین‌نامه اجرایی ماده 8 قانون هوای پاک، سن فرسودگی اتوبوس‌ها 15 سال تعریف شده است و در حال حاضر تعداد 14045 دستگاه اتوبوس فعال بین‌شهری در بخش مسافری وجود دارد که متوسط عمر آنها 14.89سال بوده و تعداد 6448 دستگاه از آنها سن بیشتر از 15 سال دارند و با این وجود درصد فرسودگی ناوگان اتوبوسی 46 درصد است.»