اردوگاه خاوران خالی شد / بلیت یکطرفه به افغانستان چند؟

به گزارش خبرآنلاین، محدوده گردنه تنباکویی در جاده وسیع امام رضا پر از تعمیرگاه‌های خودرو، گاراژهای کامیون و انبار است.

همشهری در خبری نوشت: خودروهایی که به سمت قیامدشت و خاورشهر می‌روند از اینجا می‌گذرند اما جمعیتی که تا یک ماه قبل در مقابل مرکز بازگشت امام رضا (ع) تجمع کرده بود، اکنون به چشم نمی‌خورد.

به اعتبار گذرنامه

عده ای در سایه باریک چند درخت از آفتاب و گرمای 40 درجه سانتیگراد پناه گرفته‌اند. در اصلی و بزرگ فقط برای اتوبوس‌های بین شهری باز می‌شود. اتوبوس‌ها دائما در حرکت هستند. بیشتر خالی می‌آیند تا با مسافر به سمت مشهد و بعد از آن به سوی مرز روانه شوند. جلوی سالن ورودی «داد الله» ایستاده است. می‌گوید که برای خداحافظی با خواهرهایش آمده ولی اجازه نداده‌اند که آن‌ها را ببیند. خودش گذرنامه معتبر امارت اسلامی افغانستان با مهر روادید تا اسفند 1404 دارد. در این 30 سالی که در ایران زندگی کرده هم همیشه مدارکش را به روز نگه داشته و خیالش راحت است.

اول ایکس ری، بعد کابل

اردوگاه خاوران هر کسی را می‌پذیرد. کافی است یک نفر وارد سالن آن شود و در جواب مرد پشت میز که می‌پرسد «می‌خواهی بروی افغانستان؟» سرتکان بدهد. نیازی به هیچ مدرکی هم نیست. فقط وسایل را از دستگاه ایکس‌ری عبور می‌دهند و بعد مراحل ثبت نام و اعزام شروع می‌شود. درون حیاط با داربست و توری‌های آفتاب‌گیر سبزرنگ؛ سایه‌بان بزرگی ساخته‌اند و افراد را در آن به صف می‌کنند. البته این سفر رایگان نیست و 3 میلیون تومان خرج دارد.

«آصف» که کارگر نانوایی است یک راه دیگر هم می‌شناسد. می‌گوید که در پایانه اتوبوس‌رانی جنوب هم ثبت نام می‌کنند و خرج آن یک میلیون و 800 هزار تومان است. البته بقیه به او می‌گویند که این مبلغ فقط خرج سفر تا مشهد است و بعد باید کرایه بقیه مسیر را بدهد.

مجرد و خانواده‌ها

اینجا هم جوانان تنها با یک ساک دستی دیده می‌شوند و هم خانواده‌هایی که دست جمعی با چمدان‌های چرخ‌دار آماده سفر هستند. قبلا اعلام شده بود که اتباع باید برای مراجعه به اردوگاه خاوران باید از دفاتر کفالت سطح استان برگه معرفی و برگه خروج گرفت. تا هفته گذشته این برگه‌ها معتبر و باعث نظم بخشیدن به مراجعه اتباع بودند اما جمعیت کمتر شده است. سالن و اطراف در ورودی و حتی داخل حیاط هم جمعیت زیاد نیست و برای همین کسی به برگه‌ها توجهی ندارد ولی اگر کسی وارد شود دیگر نمی‌تواند بیرون بیاید. مادری به دنبال پسرجوانش می‌گردد که به دلیل همراه نداشتن مدارک بازداشت شده. معمولا این گروه از اتباع را به عسگر آباد ورامین می‌برند اما اون به اینجا آمده و اصرار دارد که وارد شود تا پسرش را پیدا کند. می‌گوید شوهرش در دولت قبلی افغانستان نظامی بوده و نمی‌توانند به محدوده حکومت طالبان برگردند.

مجردها درون محوطه سالن جداگانه‌ای دارند و ظاهرا خانواده‌ها را زودتر از آن‌ها روانه سفر بازگشت می‌کنند. سفری که چند روز طول می‌کشد.

پنهان شدن اتباع غیر مجاز

پیش‌بینی کارشناسان درباره خلوت شدن مراکز رسیدگی به اموراتباع این است که بعد از مراجعه‌های داوطلبانه و طرح‌های اولیه جمع‌آوری اتباع، جمعیت زیادی از اتباع غیرمجاز - به امید موقتی بودن طرح‌ها - از دید مخفی شده‌اند و به این شکل، وضعیت ساماندهی مهاجران خارجی وارد فاز پنهانی شده است. وحید گلی‌کانی، سرپرست اداره کل امور اتباع و مهاجرین خارجی استانداری تهران می‌گوید: «بازگشت اتباع غیرمجاز باید از طریق اردوگاه مراقبتی خاوران انجام شود و ثبت اطلاعات این افراد در سامانه‌های مربوطه برای پیگیری‌های بعدی ضروری است.» با این شرایط به نظر می‌آید در هفته‌ها و ماه‌های پیش رو، اقدامات انتظامی برای جمع‌آوری اتباع غیرمجاز شدت پیدا کند و اردوگاه‌های بازگشت که در اوج کار خود، روزانه به پرونده‌های 50 هزار نفر رسیدگی می‌کردند هم به همین ترتیب دوباره پر از جمعیت شوند. به گفته روابط عمومی مرکز امور اتباع و مهاجران خارجی، به زودی درباره جزییات اقدامات اخیر اطلاع رسانی انجام خواهد شد.

تشکیل سازمان ملی مهاجرت

امور مربوط به مهاجران افغانی در مرکز (ستاد) زیرمجموعه وزارت کشور انجام می‌شود اما حجم زیاد کار باعث شده که دولت لایحه‌ای برای تشکیل «سازمان ملی مهاجرت» به مجلس را به جریان بیاندازد. در آخرین روزهای تیرماه 1404 کمیسیونی مرکب از اعضای کمیسیون‌های شوراها، امنیت ملی، اجتماعی و قضایی برای این کار در مجلس تشکیل شده است. مصوبات این کمیسیون به شورای نگهبان فرستاده خواهد شد. بهنام سعیدی نماینده جیرفت در این‌باره می‌گوید: «سازمان ملی مهاجرت یک قانون جامع و بسیار کامل در همه حوزه‌های مهاجرت، اتباع و مهاجران خارجی اجرا خواهد کرد و تمام افرادی که از خارج وارد ایران می‌شوند را زیر پوشش قرار می‌دهد.» از سوی دیگر برخی نمایندگان مجلس نیز با بررسی تشکیل این سازمان در کمیسیون‌ها مخالف و خواستار طرح آن در صحن علنی هستند.

پروژه بزرگ جمعیتی خاورمیانه

طرح خروج اتباع با توجه به معیارهای بین‌المللی و تعداد مهاجران موجود، پروژه بزرگی است که ایران دست به اجرای آن زد. بنا به اعلام سازمان ملل از ابتدای سال 1404 تا کنون بیش از یک میلیون نفر افغانی از ایران اخراج شده‌اند و در مدت یک سال مجموع اخراج شده‌ها از ایران، به همراه تعدادی اخراج شده از پاکستان به 3 میلیون نفر خواهد رسید. نادر یاراحمدی، رئیس مرکز امور اتباع و مهاجران خارجی وزارت کشور در این‌باره می‌گوید: «تا نیمه اول سال 2 میلیون نفر از اتباع را تعیین تکلیف می‌کنیم. هدف ما رسیدن به عدد 3 میلیون مهاجر مجاز است.»

با این حال سرعت خروج اتباع از مدتی قبل کاهش پیدا کرده است. یار احمدی تاکید می‌کند: «در یک روز 29 هزار نفر خروج از کشور داشتیم که نقطه اوج بود و الان این عدد به 13 هزار نفر رسیده است.»

223217