از معرفی کلی بازیگران برتر تا رمزگشایی از نهفتگی‌های صنعت خودرو ایران با «صنعت‌سنج»

مجموعه گزارش‌های «صنعت‌سنج» با هدف توانمندسازی کسب‌وکارهای ایرانی و تقویت تصمیم‌گیری آگاهانه برای سرمایه‌گذاران و شرکت‌های بین‌المللی تدوین شده است. این گزارش‌ها با بررسی صنعت بخش‌های متنوع ایران، ترکیبی منحصر به فرد از دیدگاه‌های محلی و جهانی ارائه می‌دهند.

اولین سری از این گزارش‌ها با عنوان «صنعت‌سنج صادرات» همزمان با ششمین نمایشگاه ایران - اکسپو در تاریخ هشتم اردیبهشت‌ماه 1403 منتشر می‌شود. این سری به ارائه‌ی اجمالی هفت صنعت کلیدی ایران (کشاورزی، خودرو، غذا و نوشیدنی، لوازم خانگی، معدن و فلزات پایه، پتروشیمی، دارو) به دو زبان فارسی و انگلیسی می‌پردازد و شامل چهار بخش اصلی است:

1. نگاهی به اقتصاد کلان ایران

2. آمارها و روندهای کلی صنعت

3. آمار صادرات

4. بازیگران کلیدی

گزارش «صنعت‌سنجِ خودرو ایران» در چهار بخش مجزا به بررسی این صنعت مهم می‌پردازد:

بخش اول نگاهی اجمالی می‌اندازد به روندهای کلی حاکم بر اقتصاد کلان ایران طی سال‌های 1391 تا 1402. در این بخش سهم بخش صنعت (به جز نفت و گاز) از تولید ناخالص داخلی طی سال‌های 1390 تا 1401 در حدود 25% ثابت باقی مانده است.

بخش دوم مبتنی به بر دو منبع است:

1) گزارش «دفتر صنایع خودرو» از زیرمجموعه‌های وزارت صمت.

2) گزارش‌های «کارگاه‌های صنعتی با ده نفر کارکن و بیش‌تر» که توسط مرکز آمار ایران ارائه می‌شود.

گزیده ای از یافته‌ها و عناوین:

• در حال حاضر تولید خودرو نزدیک به سطح تولید در سال 1395 است و خودروهای سواری به عنوان بخش غالب، 88 درصد از کل تولید را در سال 1401 تشکیل می‌دهند.

• در مقایسه با استانداردهای جهانی، خودروسازان ایرانی حدود 50درصد هزینه مواد بالاتر و 48درصد نیروی کار مستقیم کمتری پرداخت می‌کنند که نشان‌دهنده تفاوت در فناوری تولید خودرو است.

• ایران خودرو و سایپا مجموعاً بیش از 90درصد از کل خودروهای سواری ایران را تولید می‌کنند، علیرغم اینکه تنها از حدود 60درصد ظرفیت خود استفاده می‌کنند.

طبق این گزارش:

• نرخ رشد مرکب سالانه (CAGR) برای سال‌های 1397 تا 1401 برای حجم و ارزش صادرات خودرو ایران به ترتیب 1 و 4- درصد بوده که نشان‌دهنده فروش کالاهای با ارزش کمتر است.

• عراق با خرید 34.6 میلیون دلار محصول در سال 1401 که 30درصد ارزش کل صادرات را شامل می‌شود، مقصد اصلی صادرات خودرو ایران بوده است.

• سبد صادراتی ایران در سال 1401 تحول شگرفی داشته است؛ در حالی که ونزوئلا در سال 1400 حدود 1% از ارزش صادرات را داشت، در سال 1401 سهم خود را به 24درصد رساند.

• صادرات خودرو پس از اعمال تحریم‌ها در سال‌های 1397-1401 احیا شده و رشد چشمگیری هم از نظر ارزش و هم از نظر حجم در سال‌های منتهی به سال 1401 داشته است.

• روسیه و ایتالیا از سال 1397 تا 1401 به ترتیب 107 و 90درصد رشد صادرات خودرو ایران را به عنوان بازارهای رو به رشد برای صادرات خودرو ایران نشان داده‌اند

• برخلاف دسته خودرو، صادرات خودروهای حمل بیش از 10 نفر هنوز به مقادیر قبل از اعمال تحریم‌ها برنگشته است.

در بخش سوم، ایلیا اقدام به معرفی بازیگران برتر این صنعت طبق طبقه‌بندی «سازمان مدیریت صنعتی» کرده است.

• بر اساس IMI-500 (نسخه 1401) چهار شرکت از 500 شرکت برتر در صنعت خودرو فعال هستند: ایران‌خودرو، سایپا، ایران‌خودرودیزل و بهمن.

• خودروسازانِ با سطح تولید پایین‌تر، نرخ رشد بسیار بالاتری دارند که نشان‌دهنده بازیگران جدید نوظهور و شکل‌گیری رقابت بالاتر در صنعت خودرو است.

در مجموع این گزارش می‌تواند به عنوان منبع جامعی برای سرمایه‌گذاران و شرکت‌های خارجی باشد تا با نهفتگی‌های اقتصاد ایران و نقش کلیدی که می‌تواند در بازار جهانی ایفا کند آشنا شوند.