اصلاح ارز ترجیحی و هدفمندی یارانه‌ها شکاف طبقاتی را کاهش می‌دهد
اصلاح ارز ترجیحی، شکاف طبقاتی را کاهش می‌دهد.
به گزارش مشرق، روزنامه کیهان در ستون ویژه های خود نوشت: در این زمینه روزنامه ایران در گزارشی نوشت: پژوهش‌های منتشره نشان دهنده تأثیر مثبت طرح در کاهش ضریب جینی است.
دولت در برنامه خود پیش از آنکه اقدام به اصلاح ارزترجیحی و واقعی کردن قیمت چهار قلم کالای اساسی کند، یارانه نقدی معادل آن را به حساب خانوارها واریز کرد. این درحالی است که برای سه دهک کم درآمد به ازای هر نفر یارانه نقدی 400 هزار تومان و برای سایر دهک‌ها 300 هزار تومان واریز شده که باعث افزایش قدرت خرید این دهک‌ها خواهد شد.
حال با بررسی روند ضریب جینی و سایر شاخص‌های توزیع درآمد در طول سالیان گذشته تجارب تاریخی نیز مهر تأییدی بر این پژوهش‌ها می‌زند.
یکی از این تجربه‌ها به اجرای هدفمندی یارانه‌ها از انتهای سال 1389 مربوط می‌شود که تأثیر مثبت زیادی روی ضریب جینی و سایر شاخص‌های توزیع درآمد و بودجه خانوار داشته است. پس از آن پرداخت یارانه معیشتی به 60 میلیون نفر از ایرانی‌ها پس از افزایش قیمت بنزین نیز تأثیر مشابهی درپی داشت.
براساس آمار مرکز آمار ایران، درسال 1384 ضریب جینی کشور 4248 بود که تا سال 1389 که در ماه‌های پایانی آن هدفمندی یارانه‌ها اجرایی شد به 4099 رسید. اما با اجرایی شدن این قانون و پرداخت مداوم یارانه نقدی 45 هزار و 500 تومانی به بخش عمده‌ای از مردم، به یک‌باره ضریب جینی به 37 عقب‌نشینی کرد که نشان از بهبود قابل توجه این شاخص مهم دارد. با تداوم این روند در سال 1391 نیز ضریب جینی بهبود بیشتری پیدا کرد و به 3659 رسید، رقمی که در سال 1392 نیز به 3650 بهبود یافت.
اما به دلیل عدم اجرای کامل قانون و کاهش ارزش ریال، ارزش واقعی یارانه نقدی پرداخت شده نیز تنزل پیدا کرد و به همین دلیل در سال 1393 مجدد شاهد رشد دوباره ضریب جینی هستیم به طوری که در سال 1393 این شاخص به 3788 در سال 1394 به 3851 و در سال 1395 به 39 افزایش یافت. این روند تا سال 1397 که ضریب جینی به 4093 رسید ادامه یافت، ولی پرداخت یارانه معیشتی درسال 1398 موجب شد تا یک بار دیگر ضریب جینی از 4093 در سال 1397 به 3992 دراین سال بهبود پیدا کند، هرچند که به دلیل وضعیت نامناسب اقتصادی و روند ادامه دار کاهش ارزش پول ملی در سال 1399 دوباره ضریب جینی به 40 بازگشت.
درکنار شاخص ضریب جینی بررسی سایر شاخص‌ها نیز نشان دهنده تأثیر پرداخت یارانه نقدی بر بهبود شاخص‌های توزیع درآمد و بودجه خانوار است. در همین زمینه گزارش مرکز آمار از متوسط هزینه و درآمد خانوارهای شهری نشان می‌دهد که در سال‌های 1387 تا 1389 متوسط هزینه خانوارها فاصله زیاد از درآمدهای آنها داشته و بدین ترتیب دخل و خرج آنها تراز نبوده است. در سال 1387 متوسط هزینه خانوارهای شهری 9 میلیون و 421 هزارتومان بوده درحالی که متوسط درآمد خانوارها 8 میلیون و 821 هزار تومان بوده است. در سال 1388 نیز متوسط هزینه 9 میلیون و 919 هزار تومانی خانوارها با درآمد 9 میلیون و 360 هزار تومانی آنها همخوانی نداشت. درسال 1389 نیز هزینه خانوارها به 11 میلیون و 367 هزار تومان و درآمد آنها به 10 میلیون و 615 هزار تومان رسیده بود.
اما در سال 1390 آثار پرداخت یارانه نقدی دراین بخش آشکار شده است به طوری که فاصله هزینه و درآمد خانوارها به هم نزدیک شده است. دراین سال متوسط هزینه خانوارها 13 میلیون و 271 هزار تومان و متوسط درآمد آنها 13 میلیون و 30 هزار تومان بوده است. در سال 1391 درآمد از هزینه‌ها پیشی گرفته است. در این سال هزینه خانوارها 16 میلیون و 428 هزار تومان بوده درحالی که درآمد آنها به 16 میلیون و 724 هزارتومان افزایش یافته است.