افزایش صفِ مستاجران در پی 8 سال تاخیر در ساخت مسکن

بازار اجاره که اکنون تحت تاثیر کمبود عرضه و افزایش قیمت مسکن به رقم‌هایی خارج از توان خانوار رسیده است، ترکش ِِکاهش ساخت و ساز در 8 سال گذشته، عدم تحویل به موقع مسکن مهر و طولانی شدن صف مستاجران را می‌خورد.

به گزارش ایرنا نرخ رشد سالیانه مسکن از حدود 99 درصد در سال گذشته به 21 درصد در سال جاری کاهش پیدا کرده است که نتیجه ثبات در بازار در پی آغاز ساخت 4 میلیون واحد مسکونی و طرح ملی دولت است، با این حال خبر بد این است که بازار اجاره بها به رشد ماهیانه قابل توجهی رسیده که از توان و عهده مستاجر خارج است.

به اذعان وزارت راه و شهرسازی، بازار اجاره در پی کاهش ساخت و ساز مسکن در 8 سال گذشته، اکنون در شرایط نامتعادلی به سر می‌برد که موجب رنجِ مستاجران هنگام پیدا کردن یک واحد خالی شده است.

وزارت راه وشهرسازی ماه گذشته و در اطلاعیه‌ای که در واکنش به تماس‌های مردمی بود اعلام کرد کاهش عرضه مسکن در سال‌های قبل، قیمت مسکن را افزایش داد که اکنون موجب افزایش قیمت رهن و اجاره شده است.

به اذعان وزارت راه و شهرسازی، با توجه به همبستگی قیمت مسکن و نرخ اجاره‌بها و رهن، افزایش قیمت مسکن با تاخیر منجر به افزایش قیمت رهن و اجاره واحد مسکونی شده است. در این اطلاعیه «همراهی برخی عوامل درونی از جمله کاهش عرضه مسکن در سال‌های قبل» قیمت مسکن را در اثر افزایش تقاضای سرمایه‌ای، افزایش داده است.

میزان ساخت و ساز مسکن که تا قبل از سال‌های92 به بیش از 600 هزار واحد مسکونی در سال می‌رسید، در سال‌های بعد به 350 هزار واحد کاهش یافت و این درحالی است که تاخیر در تکمیل مسکن مهر که می‌توانست صف جمعیت مستاجران را کاهش دهد نیز به وضعیت بحرانی دامن زد و از دوسال گذشته با تغییر آخرین وزیر کابینه دولت دوازدهم، تکمیل مسکن مهر به کندی آغاز شد.

جمعیت درصف مانده که مشتری واحدهای مسکن مهر بودند، با وعده وعید افتتاح قریب الوقوع طرحها، از خرید مسکن دست کشیدند و با کاهش ارزش پول وهم زمان رشد بی رویه قیمت‌ها مستاجر ماندند و صف ورودی‌های بازار اجاره را طولانی‌تر کردند.

جزییات نرخ رشد اجاره بها

در پی کمبود عرضه در گام نخست، نرخ اجاره‌نشینی شهری در کل کشور از 18 درصد در سال 1365 به 38 درصد در سال 1395 رسید. با این حال دولت وقت برنامه‌ای برای کنترل بازار اجاره نداشت و ساخت و ساز مسکن مهر هم که می‌توانست تا حدودی صف بازار اجاره را کاهش دهد در دستور کار نبود. در سال 1398 در تهران 42 درصد مردم مستاجر شدند و اکنون در سال 1400 تعداد مستاجران پایتخت از مالکان بیشتر شده است. طبق گزارشات مرکز ملی آمار در سال‌های 1395 و 1396 سهم مسکن از هزینه خانوار 44 درصد بود که در سال 1397به 46.8 درصد و در سال 1398 به 49.9 درصد رسید. این عدد در سال‌های 1399 و 1400 بین 55 تا 60 درصد از هزینه خانوار را به خود اختصاص داد و به اذعان «رستم قاسمی» وزیر راه و شهرسازی که دو هفته پیش در صحن علنی مجلس اعلام کرد اکنون 60 تا 70 درصد هزینه خانوار خرج هزینه مسکن می‌شود.

رنجِ بازار اجاره از کمبود ساخت و ساز است

کارشناسان معتقد هستند رنج بازار اجاره اکنون از کمبود عرضه واحد مسکونی به بازار و همزمان افزایش تقاضای اجاره است و این مشکل بزرگ نتیجه کمبود ساخت و ساز در 8 سال گذشته است.

دولت گذشته در دوسال پایانی فعالیت خود با طرح ساخت مسکن ملی وارد کنترل بازار مسکن شد و این درحالی بود که رشد قیمت مسکن در سال 96 به سال 99 به 400 درصد افزایش یافته بود و شروع ساخت و سازها با 6 سال تاخیر، تاثیری در کنترل نابسامانی بازار اجاره نداشت.

دولت دوازدهم در پی تاخیری که در ساخت و ساز مسکن داشت، به این نتیجه رسید که وزارت راه و شهرسازی را مسئول تهیه بسته حمایتی برای ساماندهی بازار مسکن کند، وام ودیعه مسکن در هیئت دولت تصویب و برای قراردادهای اجاره نیز سقف قیمتی تعین شد، اما اکنون و 3 سال بعد از اجرای بسته حمایتی از مستاجران به اذعان مرکز آمار کشور رشد اجاره بها در هر فصل رکورد می زند و دی ماه امسال به نسبت ماه قبل، نرخ اجاره بها با افزایش 4.6 درصد نسبت به ماه گذشته رتبه سوم بیشترین افزایش ماهیانه قیمت را در بین کالاها و خدمات به خود اختصاص داد.

مطابق اعلام مرکز آمار ایران در دی‌ماه 1400 دخانیات با 5.1 درصد، نان و غلات 4.8 درصد، اجاره مسکن 4.6 درصد، مسکن 4.5 درصد و هتل و رستوران با 4.1 درصد به ترتیب بالاترین نرخ تورم ماهیانه را در بین کالاها و خدمات به خود اختصاص داده‌اند.

رشد اجاره بها در پایتخت که تا سال گذشته 29.4 درصد بود آذرماه امسال به 51.2 درصد رسیده است. رقم رشد اجاره بها در کل کشور از 32.4 درصد در آذر سال گذشته اکنون به 54.2 درصد در آذر امسال رسیده است.

کارشناسان معتقد هستند اکنون قیمت اجاره با نزدیک شدن به قیمت مسکن، به رقم های غیرقابل کنترلی رسیده است. برنامه دولت سیزدهم نیز ساخت سالیانه یک‌میلیون واحد مسکونی وکوتاه کردن صف مستاجران است تا بلکه بازار متلاطم اجاره در پی ورود خانه‌های جدید به بازار تا حدودی کنترل شود.