افزایش مصرف بنزین / منابع ملی درحال غارت هستند!
گزارش ها حکایت از آن دارد که مصرف بنزین در کشور افزایش چشمگیری پیدا کرده است.
ماجرای ناترازی بنزین را اگر بررسی کنیم، متوجه خواهیم شد که خودروهای داخلی نقش اصلی را دارند و مصرف بنزین آن ها افزایش شدید پیدا کرده است.
یکی از تکراری ترین کلیدواژه‌های چند سال اخیر در ادبیات اقتصاد ایران «ناترازی بنزین» است؛ تقریباً روزی نیست که رسانه‌ها به این مساله نپردازند که در اغلب موارد هم میزان مصرف مردم را مقصر اصلی بروز ناترازی عنوان می‌کنند.
اما اگر کمی ژرف‌تر به ماجرا نگاه کنیم انگشت اتهام را باید به سمت خودروهایی بگیریم که به دلیل کیفیت پایین و عدم همخوانی با استانداردهای روز دنیا دو برابر خودروهای خارجی بنزین مصرف می‌کنند؛ یعنی خودروسوار ایرانی نه اینکه بخواهد بلکه مجبور است برای راندن خودروی خود بنزین زیادی مصرف کند. بنابراین نمی‌توان گفت مصرف کنندگان عامل اصلی ناترازی هستند بلکه عامل اصلی خودروهایی هستند که برای حرکت کردن، بنزین بالایی می‌طلبند.
آمار نشان می‌دهد که خودروهای داخلی روزانه بیش از 40 میلیون لیتر بنزین بیشتری مصرف می‌کنند که با قیمت بنزین فوب خلیج فارس، حدود 20 میلیون دلار می‌شود. اگر این عدد را در کل سال ضرب کنیم مشخص می‌شود که سالانه بالغ بر 7 میلیارد دلار خودروهای داخلی بنزین اضافه می‌سوزانند.
سالانه 6 میلیون لیتر به مصرف روزانه بنزین افزوده می‌شود
از سویی دیگر نگاهی به تاریخچه مصرف بنزین نشان می‌دهد که علاوه بر مصرف بالای سوخت خودروهای جدید، به دلیل عدم اسقاط خودروهای فرسوده، مصیبت مصرف بنزین روز به روز بیشتر می‌شود؛ برای فهم دقیق این مساله باید اشاره کرد که در سال 1398 مصرف بنزین میانگین 95 میلیون لیتر در روز بود و امروز این رقم به میانگین 113 تا 115 میلیون لیتر رسیده است؛ یعنی طی 4 سال، مصرف بنزین 20 میلیون لیتر بیشتر شده است. به بیان دیگر هر سال بین 5 تا 6 میلیون لیتر به مصرف روزانه بنزین افزوده شده است.
جلیل سالاری مدیرعامل شرکت پالایش و پخش در این ارتباط با بیان اینکه خودروهای خارجی صدی 3 تا 4 و خودروهای داخلی صدی 10 تا 12 مصرف بنزینشان است، گفته است که اگر خودروهای داخلی، استاندارد بودند الان مصرف بنزین در کشور 60 میلیون لیتر در روز بود و می‌توانستیم بیش از 50 میلیون لیتر در روز، بنزین صادر کنیم.
همچنین رضا پدیدار رئیس کمیسیون انرژی و محیط‌زیست اتاق بازرگانی تهران به مهر می‌گوید: سالانه 10 تا 12 درصد مصرف سوخت مایع است، اگر بخواهیم این میزان را هم در مصرف سوخت کشور محاسبه کنیم متوجه می‌شویم در سال 1402 به نسبت 1401 روند افزایش مصرف بنزین را داشته‌ایم که مهم‌ترین عامل آن کیفیت پایین خودروهای داخلی است، خودروهای خارجی در هر 100 کیلومتر 3 لیتر مصرف و خودروهای ایرانی 10 تا 12 لیتر مصرف دارند.
به این ترتیب اگر روال به همین صورت ادامه یابد و سالانه 5 تا 6 میلیون لیتر به مصرف بنزین کشور افزوده شود، سال آینده با ورود 1.5 میلیون خودروی جدید و عدم اسقاط جامع و کامل خودروهای فرسوده، مصرف میانگین به 119 تا 121 میلیون لیتر خواهد رسید.
بنابراین اگر تولید بنزین را 115 میلیون لیتر در روز در نظر بگیریم یعنی سال آینده مصرف بنزین میزان تولید این محصول را پشت سر خواهد گذاشت و احتمال تبدیل شدن ایران به یک کشور واردکننده قوت می‌گیرد.
همانطور که سالاری نیز تاکید کرده به دلیل منابع طبیعی موجود در ایران، ما باید یک کشور صادرکننده بنزین می‌بودیم و طبق تاکید مالک شریعتی عضو کمیسیون انرژی مجلس با کاهش 30 درصدی مصرف بنزین، صادرکننده این محصول می‌شویم، اما به دلیل عدم برنامه ریزی و بی اهمیت جلوه داده موضوع اسقاط خودروهای فرسوده و بالا بردن کیفیت خودروهای تولید داخل، در حال تبدیل شدن به واردکننده بنزین هستیم!
در این بین نکته‌ای که مورد غفلت واقع شده هزینه‌ای است که از محل واردات به دولت تحمیل خواهد شد؛ اگر قیمت هر لیتر بنزین فوب خلیج فارس با عدد اکتان 92 را حدود 65 سنت در نظر بگیریم با دلار 28 هزار و 500 تومانی، 18 هزار و 500 تومان و با دلار 37 هزار تومانی، 24 هزار تومان در هر لیتر قیمت می‌خورد. اگر ایران روزانه 30 میلیون لیتر بنزین وارد کند و در این مسیر به دلیل تحریم‌ها نیز متحمل هیچ هزینه اضافه‌ای نشود و حتی هزینه حمل و نقل را نیز در نظر نگیریم، روزانه 19.5 میلیون دلار صرف واردات بنزین خواهد شد.