امید اجتماعی فقط فرهنگی نیست و مفهوم سیاسی هم هست

دبیر شورای فرهنگ عمومی گفت: امید اجتماعی، صرفاً مفهومی اجتماعی و فرهنگی نیست، بلکه مفهومی سیاسی نیز هست و جنبه سیاسی آن در کنار جوانب فرهنگی و اجتماعی از اهمیت زیادی برخوردار است.

به گزارش خبرگزاری مهر، هشتصد و بیست و سومین جلسه شورای فرهنگ عمومی کشور صبح امروز به ریاست محمدمهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و با حضور اعضا برگزار شد.

عاطفه خادمی دبیر شورای فرهنگ عمومی کشور در این جلسه با طرح این پرسش که «چرا امید اجتماعی مسئله امروز جامعه ایرانی است؟» گفت: امید اجتماعی به عنوان عاملی زیربنایی در دست‌یابی به همبستگی و انسجام اجتماعی، زمینه‌ساز مشارکت و همکاری میان اعضای جامعه و پدید آمدن ثبات و نظم است.

وی افزود: امید اجتماعی صرفاً معطوف به آینده نیست، بلکه همبسته با زمان گذشته و حال نیز هست، هر چه میزان امید افراد به تحول جامعه بیش‌تر شود، مشارکت آنان در ساخت جامعه نیز بیش‌تر و همه ظرفیت‌های فردی و جمعی برای تغییر فعال می‌شود.

دبیر شورای فرهنگ عمومی با اشاره به سیر امیدواری جامعه در سه دهه نخست انقلاب اسلامی گفت: در شرایط فعلی، به استناد پژوهش‌ها، آمارها و پیمایش‌های اخیر نوعی ناامیدی در میان اقشار مختلف جامعه مشاهده می‌شود که میزان آن قابل توجه است. میزان اعتماد به نهادها و دستگاه‌های حاکمیتی یکی از شاخص‌هایی است که می‌توان با آن وضعیت امید اجتماعی را مورد سنجش قرار داد. آمارها در آخرین پیمایش ارزش‌ها و نگرش‌های جامعه ایرانی (1402)، نشان می‌دهد اعتماد به دستگاه‌ها و نهادهای حاکمیتی کاهش شدیدی داشته است.

خادمی گفت: هر چند امید فردی همچنان متوسط به بالا ارزیابی می‌شود و بیشتر جنبه روان‌شناختی‌اعتقادی و مثبت‌گرا دارد اما امید اجتماعی یعنی امید به روندها و نهادها، متوسط به پایین است. امید اجتماعی، صرفاً مفهومی اجتماعی و فرهنگی نیست، بلکه مفهومی سیاسی نیز هست و جنبه سیاسی آن در کنار جوانب فرهنگی و اجتماعی از اهمیت زیادی برخوردار است. امید در سطح اجتماعی اعتماد و اعتقاد به نهادها و ساختارها برای حل مسئله در سطح کلان نظام اجتماعی است و به نظرمی‌رسد که برساختن مقوله امید اجتماعی، حاصل وضعیت تاریخی‌اجتماعی است که در آن گفتمان‌های سیاسی‌اجتماعی موجود، امیدبخش تلقی نمی‌شوند و در تحقق شعارها و اهداف خود ناکام بوده‌اند.

وی افزود: شاید دلیل عمده مطرح‌شدن مفهوم امید اجتماعی، شکست پروژه‌های جمعی تغییر بوده است. یکی از موانع خلق امید، گفتارهای سیاسی موجود در جامعه است که به شیوه‌های مختلف ناامیدی را به ساحت‌های گوناگون جامعه تزریق می‌کند. گفتارهای مسلط در جامعه هیچ تصویر مثبتی از آینده ندارند و در ساخت رویای جمعی برای همه اقشار جامعه ناتوانند؛ این در حالی است که شأنیت حکمرانی در نظام جمهوری اسلامی ایجاب می‌کند، توجه ویژه‌ای به این مقوله داشته باشد و برنامه ویژه‌ای برای تحقق آن در نظر گیرد.

دبیر شورای فرهنگ عمومی در ادامه گفت: هرچند جامعه ایرانی در نهایت جامعه امیدواری است اما این نباید ما را نسبت به شناخت موانع خلق امید اجتماعی بازدارد. به همین منظور در گام اول باید امید اجتماعی به عنوان یک امر پرابلماتیک، مورد توجه سیاست‌گذاران و مدیران فرهنگی قرار گیرد.

خادمی گفت: امید اجتماعی در تعامل با نخبگان علمی و فرهنگی شکل می‌گیرد و نهادهای اجتماعی نیز در صورت بسترسازی برای خلق امید و نشاط اجتماعی، نقش اثرگذاری در آن دارند. سیاست‌گذار فرهنگی لازم است به این نکته توجه داشته باشد که نه تنها گفتارهای سیاسی و اجتماعی را نسبت به پمپاژ ناامیدی مواخذه کند بلکه به وجه ایجابی آن نیز توجه کند.

وی با توصیف امید اجتماعی، به یک سازه گفت: به نظر می‌رسد با تولید و تکثیر سازه‌های اجتماعی امید بخش، امکان خلق امیدواری وجود دارد. شورای فرهنگ عمومی کشور، مصمم به تولید و تنظیم برنامه ملی امیدآفرینی اجتماعی است. سیاست‌گذار فرهنگی، لازم است همه عرصه‌های موثر در این فرایند را ببینید و برای آن برنامه‌ریزی نماید؛ آن هم در شرایطی که غلبه ناامیدی در گفتمان‌های اجتماعی کاملاً مشهود است.

در هشتصد و بیست و سومین شورای فرهنگ عمومی کشور گزارش روایت پیشرفت در دولت سیزدهم، گزارش پژواک یک نامه «بررسی ابعاد فرهنگی و رسانه‌ای نامه رهبر معظم انقلاب اسلامی به دانشجویان حامی فلسطین در ایالات متحده آمریکا، گزارش همستر کامبت و رویافروشی دیجیتال در جامعه ایران و گزارش جام قهرمانان بازی‌های ویدئویی ایران توسط چند تن از حضار ارائه شد.

اعضای حاضر در صحن پارلمان فرهنگی کشور به نامگذاری روز 27 اردیبهشت مصادف با «بازگشت ناوگروه 86 نیروی دریایی ارتش» به عنوان روز «اقتدار دریایی ایران» رأی دادند که این نامگذاری منوط به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی خواهد بود.