انتقاد اتحادیه اروپا از اقدامات برجامی ایران

اتحادیه اروپا در بیانیه‌ای که در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی منتشر کرد، اعلام کرد که جمهوری اسلامی ایران اقداماتی لازم برای حفظ پایبندی به تعهدات خود در توافق هسته‌ای (برجام) انجام نداده است.

«کارل هالگارد»، سفیر و نماینده دائم اتحادیه اروپا در سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین، در این بیانیه که شامگاه سه‌شنبه منتشر شد، نسبت به برنامه هسته‌ای ایران ابراز نگرانی کرد و گفت: «اتحادیه اروپا همچنان نگران گسترش نگران‌کننده برنامه هسته‌ای ایران است. ایران به طور قابل توجهی از تعهدات خود در برجام فاصله گرفته و به دانش برگشت‌ناپذیری دست یافته است.»

اتحادیه اروپا به‌ویژه به انباشت قابل توجه اورانیوم با غنای بالا و گسترش توانایی‌ها و عملیات غنی‌سازی هسته‌ای ایران، از جمله نصب هزاران سانتریفیوژ پیشرفته اضافی، اشاره می‌کند. گزارش‌های اخیر نشان‌دهنده افزایش شدید ذخایر اورانیوم تا درصد خلوص مشخصی است. این اقدامات خطرات جدی مرتبط با اشاعه تسلیحات هسته‌ای را به همراه دارد و نگرانی‌های عمیقی را در مورد نیات ایران ایجاد می‌کند.

در بخش دیگری از بیانیه اتحادیه اروپا به تصمیم ایران برای لغو مجوز تعدادی از بازرس‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که در چارچوب حقوق حاکمیتی مصرح در ماده 9 موافقتنامه پادمان جامع صورت گرفت، اشاره و آمده است: «ایران به آژانس اطلاع داده است که تصمیم سپتامبر 2023 خود را مبنی برعدم اجازه ورود به بازرسان با آژانس که قبلاً در ایران کار می‌کردند، لغو نخواهد کرد. ما از ایران می‌خواهیم که این تصمیم افراطی را که مستقیماً و به‌طور جدی بر کار آژانس در ایران تأثیر می‌گذارد، بدون تأخیر لغو کند. این امر برای فعالیت موثر و کامل آژانس در جهت راستی آزمایی خود در ایران ضروری است.

اتحادیه اروپا همچنین مدعی شد: «ایران اجرای تعهدات هسته‌ای خود را در چارچوب برجام متوقف کرده است. آژانس طی بیش از سه سال گذشته قادر به انجام چند فعالیت کلیدی راستی‌آزمایی و نظارت مرتبط با برجام نبوده است. تصمیم ایران مبنی بر حذف تمامی تجهیزات نظارتی مرتبط با برجام، اوضاع را تشدید کرده است.

آژانس تداوم دانش خود را در مورد تولید و موجودی سانتریفیوژها، آب سنگین و کنسانتره اورانیوم از دست داده و قادر به ارائه تضمین درباره ماهیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران نیست. ما نگرانی جدی خود را در این زمینه تکرار می‌کنیم.»

سفیر این اتحادیه ضمن تکرار ادعاهای سیاسی علیه برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران مدعی شد و اعلام کرد: «ایران تنها کشور غیرهسته‌ای است که به طور ساختاری اورانیوم با خلوص بالا را تولید و انباشته می‌کند. این نه تنها به نگرانی‌های آژانس، بلکه به نگرانی‌های اتحادیه اروپا نیز دامن زده است.

با توجه به این نگرانی‌های متعدد و شدید، ما قویاً از ایران می‌خواهیم که مسیر هشداردهنده هسته‌ای خود را برگرداند و بدون تأخیر بیشتر به تعهدات خود در زمینه‌عدم اشاعه هسته‌ای بازگردد. اتحادیه اروپا از ایران انتظار دارد که نصب تجهیزات نظارتی را تکمیل کند و به آژانس اجازه دسترسی بدون مانع به داده‌های آن‌ها را بدهد.

ما همچنین از ایران می‌خواهیم که به اجرای موقت پروتکل الحاقی بازگردد، آن را تصویب کند و اجرای کلیه اقدامات نظارتی و راستی‌آزمایی مرتبط با برجام را از سر بگیرد. این اقدامات همراه با اجرای کامل موافقتنامه پادمان جامع و کد اصلاحی 3.1، برای کمک به ایجاد اعتماد بین المللی درباره ماهیت منحصراً صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران ضروری است.»

اتحادیه اروپا در آخر بیانیه خود، با تکرار ادعاها علیه برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران، مدعی شد: «همکاری به موقع و کامل با آژانس بین المللی انرژی اتمی کاملاً حیاتی است. اتحادیه اروپا به طور کامل از تلاش‌های آژانس برای ادامه اجرای ماموریت بلندمدت راستی آزمایی و نظارت مستمر در ایران حمایت می‌کند. ما به صراحت از ایران می‌خواهیم که بدون تاخیر بیشتر با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تعامل مؤثری داشته باشد.»

ادعای اتحادیه اروپا درحالی مطرح می‌شود که نمایندگی ایران در وین در پاسخ به گزارش‌های مدیرکل آژانس، به شورای حکام آژانس اعلام کرد: «جمهوری اسلامی ایران در چارچوب موافقت‌نامه پادمان جامع (CSA) تاکنون با آژانس همکاری کاملی داشته است. باید مجددا تاکید شود که تمام مواد و فعالیت‌های هسته‌ای ایران به طور کامل به آژانس اعلام گردیده و توسط آژانس تحت راستی‌آزمایی است. جمهوری اسلامی ایران به حق انتظار دارد که آژانس گزارش‌های خود درباره فعالیت‌های راستی‌آزمایی در ایران را براساس اصول بی‌طرفی، حرفه‌ای و به طور عینی انجام دهد.»

نمایندگی ایران افزود: «مجدداً باید تأکید شود که تمام مواد و فعالیت‌های هسته‌ای ایران به طور کامل به آژانس اعلام شده و از یک نظام راستی‌آزمایی بسیار قوی عبور کرده است. اگرچه جمهوری اسلامی ایران هیچ تعهدی برای پاسخگویی به سؤالات آژانس بر اساس اسناد ساختگی و غیرمعتبر ندارد، با این حال، ایران به صورت داوطلبانه و رویکردی همکارانه، تمام اطلاعات لازم، اسناد پشتیبان و دسترسی‌های درخواستی آژانس را ارائه کرده است.

جمهوری اسلامی ایران بار دیگر ضمن تاکید بر اهمیت و ارزش همکاری‌های ارائه شده به آژانس یادآوری می‌نماید که این همکاری‌های سازنده نباید توسط منافع سیاسی کوته‌بینانه تضعیف شود. بر این اساس، آژانس موظف است در پرداختن به چنین موضوعاتی با هدف جلوگیری از تحریف تصویر بزرگتر همکاری بین ایران و آژانس، به شیوه‌ای مجدانه عقلانیت خود را نشان دهد.»