اگر ایران و امریکا به سمت تنش زدایی می روند، چرا امریکایی ها حضور در تنگه هرمز را بیشتر کرده اند؟
اقتصادنیوز: طی چند ماه گذشته که صحبت از یک توافق ضمنی یا محدود بین ایران و آمریکا با هدف محدودسازی تنش مطرح شد، جای سوال بود که اگر دو طرف در مسیر محدودسازی تنش قرار دارند، پس تحرکات در خلیج فارس و تنگه هرمز چرا روند افزایشی پیدا کرده است؟
به گزارش اقتصادنیوز روزنامه دنیای اقتصاد نوشت: طی این مدت آمریکا علاوه بر جنگنده های F16، جنگنده های F35 را نیز به منطقه آورده است. بعد از آن نیز اعلام کرد که می خواهد برای آنچه آنها تهدید ایران می خوانند، کشتی های تجاری را به نیروهای مسلح تجهیز کند. همزمان با این تحرکات آمریکا، تنش ها در منطقه نیز تداوم یافته است؛ اوایل تیرماه بود که آمریکا مدعی تلاش ایران برای توقیف 2 نفتکش در نزدیکی تنگه هرمز شد؛ هرچند مقامات دفاعی ایران این موضوع را تکذیب کردند.
هشدار غرب به کشتی های تجاری
در این بین نیروهای دریایی تحت حمایت غرب در خاورمیانه، در یک توصیه جدی در بحبوحه تنش ها بین ایران و آمریکا، روز شنبه به کشتی هایی که از طریق تنگه استراتژیک هرمز سفر می‌کنند، هشدار دادند که تا حد امکان از آب های سرزمینی ایران دور بمانند تا از توقیف در امان باشند. به گزارش اکوایران، بنا بر گزارش آسوشیتدپرس، هشدار مشابهی در اوایل سال‌جاری و پیش از توقیف دو نفتکش توسط ایران در نزدیکی تنگه هرمز، که 20درصد نفت جهان از آن عبور می‌کند، به کشتیرانان داده شده بود. در حالی که ایران و ایالات متحده اکنون به توافقی نزدیک شده اند که میلیاردها دارایی ایران در کره‌جنوبی را در ازای آزادی پنج ایرانی - آمریکایی بازداشت شده در تهران آزاد می‌کند، این هشدار نشان می‌دهد که تنش ها در دریا همچنان قابل‌توجه است. با توجه به این تنش ها و تحولات این پرسش برای مخاطب پیش می آید که عرصه کاهش تنش چه مواردی را در برمی‌گیرد؟
در اینجا لازم است به این موضوع بپردازیم که امروز با دو واژه جداگانه محدودسازی تنش «de escalation» و تنش زدایی «Detente» مواجه هستیم و اگر برخی از افزایش تنش ها در منطقه بین ایران و آمریکا در بحبوحه کاهش تنش بین ایران و آمریکا متعجب هستند احتمالا متصور هستند که دو طرف اکنون در حال تنش‌زدایی هستند.
باید توجه داشت که تنش زدایی بیشتر روابط ساختاری تر و بلندمدت تر را مدنظر قرار می‌دهد اما محدودسازی تنش که امروز در دستورکار تهران و واشنگتن قرار دارد بیشتر جنبه تاکتیکی، موضوعی، موقتی و زودگذر دارد. ایران و آمریکا هنوز در مرحله تنش زدایی قرار نگرفته اند یعنی اگر از این واژه استفاده کنیم بار معنایی خاص خود را دارد که با واقعیت های روابط تهران و واشنگتن کاملا منافات دارد.
آنچه که ایران و آمریکا در ماه های اخیر آن را به مرحله آزمون یا عملیاتی گذاشته اند، محدودسازی تنش است که برش کوتاهی از روابط خواهد بود. درواقع پیش درآمدی خواهد بود برای تنش زدایی احتمالی در آینده. بنابراین این نوع محدودسازی تنش جنبه موقتی، زودگذر و محدود دارد و مقدمه سازی برای فصلی ساختارمندتر است. این در حالی است که برای مخاطب محدودسازی تنش معادل همان تنش زدایی است؛ پس عجیب نیست که دچار پارادوکس شود. درواقع در پروسه محدودسازی تنش، طرفین اهرم های خود را حفظ و بخشی از اهرم های خود را موقتا غیرفعال می‌کنند.
این غیرفعال کردن به منزله از بین بردن اهرم ها نیست. به عنوان مثال محدودسازی تنش در حوزه هسته ای به این مفهوم نیست که ایران غنی‌سازی نکند؛ غنی سازی را ادامه می‌دهد و ذخیره 60 درصدی را نیز تاحدودی نگه می‌دارد؛ یعنی اهرم را حفظ اما استفاده از آن را محدود می‌کند. همین بحث را در حوزه امنیتی نیز می‌توان تفسیر کرد.
همچنانکه چندی پیش پایگاه خبری المانیتور در تحلیلی به نقل از یک مقام ارشد نظامی آمریکا از کاهش قابل‌توجه حمله گروه های نیابتی نزدیک به ایران درمنطقه علیه نیروهای آمریکایی خبر داده بود. بنابراین اگر مخاطب معنای درستی از محدودسازی تنش داشته باشد و آن را با تنش زدایی اشتباه نگیرد، این برداشت پیش نمی آید.
همچنین بخوانید