ایران با ارسال موجود زنده به فضا چگونه به باشگاه کشورهای دارای "زیست فضا" پیوست؟ + فیلم

به گزارش خبرنگار فضا و نجوم خبرگزاری تسنیم، امکان زیست انسان یا سایر موجودات زنده در خارج از کره زمین که با نام "زیست فضا" شناخته می‌شود، موضوعی است که از سال‌ها پیش ذهن دانشمندان حوزه فضا را به خود مشغول کرده است.

پژوهشگران این حوزه، یافتن پاسخ این سؤال را زمینه امکان زندگی انسان در جایی خارج از کره زمین می‌دانند. در این راستا فرستادن انسان و موجودات زنده به فضا، سابقه‌ای حدود 80 ساله در جهان دارد. نخستین بار ایالت متحده آمریکا در سال 1948 یک میمون رزوس به نام آلبرت اول را به فضا فرستاد که این پرتاب موفقیت‌آمیز نبود و نخستین میمون فضایی جهان، جان باخت!

تصویری از آبل، میمون فضانورد

آزمایشات آمریکایی‌ها برای فرستادن و بازیابی میمون‌ها به فضا ادامه داشت و پس از 6 شکست در این زمینه، نهایتاً در سال 1959، 2 میمون به نام‌های آبل و بیکر را به فضا فرستاد و موفق شد آنها را بازیابی کند.

تجربه فرستادن میمون به فضا که بعدها توسط روسیه، فرانسه، ایران، آرژانتین و... نیز ادامه پیدا کرد، زمینه‌ساز فرستادن انسان به فضا و محقق شدن یکی از بزرگترین رویاهای بشر شد. در سال 1961، یوری گاگارین؛ فضانورد اتحاد جماهیر شوروی (روسیه) موفق شد به فضا برود.

یوری گاگارین؛ فضانورد اتحاد جماهیر شوروی

اما "زیست فضا" در کشورمان سابقه‌ای 13 ساله دارد. در تاریح 3 فوریه سال 2010 میلادی یعنی 14 بهمن 1388، سازمان فضایی ایران کاوشگر3 را به همراه چند جانور شامل "یک موش صحرایی، دو لاکپشت و 12 کرم و چند نمونه از سلول‌های انسانی" به فضای زیرمداری پرتاب کرد.

این اقدام به منظور بررسی وضعیت موجودات زنده در فضا با همکاری وزارت دفاع و وزارت ارتباطات انجام شد.

کاوشگر3 که پس از پرتاب‌های کاوشگر 1 و 2 آماده پرتاب شده بود، از زیرسامانه‌های سازه، محفظه زیستی تغذیه و ارسال داده‌های تله‌متری، تصویربرداری و ارسال همزمان، رایانه پرواز و سنجش محیطی تشکیل شده بود که توانست این محموله را تا ارتفاع 135 کیلومتری فضا بفرستد.

تصویر کاوشگر 3 لحظاتی قبل از پرتاب محموله زیستی

تله متری فعالیت‌ها و عملکرد کاوشگر در فرآیند پرتاب، ارسال تصاویر همزمان به ایستگاه زمینی متحرک، کنترل رایانه پرواز در کل فرآیند، کنترل عملیات فرامین و جدایش، نمایش کپسول زیستی و موجودات زنده درون آن به صورت بهنگام، دستیابی به مجموعه امکانات آزمایشگاهی برای داده‌برداری از فضای جو رقیق و خارج از جو و آزمایش زیرسیستم فضایی از دیگر دستاوردهای پرتاب کاوشگر 3 به فضا به شمار می‌رفت.

.

از این پرتاب در آن زمان به عنوان موفقیت حیرت‌انگیز صنعت فضایی ایران یاد شد و کمتر رسانه خارجی بود که به پوشش گسترده و بازتاب این خبر نپردازد. این اقدام ایران همچنین با تبریک مدیرعامل وقت ناسا نیز روبه‌رو شد.

اگرچه پرتاب این محموله زیستی توسط کاوشگر3 انتظار دانشمندان ایرانی را تأمین نکرد اما در سال‌های 91 و 92 و پیش از آغاز دولت حسن روحانی این مسیر با "پرتاب موفق میمون" به فضا ادامه پیدا کرد و گام‌های بزرگی برای توسعه زیست فضا و در جهت ارسال انسان به فضا برداشته شد؛ در نهایت با روی کار آمدن دولت حسن روحانی، به مدت 8 سال تمام فعالیت های کشورمان در حوزه "زیست فضا" فریز شد.

در گزارش‌های بعدی به سایر پرتاب‌های موفق کشورمان در حوزه زیست فضا و ارسال موجودات زنده به فضا تا سال 92 خواهیم پرداخت.