باران و سیل دریاچه های فارس را احیا نکرد / سطح ایستایی آب منفی است

شیراز - بارش های اخیر و جاری شدن سیلاب نیز نتوانست حداقل مرهمی برای زخم خشکیدگی تالاب های فارس شود و کارشناسان می گویند این بارش‌ها تغییری در وضعیت دریاچه های استان ایجاد نکرده است.

خبرگزاری مهر - گروه استان ها: با وجود اینکه طی چند هفته اخیر شاهد بارش گسترده باران و حتی جاری شدن سیلاب در برخی از مناطق مختلف استان فارس بودیم اما سایر تالاب های فارس به غیر از دریاچه مهارلو که معمولا به میزان بسیار کمی همیشه آب دارد، مابقی همچنان خشک هستند.

بر این اساس باران نتوانست کمکی به بستر خشکیده تالاب های فارس کند و همچنان این دریاچه ها در وضعیت نگران کننده سابق خود به سر می برند.

پریشان همچنان خشک

طی بارندگی 70 میلی متری چندروز اخیر در شهرستان کازرون اکثر معابر شهری و روستایی دچار آبگرفتگی و سیلاب شدند ولی این باران زمستانی هم قلب خشک پریشان را احیا نکرد.

دریاچه پریشان یکی از بزرگترین دریاچه‌های آب شیرین کشور و خاورمیانه است که در بخش جره و بالاده از توابع شهرستان کازرون قرار گرفته است، این دریاچه با مساحتی حدوداً چهار هزار و 300 هکتار و با ارتفاع 820 متری از آب‌های آزاد در کنوانسیون رامسر به عنوان تالاب بین‌المللی ثبت و در تقسیم بندی مناطق جزء مناطق حفاظت شده محسوب می‌شود.

مدیر پایگاه پژوهش و اطلاع رسانی تالاب بین المللی پریشان در رابطه با بارندگی چند روز اخیر در حوزه پریشان گفت: طی بارش های چند روز گذشته در حوزه تالاب پریشان بیش از 50 میلی متر باران باریده است که این میزان بارندگی در حوزه آبریز 23 هزار هکتاری تالاب پریشان که از روستای مهبودی در شمال شرق شروع و تا ابوعلی در جنوب غرب و مراتع پوزه بادی، زوالی، پل آبگینه (که به دشت مُشیری معروف است) گسترده است، بسیار کم و ناچیز محسوب می شود.

محمد جواد سیاح پور ادامه داد: تمامی آب بارانی که در این 23 هزار هکتار نازل می‌شود به صورت روان آب به تالاب پریشان سرازیر خواهد شد اما هرچقدر میزان بارندگی هم زیاد باشد نمی‌تواند 40 میلیون مترمکعب آب که سالانه از تالاب برداشته می‌شود را جبران کند، باتوجه به میزان کم بارش و خشکسالی در منطقه، باید برداشت آب نیز کمتر شود، متاسفانه افزایش زمین های کشاورزی، چاه های مجاز و غیر مجاز و افزایش بهره برداری اجازه مدیریت و مصرف بهینه‌ی آب باران را نمی‌دهد و نمی‌توان انتظار داشت که میزان آب سرازیر شده حاصل از بارندگی به احیای تالاب کمکی کند.

سطح ایستابی تالاب پریشان 16 متر از تراز صفر پایین تر است

وی در مورد وضعیت کانال های آب زیرزمینی تالاب پریشان گفت: درحال حاضر کانال های زیرزمینی تالاب پریشان بیش از 150 میلیون مترمکعب آب نیاز دارند و سطح ایستابی بین 14 تا 16 متر از تراز صفر (کف بستر تالاب) پایین تر رفته است، حتی اگر سالانه 60 میلیون مترمکعب هم بارندگی در حوزه تالاب پریشان داشته باشیم نهایتا 1.3سطح ایستابی پر شود.

سیاح پور در رابطه با نیاز آبی پریشان ادامه داد: طبق مطالعات و پژوهش ها در سال گذشته مشخص شد که نیاز آبی پریشان حدودا 200 میلیون مترمکعب است که نه با بارندگی بلکه با انتقال آب از سد نرگسی هم به تنهایی جبران نخواهد شد، مگر اینکه میزان برداشت و مصرف آب از تالاب پریشان کمتر شود.

مدیریت مصرف و برداشت آب از پریشان امری فرا فنی است

این فعال محیط زیست گفت: کشاورزی امری اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و هویتی در منطقه است و ما نمی توانیم بگوییم کشاورزی را کمتر کنیم، مدیریت کشاورزی فرایندی زمان‌بر است تا کشاورزان تغییر در معیشت بپذیرند و رویکرد و نوآوری های جدیدی در منطقه شکل گیرد.

مدیر پایگاه پژوهش و اطلاع رسانی تالاب بین المللی پریشان ادامه داد: مردم باید باور کنند که اگر تالاب احیا و ترمز تخریب پریشان کشیده نشود شهر کازرون، بالاده و روستاهای اطراف تالاب نابود خواهند شد، احیای پریشان نیازمند همتی اساسی و مطالبه مردم کل شهرستان است.

سیاح پور گفت: باید یا همفکری مردم محلی به معیشت های جایگزین و سودآور تر از کشاورزی برسیم که اهالی و ساکنین اطراف تالاب پریشان خودشان با اشتیاق از کشاورزی فاصله و به سوی معیشت های جایگزین که آب پایه نباشند و حداقل نیازمند آب باشند، بروند تا بتوانیم طی چند مدت نیاز آبی اطراف را از منابع آب زیرزمینی کمتر کنیم و حتی به صفر برسانیم تا تالاب در مسیر احیا قرار گیرد.

درحال حاضر برای جلوگیری از تخریب بیشتر تالاب تلاش می‌کنیم نه احیا

محمد جواد سیاح پور در آخر گفت: درحال حاضر پایگاه پژوهش، انجمن های محیط زیستی و سازمان های متولی برای جلوگیری از تخریب بیشتر تالاب تلاش می‌کنند، امروزه سراسر تن پریشان زخم است و ما تلاش میکنم التیام بخش این زخم ها باشیم تا به روند احیا و سلامت کامل پریشان برسم، حرکت به سوی احیای تالاب پریشان یک فرایند همگانی است و ما به صرف هوایی که نفس می‌کشیم و مکانی که در مجاورت پریشان زندگی می کنم همگی در قبال این تالاب نیمه جان مسول هستیم.

در این رهگذر یک فعال حوزه محیط زیست در گفت و گو با خبرنگار مهر در رابطه با بارندگی های اخیر استان فارس و وضعیت تالابها توضیح داد: با وجود اینکه طی چند مدت اخیر شاهد بارش باران در مناطق مختلف استان بودیم اما این بارندگی ها نتوانست حداقل انتظارات را برآورده کند و متاسفانه وضعیت دریاچه های استان همچنان نگران کننده است.

بختگان هم تغییری نکرد

علمدار علمداری ادامه داد: از تالاب بختگان به عنوان بزرگترین تالاب استان فارس تا کافتر به عنوان شمالی ترین تالاب استان همچنان خشک هستند و وضعیتشان مانند گذشته است و هیچ تغییری حاصل نشده است.

وی با تاکید بر اینکه این بارشها تاثیری برای احیای دریاچه ها ندارد، افزود: علاوه بر دو تالاب بختگان و کافتر، تالاب پریشان نیز به عنوان یکی از مهمترین تالاب های فارس همچنان خشک است و نمی توان انتظار داشت که با این میزان بارندگی احیا شود.

این فعال حوزه محیط زیست با اشاره به پایین بودن سطح سفره آب های زیرزمینی گفت: بارندگی ها به حدی نیست که سیلاب ایجاد شود و باعث آب دار شدن دریاچه ها شود بلکه این میزان بارندگی تا حدودی برای سیراب کردن سطح سفره آب های زیرزمینی موثر است و نمی توان انتظار احیا دریاچه ها را داشت.

سفره های زیر زمینی فروکش کرده است

وی با بیان اینکه آب سفره های زیرزمینی کاملا فروکش کرده، گفت: در گذشته به دلیل آبدار بودن حوزه های اطراف آب به سمت دریاچه روان می شد اما در حال حاضر به دلیل خشک بودن این حوزه ها، ابتدا آتها تغذیه می کنند و در نهایت ابی باقی نمی ماند که وارد ردیاچه شود.

علمداری با اشاره به خشک بودن چشمه های اطراف تالاب ها بیان کرد: به طور حتم وقتی چشمه ها خشک و سطح سفره اب های زیرزمینی پایین باشد آب یارد دریاچه نخواهد شد و اگر بارندگی و حتی سیلابی هم باشد فقط چشمه ها و سطح سفره ها بالا می آید.

وی به دریاچه مهارلو اشاره کرد و گفتک در حال حاضر دریاچه مهارلو تا حدودی آب دارد که این اب دریاچه هم به دلیل زهکش توام با فاضلاب صنعتی و خانگی دشت شیراز است که اگر همین فاضلاب هم وارد دریاچه نشود وضعیت مهارلو هم خوب نیست.

این فعال حوزه محیط زیست با انتقاد از چاه های غیرمجاز و وضعیت کشاورزی در سطح استان فارس گفت: این چاه های غیرمجاز در اطراف دریاچه ها از ورود آب به داخل آن جلوگیری کرده و شیره جان دریاچه را می مکند به همین دلیل ضروری است هر چه سریعتر نسبت به پر کردن این چاه ها اقدام شود.

وی تاکید کرد: با توجه به این خشکسالی ها وضعیت دریاچه های فارس هر روز بدتر می شود و به طور حتم طی چند سال آینده با مشکلات زیادی در این حوزه روبه رو خواهیم شد.

معاون فنی اداره کل محیط زیست استان فارس نیز در این رابطه به خبرنگار مهر گفت: بارشهای اخیر استان فارس آنگونه که باید برای آب دار شدن تالاب ها تاثیرگذار نبود.

دریاچه های استان با این بارندگی ها احیاء نمی شود

نبی الله مرادی با اشاره به اینکه دریاچه‌های استان با این بارندگی‌ها احیا نمی‌شوند، اظهار کرد: به طور حتم این انتظار محالی است که دریاچه‌ها با این میزان بارش احیا شوند زیرا باید یک سری اتفاقات خاص در حوزه آبخیز رخ دهد تا سالیان بعد دریاچه احیا شود.

وی به تشریح وضعیت دریاچه های استان فارس به دلیل بارندگی های اخیر پرداخت و ادامه داد: دریاچه های کافتر و پریشان که از جمله دریاچه های مهم استان به شمار می روند همچنان به طور کامل خشک هستند.

معاون فنی اداره کل محیط زیست استان فارس بیان کرد: دریاچه بختگان که دومین دریاچه بزرگ کشور به شمار می رود به دلیل این بارندگی ها فقط به مدت سه یا چهار روز حدود 12 درصد ابگیری شد و دریاچه ارژن هم که به دلیل فروچاله هایی که در آن است همچنان به طور کامل خشک است.

وی با اشاره به آبگیری 23 درصدی تالاب طشک گفت: این دریاچه هم فقط چند روز آب داشت اما پس از آن بار دیگر خشک شد و در حال حاضر فقط دریاچه های هفت برم، برمشور و دریاچه هیرم لارستان از 10 درصد تا حدود 80درصد آب دارند.

مرادی ادامه داد: با توجه به اینکه سطح سفره آبهای زیرزمینی بسیار پایین است نباید انتظار داشت که تالاب ها احیا شوند زیرا در حال حاضر به عنوان نمونه دریاچه پریشان حدود 12 الی 14 متر سطح سفره های آن پایین است و باید حدود 40 الی 50 میلیون مترمکعب آب برسد تا دریاچه احیا شود.

30 هزار حلقه چاه اطراف بختگان جود دارد

معاون فنی اداره کل محیط زیست استان فارس با اشاره به اینکه احیا دریاچه ها با این میزان ورودی آب دوامی ندارد، افزود: به عنوان نمونه اطراف بختگان حدود 30هزار حلقه چاه وجود دارد چگونه می توان انتظار داشت که دریاچه احیا شود د حال حاضر کشاورزی در برخی از مناطق استان در سال به سه یا چهار بار می رسد.

وی با اشاره به طرح مدیریت تالاب‌های فارس بیان کرد: این طرح در کارگروه‌های ویژه ای بررسی و وظایف هر دستگاه برای احیای تالاب‌ها مشخص شده و در کارگروه توسعه استان نیز تصویب و به دستگاه‌ها ابلاغ شده است اما متأسفانه تاکنون اقدام مناسبی برای عملیاتی شدن این طرح از سوی برخی از دستگاه‌ها انجام نشده است از این رو نباید انتظار داشت که تالاب‌ها با این وضعیت احیا شوند.

به گزارش مهر، به نظر می رسد تا وقتی مشکل چاه های آب و کشاورزی اطراف این تالاب ها حل نشود، انتظار احیای این تالاب ها، امری محال است از این رو متولیان در ابتدا باید تکلیف کشاورزی اطراف تالاب های فارس را روشن کنند.